Vajinismus, vajinaya giriş denendiğinde, vajinanın dış üçte bir kısmını çevreleyen kasların istemsiz ve yenileyici, daima kasılmaların olması ve bu kasılmalara bağlı olarak, girişe ait ağrı yaşayacağı korkusu ve tasası eşlik eder. Ayrıyeten vücudun çeşitli bölgelerinde, bazen tüm vücutta kasılmalar, titreme, çarpıntı, bacakların istemsiz olarak kapanması, terleme, kusma, ağlama ve kötülük hissi eşlik edebilir. Vajinadaki bu kasılmalar birden fazla bayanda cinsel birleşmeye müsaade vermez. Vajinismusta izlenen pelvik kasılmaların tamamı kadının kendi iradesi, isteği dışında istemsiz formda gerçekleşir. Helen Singer Kaplan, vajinismusu “cinsel fobik reaksiyon” (cinsel alakaya girme korkusu) olarak tanımlamıştır.
“Dünya Sıhhat Örgütü’ne nazaran ise vajinismus, bayanın olmasını dilek ettiği halde, penis, parmak yahut diğer bir nesnenin vajinal girişini sağlamak konusunda eza yaşaması, ekseriyetle eşlik eden kaçınma, kas kasılmaları ve ağrı beklentisi, korkusu, tecrübesi olması formunda tanımlanmaktadır.”
Vajinismus sıklıkla disparoni ile karıştırılır. Ortalarındaki fark ise; vajinismusta birleşme gerçekleşmez iken, disparonide ise birleşme ağrılı bir formda gerçekleşir.
Karşımıza gelen vajinismus olaylarının büyük çoğunluğu çoklukla birinci cinsel birleşme denemesinde ortaya çıkmaktadır. Daha seyrek olmakla birlikte eşle olumsuz algılanan cinsel tecrübeden sonra, cinsel taciz, doğum, düşük, küretaj üzere hasta açısından berbat bir tecrübe sonrasında oluşabilmektedir.
Yapılan bilimsel çalışmalarda, vajinismus bir cinsel sorun olarak hastaların en fazla tabibe başvurma nedenidir. Türkiye’de 2006 yılında yapılan bir çalışmaya nazaran her 10 bayanın birinden vajinismus sorunu izlenmektedir. Vajinismus hastalarının pek birçok, bu sorunlarının sırf kendilerine ilişkin olduğunu düşünerek utanma duygusu ile meselelerini etraflarından gizlemektedirler. Tüm dünyada cinsel terapi kliniklerine başvuran hastaların %5 ile %47’si vajinismus sorununa sahiptir. Türkiye’de cinsel tedavi merkezlerine vajinismus nedeniyle başvuran hastaların oranı ise % 62.2-75.9 ortasındadır.
Vajinismus ender durumlar dışında ruhsal nedenli bir meseledir. Uygun cinsel eğitimin verilmediği, cinselliğin konuşulmadığı, kulaktan dolma yanlış bilgiler, kusurlu inanışlar ve cinsel bağın korkutucu, acı verici algılanmasına neden olan şuur altına yerleştirilmiş yanlışlı niyetler ve olumsuz şartlanmalar bu sıkıntıya yol açar. Vajinismusu olan bayanların cinselliğin günah, yasak, ayıp olarak görülmesi ve yaşanmasıdır. Bayan cinsel organın çok küçük ve olağandışı olduğu, kızlık zarının bir duvar oluşturduğu, erkek cinsel organın çok büyük olduğu, canını çok acıtacağı ve ziyan vereceği formda niyetlerin bireyde hakim olduğu görülür.
Yaş, eğitim, sosyokültürel ve sosyoekonomik durum , kentli yahut kırsal kesitten olmak makul bir fark göstermez. Bu durum şahısların eğitim düzeyine nazaran değil, toplumun ve kültürün diretmeleriyle şekilleniyor.
Vajinismus bayanın değil, çiftin sorunudur!
Vajinismusun bilimsel olarak başarısı kanıtlanmış tek tedavi yolu cinsel terapidir. Vajinismus cinsel fonksiyon bozuklukları ortasında tedaviye en kısa müddette cevap veren cinsel fonksiyon bozukluğudur. Yanlışsız uzmanla ve uygun metotlarla yüzde yüze yakın bir düzelme olur. Cinsel terapi çift görüşmesi formunda sürdürülür. Vajinismusu, çiftin sorunu olarak ele almak ve partneri de bu sürece dahil ederek tedaviye faal iştirakini sağlamak çok kıymetlidir. Erkekler vajinismusu bir hastalık olarak kabul etmedikleri, tahminen de gerçek bilgiye ulaşamadıkları için durumu istenmeme ve reddedilme olarak algılayıp, kırgınlık ya da öfke duyabilirler. Bu süreç erkekler için epeyce zordur, birleşmenin gerçekleşmemesinden ötürü kendilerinde bir yetersizlik olabileceği niyeti gelişebilmektedir. Tasayla vakit içerisinde sertleşme ve isteksizlik sıkıntıları ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle önceside kapsamlı bir cinsel ömür hikayesi alınmalı, çiftin yaşadığı zorluklar ve telaşlar tespit edilmeli, çiftle birinci seanslarda psikoeğitim verilerek yanlış inanışlarının düzeltilmesi, cinsel organlarının anatomisi ve fizyolojisi ile ilgili yanlışsız bilgilerin aktarılması daha sonrasında idmanlarla kademeli olarak kasılmaların ve girişlerle ilgili endişelerin üzerine gidilmesi gerekir.
Temel vajinismus tedavi stratejisini şöyle özetlenebilir:
1. Vajinal genişleme yahut vajinal antrenmanlar yoluyla bayanı vajinal penetrasyona karşı duyarsızlaştırmak, vajinal kaslarda istemli denetim geliştirmek ve böylece spazmı önlemek;
2. Cinselliğin doğal, olağan bir aktivite olduğuna yönelik bilgi ve inanışları arttırmak maksadıyla bayanı eğitmek;
3. Fobik ögeler, olumsuz şartlanma, suçluluk duygusu, ağrı korkusu üzere irtibatlı ruhsal sıkıntıları psikoterapötik ya da cinsel terapi müdahaleleri yoluyla gidermek.
Vajinismus, penetrasyona karşı psikosomatik bir kaygı, içsel çatışmaların bir sembolü, öbür ağrı bozukluklarının bir belirtisi ya da tüm bunların bir kombinasyonu olabilir. Bu yüzden tedavi teknikleri psikanalizden cerrahi operasyonlara kadar çok geniş bir alana yayılmıştır. Lakin şu an için en çok kullanılan tedaviler; sistematik duyarsızlaştırma, gevşeme ve genişletici kullanarak kas idmanları yapma tekniklerinden oluşan klasik, semptom odaklı ve kısa periyodik tedavilerdir (Keçe, Çoşar, Özdemir., 2022 s.63).
VAJİNİSMUSTA YANLIŞ TEDAVİLER
1. Hymenektomi yani kızlık zarının ameliyatla alınması.
2. Genel anestezi altında cinsel birleşme.
3. Botoks tedavisi.
4. Lokal uyuşturucu kremler ve pomatların münasebet öncesi vajinaya sürülerek kullanılması.
5. Bayanın cinsel bağlantı öncesi alkol alması ve cinsel münasebet öncesi sakinleştirici ve kas gevşetici ilaçlarının birlikte kullanılması.
6. Cinsel bağlantı öncesi vajinaya buhar tutulması, sıcak su banyosu, lokal uyuşturucu krem yahut pomat, ağrı kesici, sakinleştirici ve problem giderici ilaçların birlikte kullanılması.
7. Muayenehanede gerdek.
8. Tek seanslık tedaviler.
9. İlaç tedavisi.
Bunların hepsi vajinismusta yanlış kullanılan tedavi yollarıdır. Bu tıp metotlar şahısların tedavi olabileceklerine olan inancının kırılmasına, bayanın kendini yetersiz hissetmesine, eşler ortasındaki duygusal bağın vakit içerisinde mesafelenmesine neden olmaktadır.
Cinsel Terapi Programı;
Cinsel terapi programı duygusal ve fizikî teknikleri içermektedir. Çiftin cinsel terapi sürecine birlikte katılmaları daha yeterli sonuçlar verecektir. Vajinismus tedavisi yanlışsız bilgi ve teknik gerektiren bir süreç olduğu için yapılacak plan deneyimli ve nitelikli bir cinsel terapist ya da danışman tarafından takip edilmelidir. Cinsel terapi planına uyulduğu takdirde, umduğundan daha süratli ve kesin bir güzelleşme elde edilecektir. Lakin, bayanın bu tedavi planına sadık olması ve sabırla uygulaması gerekmektedir (Keçe, Çoşar, Özdemir., 2022, s.68).
Ferah ÖZEN
KAYNAKÇA
Keçe, C., Coşar, F., Özdemir, A. A. (2022). Vajinismus ve Disparoni Genito-Pelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu. Ankara: Pusula Yayınevi.
