Asperger sendromu davranışları, dünyaya bakış açısını, olayları anlamlandırmayı ve diğerleriyle etkileşimi etkileyen gelişimsel bir otizm spektrum bozukluğudur. Asperger sendromuna sahip olan bireyler özel ilgi alanlarına ve tekrarlayan davranışlara sahip olabilir. Toplumsal etkileşimde yetersizlik yaşayan asperger sendromlu bireyler duyusal girdilere yetersiz yahut çok reaksiyon verebilir.
Asperger sendromlu bireylerin bilişsel hünerleri ve lisan maharetleri olağan olabilir. Olağan bilişsel ve lisan maharetlerine sahip olmalarına karşın asperger sendromuna sahip olan şahıslar tekrarlayıcı davranışlarda bulunurlar. Rastgele bir hususa takıntılı bir formda takılarak tıpkı davranışı tekrar tekrar gerçekleştirme eğilimine sahiptirler. Ayrıyeten bağlantı ve toplumsal etkileşimde zorluklar yaşar.
Hastalığın teşhis edilmesi ve teşhisinin konulması için bireye birtakım testlerin bir ortada yapılarak ve gözlemlenerek yapılması gerekmektedir. Kimi ebeveynler çocuklarında bir sorunun olması ile birlikte öbürleri ile karşılaştırarak bu durumu anlayabilir. Kimi vakitlerde çocukların gelişim sürecinde gecikmeler yaşanabileceği için ilerleyen yaşlarda bu durum daha besbelli olmaktadır. Çocuğun okula başladığı yaşa kadar bu durum belirlenmemiş ise çoklukla çocuğun öğretmeni tarafından bu durum dikkate alını ve aile bireyleri bilgilendirilir. Bu üzere durumlarda yaşanılan ve görülen birtakım gelişimsel sorunlar doktora iletilmelidir.
Çocukta ve bireylerde görülen birtakım farklı davranışlar ve tavırlar, ekseriyetle misal durumlar gösteren hiperaktivite ya da dikkat eksikliği bozukluğu ile karıştırıldığı için bu teşhisler konulabilir. Bu üzere durumların önüne geçebilmek için tabibin yetkinliği bu mevzuda öne çıkmaktadır. Bulguların ve belirtilerin gerçek olarak kıymetlendirilmesi gerekir ve teşhis konulması ile birlikte şahsa uygun olan tedavi sürecine geçilmektedir. Asperger sendromu olan bireylerde empati yoksunluğu, sözel ve sözel olmayan irtibatta eksiklikler, arkadaşlık ilgilerinde yetersizlik, tonlaması bozuk bir biçimde konuşma, benmerkezci tavrın hakimiyeti, sonlu ilgi alanlarına yönelik çok uğraş ve motor uyum eksiklikleri gözlemlenmektedir. Bunların yanı sıra Asperger sendromunda bireyler tipik olarak ilgi duydukları rastgele bir bahiste çok fazla bilgi toplayabilmektedir. İlgi duydukları mevzular ise daha olağan dışıdır ve kişi, çoklukla dar bir alana odaklanmıştır. Asperger sendromunun, ilaç tedavisi yoktur.
Ancak yetenek kazandırmaya odaklı olan tedaviler ve etrafın kişinin ihtiyaçlarına nazaran düzenlenmesi biçiminde tedavi teknikleri bulunmaktadır. Asperger sendromu tedavisi; maharet kazandırmaya odaklı müdahaleler içerisinde pek çok formda dağılım göstermektedir. Bunlar; okuma- yazma hünerleri, bağlantı ve lisan maharetleri, motor maharetleri, ahenk maharetleri, planlama maharetleri biçiminde sıralanabilir.
Çevre düzenlemeleri konusunda, çocukların kuvvetli yanlarının ortaya çıkarılarak, zayıflıklarının olabildiği kadar azaltılması hedeflenir. Örnek olarak sese karşı hassas olan bireylerin çalışma ortamlarının ona nazaran planlanması gerekmektedir. Bunun dışında bu sendromun öbür tesirlerini azaltacak ilaç tedavileri verilmektedir. Davranış sıkıntıları, dikkat sıkıntıları, his durum bozuklukları, tasa ve tasa, uyku sorunları üzere meseleler için ilaç tedavisi verilmektedir.
Uzman Klinik Psikolog Damla Kankaya Sünteroğlu
Uzman Klinik Psikoloji Arif EREN
Kaynakça
https://www.guven.com.tr/saglik-rehberi/asperger-sendromu-nedir https://www.hiwellapp.com/blog/asperger-sendromu-nedir-nedenleri-ve-belirtileri-nelerdir
