Karaciğer tümörlerinde girişimsel radyoloji
KC tümörlerinde embolizasyon tedavisi nedir? TAKE nedir? TAKE nasıl yapılır?
Karaciğeri besleyen iki adet damar sistemi mevcuttur. Tümörler, genelde kalpten gelen kanı taşıyan damar olan hepatik arterden beslenir. Karaciğere bu arter dışında portal ven isimli dalak ve barsaktan gelen damar yolu ile kan gelir. Tümörü besleyen hepatik arterin bir kısmının kapaatılması, bu nedenle olağan karaciğer dokusuna önemli ziyan vermez. TAKE süreci bu çift beslenme sistemi mantığı üzerine heyetidir. TAKE tümörü besleyen kan damarlarının içinde kemoterapi ilaçları bulunan özel partiküller (tanecikler) ile kapatılması sürecidir. TAKE’nin açılımı transarteryel kemoembolizasyon yani atardamar yolu ile kemoterapi ilacı verilerek damarların kapatılması sürecidir.
TAKE süreci anjio tekniği ile yapılır; kasıktan atardamara girilerek karaciğeri besleyen damara ulaşılır. İnce bir plastik boru (mikrokateter) ile tümörü besleyen damarlara ulaşılır. Süreç sırasında ,bu mikrokateter içerisinden özel partiküller tümöre verilir. Bu partiküller, mikron seviyesinde taneciklerdir. Bu taneciklere kemoterapi ilaçları süreç öncesinde yüklenir. İlaç yüklü bu mikropartiküller tümör içerisinde birikirler, akabinde tümör dokusu partiküllere doyduğunda tümörü besleyen damarın içinde birikirler ve damardaki kan akımını keserler. Bu teknikle olağan damardan alınan dozun 40 katı kadar kemoterapi ilacı tümör dokusuna hapsedilir. Tümörü besleyen damarlar da kapatıldığı için tümörün kanlanması durur ve beslenemeyerek tümör dokusu ölür.
TAKE hangi karaciğer tümörlerinde uygulanır?
Karaciğerin kendi tümörlerinde bilhassa HCC tedavisinde epeyce başarılıdır ve tedavide değerli yer sahibidir. Kolon kanseri ve nöroendokrin tümör karaciğer metastazlarında tesirli bir sistemdir. Göğüs tümörü metastazlarında, kolanjiokarsinom tedavisinde kullanılır.
TAKE tekrarlanabilir mi?
TAKE ,tekrarlanabilir bir süreçtir. Tümörü besleyen damarlar vakit içerisinde tekrar açılabilir ve bu damarlardan şayet tümör içinde canlılık ve faaliyet saptanırsa süreç yapılabilir. Süreç sayısı için bir üst hudut sayısı yoktur.
TAKE tedavisi öncesinde hastaya ziyanı olup olmayacağı bilinebilir mi?
TAKE tedavisi öncesi, sürecin riskli olup olmayacağı kestirim edilebilir. Bu hastalarda süreç öncesi mevcut karaciğer rezervini gösteren kolay testler (Kandaki albümin,protein ve bilüribin seviyesi,INR yani kanama zamanı) ile sürecin karaciğer yetmezliği üzere önemli bir tabloya neden olup olmayacağı varsayım edilebilir.Child-pough skorlaması ismi verilen bu kıymetlendirme ile hasta A ,B ve e n yüksek riskli C kümesi biçiminde 3 farklı kümede sınıflanır. C kümesindeki hastalara süreç yapılması önerilmez ;çünkü bu kümede karaciğer yetmezliği riski yüksektir.
TAKE sonrası dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
İşlem sonrası bu hastalarda kemoterapi sonrası görülen saç dökülmesi, kan hücre sayısında düşüş üzere önemli durumlar beklenmez. Birinci 24 saatte embolizasyon süreçleri sonrası görülen ateş yüksekliği, bulantı üzere durumlar ,hastanede medikasyon ile tedavi edilir. Birinci hafta olağana göre yorgunluk ve halsizlik hissi görülebilir. Yüksek riskli süreçlerde karaciğer yetmezliği dahi gelişebileceği unutulmamalıdır.