Kanser haftası

Best Medya tarafından hazırlandı

7 Şubat 2024, 02:29 yayınlandı

Kanser bedendeki olağan hücrelerin denetimsiz büyüme halinde bir değişikliğe uğraması ile ortaya çıkar.
Kanser kalp hastalıklarından sonra dünyada en çok mevte yol açan 2. sebeptir. Son 10 yılda sıklığı %50 artmıştır. 2050 yılına kadar %77 daha artış beklenmektedir.
Her yıl saptanan 20 milyon kanser olayı içinde akciğer kanseri en sık görülen kanserdir ve göğüs kanseri de çabucak akabinde gelmektedir. Bu iki kanseri sıklık olarak takip eden kalın barsak, prostat ve mide kanseri daima birlikte tüm kanserlerin yaklaşık %50’sini oluşturmaktadır.
Her yıl yaklaşık 10 milyon kişi kanserden ölmektedir. Son 10 yılda kansere bağlı vefatlar %18 artmıştır. Mevte yol açmada kaydı tutulan 36 kanser ortasında akciğer kanseri açık orta birinci iken onu sırasıyla kalın barsak, karaciğer, göğüs ve mide kanseri izlemektedir. Bu 5 kanserde ölümlerin yaklaşık %50’sinden sorumludur.
Kansere bağlı ölümlerin %40’tan fazlası sigara, alkol, diyette yapılacak değişiklikler ya da fizikî aktivite üzere yollarla değiştirilebilir.
Kansere bağlı ölümlerin yaklaşık 1/3’ü rutin tarama usulleri ile erken saptanarak önlenebilir.
Kansere bağlı ölümlerin %70’i düşük gelir kümesindeki ülkelerde olmaktadır.

Tümörler 3 kümede düşünülebilir.
Selim Tümörler; bunlar ömrü tehdit etmeyen kitlelerdir, yavaş büyürler ve bedenin diğer yerlerine sıçrama yapmazlar.
Habis (Malign) Tümörler; Bunlar süratli çoğalırlar ve bedenin öbür yerlerine ya da etraf organlara sıçrayarak onların misyonunu yapmasına pürüz olurlar.
Kansere dönüşmemiş (Prekanseröz) Tümörler; Bunlar vakit içinde kansere dönüşebilme riski taşıyan olağandışı hücrelerin oluşturduğu yapılardır. Bu halleri ile mevte yol açmazlar fakat müdahale edilip çıkarılmazlarsa vakit içinde kanserli dokuya dönüşüp kanserli dokunun yaptığı hasarların hepsini yapabilirler.

Kanser Tipleri;
Karsinom; Organların hücrelerinden ortaya çıkan kanserlerdir. Göğüs kanseri, Prostat kanseri, Akciğer ve Kalın bağırsak kanseri bu tıp kanserlerdendir.
Sarkom; Yumuşak doku hücrelerinden oluşan kanserlerdir. Örneğin, yağ dokusu, kas dokusu, damarlar, sonlar üzere yapılardan oluşan kanserlere sarkom denilir. En çok görülenler kas dokusundan oluşan leyomyosarkom, yağ dokusundan oluşan liposarkom ve kemik dokusundan oluşan osteosarkomdur.
Lenfoma ve Myelom; Bağışıklık sistemi hücreleri üzerinden gelişen kanserlerdir. Lenfoma, lenf sisteminden oluşan kanserdir ve bedenin rastgele bir yerinde ortaya çıkabilir. Myelom ise plazma hücreleri dediğimiz bedenin mikroplara karşı savaşma hücrelerinden birisi olan hücrelerden ortaya çıkar.
Lösemi; Beyaz kan hücrelerinden ve kemik iliğinden kaynak alan bir kanser cinsidir.
Beyin ve Beyin Sapı Kanserleri; Bunlarda kimileri selim olmakla birlikte kimileri da habis karakterde olan merkezi hudut sistemi kanserleridir.

Kanseri oluşturan değiştirilebilir risk faktörleri ortasında alkol, kilolu olmak, diyet, fizikî aktivite, sigara, radyasyona maruz kalma, çalışma hayatına bağlı maruziyetler, enfeksiyon sayılabilir.
Değiştirilemeyen risk faktörleri ortasında yaş, genetik yapı, bağışıklık sistemi sayılabilir.

Kanserin Belirtileri;

Yeni ortaya çıkan bir kitle yahut var olanda büyüme, geçmeyen öksürük, nefes darlığı, yutkunma zorluğu, bağırsakların boşalmasında olan değişiklikler, beklenmeyen kanamalar, sebepsiz kilo kaybı, uzun müddet geçmeyen yorgunluk, uzun mühlet geçmeyen sabit ağrı/acı, ciltte yeni ortaya çıkan kitle, idrar yaparken olan değişiklikler, göğüste olan değişiklikler, iştah kaybı, geçmeyen yaralar, geçmeyen hazımsızlık şikayetleri, çarşafı değiştirmeye yol açacak halde ağır bütün bedeni tutan terlemeler.

Kanserin evrelenmesinde 3 faktör vardır.

T evresi tümörün kendisinin büyüklüğü yahut etraf dokulara bulaşması ile saptanır,
N evresi; Lenf bezelerine sıçraması ve bu sıçramanın derecesi ile belirlenir.
M evresi; Kanserin öbür bölgelere sıçrama yapıp yapmadığı ile belirlenir.

Kanserin Tedavisi; Cerrahi, Radyoterapi (Işın tedavisi), Kemoterapi, İmmünoterapi (Bağışıklık sistemi üzerinden çalışan tedaviler), Hormon tedavileri, Gen tedavileri.

Palyatif bakım bir kanser hastasının hastalığının son periyotlarına geldiğinde meşakkatlerini gidermek ve hayat kalitesini artırmak için yapılan müdahalelere palyatif bakım denilir.