VUR dereceleri var mıdır?
VUR 5 derecede kıymetlendirilir. 1. derecede üretere idrar çıkmaktadır. 2. derecede pelvis denilen böbrek iç kısmına çıkmaktadır. 3. derecede idrar pelvisin parmaksı girintilerine (kalikslere) kadar çıkmaktadır. 4. derecede kanal ve toplayıcı kısımlarda genişleme olmaya başlamıştır. 5. derecede üreter kanalı ve pelvis ileri derecede genişlemiş ve yapısını kaybetmiştir. 4. ve 5. derece kaçaklar anlaşilacağı üzere önemli sıkıntılar oluşturabilirler.
VUR nasıl ziyan verir?
Kaçak, idrar yolu enfeksiyonu geçiren çocuklarda idrar kesesinde üreyen mikropların böbreklere çıkmasını kolaylaştır. Böylelikle böbrekler mikropların burada vereceği ziyanlar ile gelişimlerini yapamazlar. Böbreklerde enfeksiyona bağlı nedbe dokusu oluşur, sonuçta böbreğin çalışan ünite sayısı azalmış olur.
VUR görülme sıklığı nedir?
VUR, idrar yolu enfeksiyonu olan süt çocuklarında %25-40, anne karnında yapılan ultrasonografilerde genişlemiş böbrek (antenatal hidronefroz) tanısı alan çocuklarda %10-20, sağlıklı çocuklarda VUR %1-2 oranında saptanmaktadır.
Kimlerde VUR araştılmalıdır?
1. Anne karnında böbrek genişlemesi saptanan çocuklarda
2. Ateşli idrar yolu enfeksiyonu geçiren 3 yaş altındaki çocuklarda
3. Bilhassa gündüz idrar kaçırma, sık idrar yapma, idrar yaparken ağrı olma, idrarını sıkıntı yapma, kesik kesik idrar yapma yakınmaları olan çocuklarda
4. Tekrarlayan idrar yolu iltihabı geçiren çocuklarda
5. Ultrason incelemesi sırasında böbrekleri küçük saptanan ya da böbreklerinin iç bölgesinde genişleme 2 olan çocuklarda
6. Kardeşi ya da anne ya da babasında VUR görülmüş olanlarda VUR araştırılmalıdır.
Ultrasonografi ile VUR saptanabilir mi?
İlk ateşli idrar yolu enfeksiyonu sonrasında erken periyotta böbrek ultrasonografisi yapılmalıdır. Ultrasonografide bir sorun var ise VUR kesinlikle araştırılmalıdır. Ultrasonografi olağan ise bu VUR yoktur manasına gelmemektedir. İdrar yolu enfeksiyonu ateşli ise ve çocuk 3 yaş altında ise sondalı sinema ile kaçak araştırılmalıdır.
Kaçak saptamak için Voiding Sistoüretrografi (Sondalı film) dışında diğer bir prosedür yok mudur?
VUR’u gösteren en uygun formül hala sondalı sinema olmaktadır. Teşhis konulmuş çocuklarda, kaçağın geçip geçmediğini izlemek için nükleer tıp ve ultrason ile birtakım metotlar birtakım merkezlerce kullanılmaktadır. Fakat bu formüller yeteri kadar inançlı değildir.
Kaçak var ise sondalı sinema kesinlikle gösterir mi?
Sondalı sinema % 100’e yakın oranda kaçağı saptar. Fakat çok nadir de olsa, bazen kaçak sondalı sinema ile görülmeyebilir. Şayet tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, ultrason ya da sintigrafik tetkiklerde kuşkulu bulgu var ise sondalı sinema tekrarlanabilir.
Sondalı sinema çekilen merkez değerli midir?
Çekimin yapıldığı merkezde uygulanan sistemler çok kıymetlidir. İdrar kesesinin serum ile ne fazla ne de eksik dolması, kontrast unsur yoğunluğu, çekimden evvel barsak temizliğinin kıymetlendirilmesi büyük değer taşır. Sürecin bu bahiste tecrübeli merkezlerde yapılması gerekir.
VUR’un ailevi tarafı var mıdır?
VUR’u olan hastaların kardeşlerinin sistografilerinin incelenmesinde; kardeşlerde VUR görülme oranı %32 oranında bulunmuştur. VUR saptanan kardeşlerin %14’ünde sintigrafi ile böbrek parankim hasarı bulunmuştur. Genetik geçişte muhtemelen birden fazla gen lokusu rol oynamaktadır. Bu durumda anne, baba ya da kardeşlerinde VUR olanlarda tetkik gündeme gelmektedir.
Voiding Sistoüretrografi çekiminde ne kadar radyasyon alınır?
Çekimler dijital röntgen ile yapıldığında, 0-8 yaş ortasındaki çocukların aldığı toplam radyasyon dozu 80-150 mrad civarındadır. Bir yıl içerisinde tabiattan alınan radyasyon ölçüsü ise 1000- 1500 mrad civarındadır. Bu nedenler ile alınan radyasyon çok kıymetli sayılmamaktadır.
Sondalı sinema ne vakit yapılmalıdır?
En uygun vakit akut üriner sistem enfeksiyonu tedavisinden 6 hafta sonra (koruyucu antibiyotik altında) yapılmasıdır.
Film çekilmeden evvel hazırlık gerekir mi?
Çocuğun bir gün evvel ağızdan bir ilaç ile bağırsaklarının temizlenmesi, küçük çocuklarda makattan ilaç uygulanması gerekir. Başlamadan evvel çocuğun barsak temizliğinin kâfi olup olmadığını anlamak için yatar vaziyette kolay grafi çekilir .Eğer bağırsaklar çok gazlı ise uygulama ertelenmelidir.
Çocuklara çekim sırasında sakinleştirici verilmeli midir?
Sakinleştirici kural değildir. Lakin birtakım merkezlerde, çocuk burundan, ağızdan ya da makattan uygulanan kısa tesirli sedatif bir ilaç ile sakinleştirilir. Çocuk uyumamakta, konuşulanlara karşılık vermekte, idrarının geldiğini söylebilmekte ve istendiği vakit işeyebilmektedir. Sakinleştirici çocuğun fazla kıpırdamasını (gereksiz sinema çekilmesini) önler, uygulayanın çalışmasını kolaylaştırır, çocuğun huzursuzluğunu mahzurlar.
İşlem nasıl Yapılır?
Çocuk yatırılır. Çocuğun yaşına uygun steril-plastik sonda mesaneye takılır. Takılan sondanın açıkta kalan ucundan serum içerisinde kontrast unsur damlalar halinde gönderilir. İdrar kesesi bileşik kaplar kanununa nazaran dolunca, serum artık gitmez. Bu periyotta bir sinema çekilir. Daha sonra çocuğun idrar yapması sırasında tekrar sinema alınır. İşeme sonrası da 1 adet sinema çekilerek tetkik bitirilir.
Kontrast husus alerji yapar mı?
Kullanılan unsur idrar kesesine gitmekte, kana karışmamaktadır. Bu nedenle alerji ihtimali yoktur.
Uygulama sırasında seruma antibiyotik eklenmeli midir?
Uygulama sırasında seruma antibiyotik uygulamaya gerek yoktur. Lakin ultrasonografide kıymetli böbrek ve kanal genişlemesi olan ve idrar kültürü süreç öncesi tedavi ile steril hale getirilemiyen ve de sondalı sinemanın acil çekilmesi gereken durumlarda, serum içine antibiyotik konulması gerekir.
Sondalı sinema çekimi devrine hangi şartlar olmalıdır?
Çocuğun öteki bir nedenle genel hali bozuk, ya da ateşi var ise süreç ertelenmelidir. Süreç öncesi idrar kültürü alınmalı ve idrarın steril olduğu görülmelidir. Şayet idrar kültüründe üreme var ise, süreç sırasında enfeksiyonun böbreğe sıçraması mümkünlüğü vardır. Bu durumda süreç ertelenir. Antibiyograma nazaran hassas ilaç kullanılır. İdrar kültürü steril olduktan sonra süreç yapılır.
Kimlerde VUR daha fazla risk taşır?
Hayatın birinci yıllarındaki VUR, yüksek VUR derecesi (örneğin 5. derece), idrar yolu enfeksiyonu tedavisinin gecikmesi ve kusurlu tedavisi VUR’a bağlı problemlerin artışına neden olur.
VUR izlenmesinde sondalı sinema ne aralık ile çekilmelidir?
Yıllık izlemler önerilmektedir. Şayet, ateşli idrar yolu enfeksiyonu olmaz ise tetkik aralığını uzatmak, gereksiz sinema çekilmesini sağlar.