Konuyla ilgili bu ve gibisi soruların yanıtlarını vermek, kapsamlı bir klinik değerlendirmeyi gerektirse de sorun yaşayan insanın farkında olduğu asıl gerçek, çektiği acıdır. En az farkında olduğu yahut hiç anlamadığı şey ise, bu acıyı neden çektiği ya da niye buna bir son veremediğidir. Çekilen zahmetin sürmesinin nedeni travmatik tesirin devam ediyor olmasıdır. Başka bir deyişle yaşanan travmatik durum ya da olayların yarattığı olumsuz his beyinde depolandığı yer olan limbik sistemden atılamamıştır. Biz şimdiki ruhsal problemimize neden olan durumu çoklukla anlayamayız. Yalnızca yaşamakta olduğumuz olumsuz ruh halinin farkında oluruz. İçinde bulunduğumuz ruh hali bize ne çeşit bir his yaşatıyor olursa olsun (kaygı, kaygı, suçluluk, tediginlik, meşakkat vs.) bu hissin yeni bir nedeni yoktur ya da aktüel bir neden varmış üzere gözüküyor olsa da yaşadığımız hissin şiddeti bu nedenle karşılaştırıldığında çok çok abartılıdır.
Bu durumda “niye bu türlü hissediyorum ve bu his tekrar edip duruyor?” sorusu gündeme gelmelidir. “Niye telaşım bir türlü geçmiyor?”, “ne yaparsam yapayım derdimi içimden atamıyorum”, “hayatımda pek çok olumlu şey var lakin ben kendimi çok depresif hissediyorum”, “doktorlar hiçbir neden bulamadı ancak sırtımda harikulade bir gerginlik var” üzere sözleri ruhsal zahmetleri olan insanlarda çok duyarız. Durumu şöyle söz edebiliriz; gerçekçi bir yeni nedeni olmayan bu cins olumsuz his ve vücut duyumu hallerinin tekrar etmesinin ve bir türlü kalıcı bir biçimde geçmemesinin nedeni hayatımız boyunca farklı devirlerde yaşadığımız travmatik olayların birikmiş hislerinin tetiklenmesidir. Bu durumu birikmiş hislerin hatırlanması biçiminde de söz edebiliriz.. Geçmişte yaşadığımız olumsuz olaylar yalnızca resimsel ve işitsel olarak hatırlanmazlar, hisler da hatırlanır. Resimsel olarak aklımıza gelmeyen ya da hatırlamadığımız olumsuz bir olayın duygusu hatırlanabilir. Bu yüzden “neden bu türlü makus hissettiğimi (sıkıntılı, boş, telaşlı, depresif, isteksiz, yorgun, tükenmiş, hatalı vb.) bilmiyorum lakin bu türlü hissediyorum işte” sözleri çokça duyulur. Psikoterapide, çeşitli hallerde olumsuz ruh halleri yaşamamıza neden olan konular belli bir sistem dahilinde çalışılır. Bu çalışma sürecinde şikayet edilen semptomlar kademe kademe ortadan kalkmaya başlar.
Ercüment Doğan, Ph.D.
Klinik Psikolog