Peter Pan Sendromu Nedir?
Peter Pan Sendromu, büyümemiş, ruhsal açıdan olgunlaşmamış üzere görünen yetişkinleri, bilhassa büyümeyen erkekleri tabir eden tanınan bir ruhsal tabirdir. Kimi psikologlar Peter Pan Sendromu’nu ‘kişinin ısrarlı biçimde yetişkin sorumluluklarını kabul etmek istememesi yahut kabul edememesini’ yansıtan bir davranış modeli olarak açıklar.
Peter Pan Sendromu Nasıl Ortaya Çıktı?
Bu sendrom için yapılan birinci tanımlama Psikolog Dan Kiley tarafından gerçekleşmiştir. D. Kiley 1983’te yayımladığı kitabı ‘Hiç Büyümeyen Erkekler’de birinci kere bahsi geçen Peter Pan Sendromu için İngiliz müellif James Matthew Barrie’nin Peter Pan kitabından ilham almıştır. Yetişkin olma ve büyümeyle ilgili problemler yaşayan bireyler tanımlamasını yapan Dr. Dan Kiley, Peter Pan’ın temsil ettiği karakterden etkilenmiştir. Bu kitapta Peter Pan hiç bitmeyen bir çocukluk yaşayan birini temsil eder. Kitabın birinci cümlesi de hayli etkileyicidir: ‘Biri dışında, bütün çocuklar büyür ve büyüyeceklerini erken yaşta öğrenirler.’ Kiley, yazdığı bu kitapta 30’lu yaşlarda hatta daha sonraki yılları kapsayan yetişkin görünümlü çocukların ortaya çıktığı ve büyümeyen bireylerin ruh sıhhatinde önemli bozulmalar meydana geldiğini belirtmiştir.
Peter Pan’ın Çıkış Öyküsü
James Matthew Barrie, 1912 yılında kendi ömründen ve cinsel kimlik buhranından esinlenerek yazdığı kitabı yayımlamaya karar verir. Barrie 6 yaşındayken, 13 yaşındaki ağabeyini kaybetmiştir. Bu kaybın acısı tüm aileyi etkilemiştir lakin en çok etkilenen Barrie’nin annesidir. Anne yaşadığı kayıpla başa çıkamayıp bir müddet sonra Barrie’yi 13 yaşında ölen ağabeyinin yerine koymuştur. Barrie’ye karşı hisleri ve davranışları değişen annenin bu atılımı, Barrie’nin 13 yaşında kalmasına sebep olmuş ve bu buhran o denli bir boyuta ulaşmıştır ki Barrie ömrü boyunca 13 yaşındaki bir çocuk üzere davranmaya başlamış ve cücelik hastalığına yakalanarak erişkin uzunluğu 140 cm civarında kalmaya devam etmiştir. Böylelikle James Matthew Barrie kendi ömür hikayesinden etkilenerek Peter Pan isminden bir kıssa yazmaya karar verir.
Sendromun 7 Temel Belirtisi
- Duygusal Felç: Donuk hislere sahip olabilme, hislerini lakin uygunsuz biçimde söz edebilme.
- Yavaşlık: Kayıtsız, işleri ağırdan alan, erteleyen, sıklıkla geç kalan kişi olabilme
- Sosyal Zorluklar: Telaşlı, dertli hissedebilme ve manalı arkadaşlıklar kurmakta zorlanabilme
- Sorumluluktan Kaçınma: Ekseriyetle kusurlarının sorumluluğunu almaktan kaçınma, diğerlerini suçlayabilme.
- Kadınlarla İlgiler: Anne bağlarında zorluk yaşayabilme, gelecekteki romantik partnerlerine ‘anne figürü’ üzere davranabilme
- Erkeklerle Bağlantılar: Babadan uzak hissedebilme ve erkek otorite figürleriyle sorun yaşayabilme.
- Cinsel Münasebetler: Romantik partnerler tarafından reddedilmekten korkabilme, kendine bağımlı bir partner isteyebilme.
Peter Pan Sendromu’na Neden Olan Etmenler
Kiley’e nazaran Peter Pan Sendromu’nun tohumları çocukluk periyodunda atılmıştır. Yeniden bu temelde bu ruhsal fenomende çok muhafazacı ebeveynlerin rol oynadığına inanmak için güçlü hipotezler bulunmakta. Çocukların büyüyüp olgunlaştıkça sıkıntılarla nasıl baş edebileceklerini öğrenmeleri gerekir ve bu noktada ebeveynlerin çocuklara sorumluluklar yüklemesi hayli kıymet taşır.
Bir başka neden ise yetişkinler tarafından çocuklara aktarılan ve yetişkin olmanın keder ve acı içerdiği bildirisini veren tabirlerdir. Çocuklar yetişkinleri dinleyerek ve izleyerek öğrenir ve bilgileri içselleştirirler. Bu manada çocuğa karşı kullanılan lisan, sunulan bakış açısı ve bildirilerin bir örnek teşkil edebileceğini unutmamak gerekir.
Bu noktada ebeveynlerin Peter Pan Sendromu’ndan haberdar olmasının ve çocuğunu büyütürken birtakım prensipleri gözden geçirmesinin büyük değer taşıdığını vurgulamak isterim.
Uzman Klinik Psikolog Damla KANKAYA SÜNTEROĞLU
Yazan: Psk Öğr. Sıla Zeynep ÖZSARI