ÇOCUKLARDA ÜRTİKER VE ANJİOÖDEM
Ürtiker, tekrarlayabilen, deride 1-10 cm ye dek değişebilen boyutlarda döküntüleri ve 4K belirtisi (Kaşınma, Kızarma, Kabarma, Kaybolma) olan bir deri hastalığıdır. Bulguları çoklukla 1-24 saatte kaybolurken yakınında yeni bir benzeri bulgu ortaya çıkabilir.
Anjioödem ise yalnızca deri değil tıpkı vakitte deri altında dayanak dokusuda olaya katılır. 4K belirtisine ek olarak yanma-batma hissi bulunan bir tablodur.
Ürtiker ve anjioödem yalnızca bir yahut birkaç sefer ortaya çıkabildiği üzere daha seyrek olarak değişik müddetlerde yineleyerek yıllarca seyredebilir.
Ülkemizde çocuklar ortasında görülme sıklığı ortalama % 10 kadardır. Anne ve/veya babasında ürtiker yahut anjioödem yahut bir öbür allerjik hastalığı olanlarda görülme sıklıkları artmaktadır.
Hastalık bulguları olgulara nazaran farklılık gösterebilmekle birlikte çeşitli besinler (inek sütü, yumurta akı, besin katkı unsurları, kuru yemiş, fındık, fıstık, kabuklu deniz hayvanları, balık , çeşitli ilaçlar, polenler, arı zehiri üzere alerjenlere karşı alerji sonucu görülebilir. Ayrıyeten öteki nedenlere (parazit, enfeksiyon, fizikî, ruhsal, kalıtsal, vs.) bağlı olabilir. Bazen etmenler tam olarak ortaya konamayabilir.
Ürtiker ve Anjioödem’in tanısı çocuklarda hikayenin kıymetlendirilmesi, muayene ve alerji testleri ile konur. Alerji testleri birçok hastada alerji bulunduğu için tanıyı destekleyen bir testtir. Alerji testleri her yaş kümesinde yapılabilir ve alerji uzmanları tarafından kıymetlendirilir. Elde edilen bulgular tedavide taraf vericidir.
Ürtiker ve Anjioödem’in tedavisindeki birinci değerli basamak o hasta için tetikleyici olarak tesir eden faktörlerden korunmaktır. Bulgular ortaya çıktığında sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. İlaç tedavisinde ilaçlar bulgular ortaya çıktığında yahut gerekiyorsa uzun vadeli verilebilir. Yalnızca deri bulgularıyla ortaya çıkan Ürtiker ve anjioödem en sık görülen tablodur ve ekseriyetle tedavi ile bulgular güzelleşir.
Tedavisi planlanan hastaların uygun aralıklarla takip muayeneleri yapılır, ortalardaki rahatsızlıklarını nasıl tedavi edecekleri konunda bilgiler verilir ve halledemedikleri bir sorunla karşılaştıklarında nereye başvuracakları kendilerine açıklanır. Hastalar kendilerine önerilen tedaviye uydukları takdirde hastalığın yineleme ve yükünde azalma görülür, tedaviye uyulmadığı takdirde hastalık bulgularında ilerleme görülebilir.
Hastaların uygun aralıklarla izlenmesi ve hastalığın seyrine nazaran tedavinin tekrar düzenlenmesi en kıymetli noktalardan biridir.
Ürtiker ve Anjioödem anafilaksi ile birlikte olabilir. Anafilaksi (ciddi allerjik reaksiyon) olgularında hayati tehlike oluşabilir. Anafilakside deri bulgularına ek olarak nefes darlığı, gırtlak ve boğazda şişme-tıkanma hissi, tansiyon düşmesi, çarpıntı, şuur kaybı üzere başka organları da ilgilendiren bulgular da vardır.
Bir alerjik hastalığı bulunan şahıslarda bazen bir diğer allerjik hastalık bulguları vakit içinde eklenebilir. Ürtiker ve Anjioödemli çocuklarda vakit içinde astım, alerjik nezle üzere öbür alerjik hastalıkların ortaya çıkıp tabloya eklenme riski olağan sağlıklı çocuklara nazaran daha yüksektir. Hastalara uygulanan tedavi ile çoklukla hastalık bulguları hızla düzgünleşir ve yakınmaların şiddeti ve sıklığı azalır. Hastaların bir kısmında bir yahut birkaç yıl içinde hastalık yinelemesi azalma göstermektedir.
Tedavide birinci jenerasyon antihistaminikler (setirizin, loratadin vs) temel tedavi basamağını oluşturur. Şayet karşılık alınamıyorsa kesinlikle besin ilaç intoleransı, aspirin, azo boyaları, benzoat ve sorbik asit üzere besin hami içeren yiyeceklerden uzak durmaları öğütlenir. H1 kümesi ilaçlarla denetim edilemeyen durumlarda tedaviye hidroksizin ve difenhidramin üzere ikinci nesil ilaçlar eklenir. Bazen bu kombinasyona da cevap vermeyen olaylar olabilir. Bu durumda tedaviye simetidi ve ranitidin üzere H2 reseptör antagonisti ilaçlarda eklenir. Daha önemli hadiselerde (boyun bölgesi tutulumu ve anaflaksi ) sistemik steroid tedaviye eklenir.
Özellikle ses tellerini tutan ve Anaflaksi olayların olabilirliğine karşılık Ya da bu türlü bir atak geçirmiş olanların epinefrin(adrenalin) kalem enjektörünü (Epipen) daima yanında taşımaları önerilir. Bu türlü bir durum anında direk olarak diz kasına yapmaları hayati ehemmiyet taşır.