Panik Atak Nedir?
Panik ataklar, ansızın ortaya çıkan ve kısa vadeli olan ağır anksiyete ve dehşet devirleridir. Tipik olarak birkaç dakika süren bu ataklar, bireyde denetim kaybı hissi, vefat korkusu, terleme, titreme, nefes darlığı üzere belirtilerle birlikte görülür. Panik ataklar, bir panik bozukluk teşhisi gerektirmez ve birçok insan ömürleri boyunca en az bir defa panik atak deneyimleyebilir.
Panik Bozukluk Nedir?
Panik bozukluk ise, tekrarlayan panik ataklarla karakterize olan ve kişinin olağan fonksiyonelliğini etkileyen bir anksiyete bozukluğudur. Panik bozukluk yaşayan bir kişi, daima panik ataklarla baş etmek zorunda kalır ve bu ataklar ekseriyetle beklenmedik vakitlerde ortaya çıkar. Panik bozukluk, kişinin hayat kalitesini önemli biçimde etkileyebilir ve günlük hayat aktivitelerini kısıtlayabilir.
Panik Bozukluk ve Panik Atak Nedenleri
Birçok faktörün bir ortaya gelmesi sonucu ortaya çıkabilir. Genetik yatkınlık, biyolojik faktörler, çevresel stresörler ve hayat olayları üzere çeşitli faktörler bunların gelişiminde rol oynayabilir. Travmatik tecrübeler, çok gerilimli hayat olayları ve çocuklukta yaşanan olumsuz tecrübeler üzere psikososyal faktörler de panik bozukluğunun ve panik atağın ortaya çıkmasında tesirli olabilir.
Panik Atak Belirtileri
Panik ataklar, ekseriyetle birkaç dakika içinde ortaya çıkar ve birkaç saat boyunca devam edebilir. Panik atakların yaygın belirtileri şunları içerebilir:
- Kalp çarpıntısı, süratli kalp atışı yahut sistemsiz kalp atışı hissi
- Terleme yahut titreme
- Nefes darlığı yahut boğulma hissi
- Göğüs ağrısı yahut rahatsızlık hissi
- Baş dönmesi, sersemlik yahut bayılma hissi
- Titreme yahut sarsıntı hissi
- Ölüm korkusu yahut denetim kaybı hissi
Karşılaştırma
Süre: Panik ataklar ekseriyetle birkaç dakika ile birkaç saat ortasında sürerken, panik bozukluk tekrarlayan panik ataklarla karakterizedir ve uzun müddetli bir durumdur.
Teşhis İhtiyacı: Panik ataklar tek başına bir bozukluk olarak kıymetlendirilmez, lakin panik bozukluk, teşhis gerektiren bir anksiyete bozukluğudur.
Etkiler: Panik ataklar, kısa vadeli ve beklenmedik periyotlarda ortaya çıkabilirken, panik bozukluk yaşayan bir kişi, daima olarak panik ataklarla baş etmek zorundadır ve bu durum günlük hayatını etkileyebilir.
Kabul ve Adanmışlık Terapisi ile Panik Bozukluk & Panik Atak Tedavisi
Panik bozukluk ve panik ataklarının tedavisinde Kabul ve Adanmış Terapi (ACT) tesirli bir terapi seçeneğidir. ACT, bireylere duygusal acıyı kabul etmeyi, bedellerine dayalı bir ömür sürmeyi öğretir ve panik semptomlarına direnmek yerine kabul etmeyi vurgular. Bu terapi, bireylere kendi içsel tecrübeleri ile kabul içinde olmayı ve hayatlarını mana dolu bir halde yaşamayı öğretir.
Sonuç
Panik bozukluk ve panik atak, her ikisi de anksiyete bozukluklarıdır ve önemli bir tesir yaratabilirler. Lakin, yanlışsız teşhis ve uygun tedavi ile bu durumların üstesinden gelinebilir. Kabul ve Adanmış Terapi üzere terapi yaklaşımları, bireylere tesirli bir halde yardımcı olabilir ve daha sağlıklı bir ömür stili benimsemelerine imkan tanır.
Kurucu Psikolog Öznur Mandacı Şahan
Referans Listesi
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental
disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
Barlow, D. H., Craske, M. G., Cerny, J. A., & Klosko, J. S. (1989). Behavioral treatment of
panic disorder. Behavior Therapy, 20(2), 261-282.
Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (2012). Acceptance and commitment therapy:
The process and practice of mindful change (2nd ed.). New York, NY: Guilford Press.