2000’lerin başında, dijital müzik ihtilali yaşanırken, elindeki kaset/CD ve albümlerden müzikleri MP3e çevirip Napster’a yükleyen milyonlarca müzik sever, dünya çapında bir korsanlık ihtilali de başlatmıştı.
Müziğin ve müziklerin artık “telifli” eserler değil, halka ilişkin kültürel zenginlikler olduğunu savunan bu romantik korsan söylemi, ne var ki, 10 sene geçmeden müzik/medya şirketlerinin demir yumruğu altında ezildi ve milyarlarca dolarlık telif cezaları nedeniyle Napster üzere korsan servisler kapanmak zorunda kaldı, yerlerini de Spotify, iTunes, Apple Music, YouTube Music üzere, fiyatlı abonelik servislerine bıraktılar. Bugün müzik sanayisi, milyarlarca dolarlık gelirlerinin büyük kısmını Spotify üzere servislerden kazandıkları paralarla sağlıyorlar.
Ancak korsanlık geri geliyor üzere görünüyor. Dünya çapında enflasyonun yükselmesi, insanların kiralarını ödemekte bile zorlanması, “zengin” batı ülkelerinde bile insanların Tiktok/Twitter/YouTube üzere servislerde pahalılıktan ve geçinememekten şikayet etmesiyle bir arada, müzik dalında de beklenen oldu. Beşerler abonelik fiyatı ödemeyi bıraktılar ve beğendikleri müzikleri, yasa dışı korsan servislerinden indirmeye geri dönmeye başladılar.
Geçtiğimiz yıl, yasa dışı müzik indirmesi yapılan siteler 17 milyardan fazla defa ziyaret edilmiş durumda. Bu da bir sene içinde %13 artış manasına geliyor. Bu halde devam ederse yalnızca 4-5 sene içinde, her yıl yüz milyar ziyaret sayısına ulaşmak çok da güç olmayacak. Bu da yüz milyonlarca insanın korsan müzik indirmesi manasına geliyor. Bu sayılar, dünyanın Napster çağına geri dönüşünü işaret ediyor olabilir.
Korsan yayıncılığı inceleyen bir araştırma şirketi olan Muso, Spotify ve Apple Music üzere yayın hizmetlerinin yüksek fiyatlarının insanları tekrar yasadışı indirmelere ittiği sonucuna vardı. Kısa aralıklarla zamlanan aylık bir fiyat ödemek yerine, daha fazla tüketici direkt YouTube görüntülerinden ses kopyalayan ve bunları indirilebilir MP3 yahut .wav evraklarına dönüştüren web sitelerini kullanıyor.
Muso’nun takip ettiği müzik korsanlığının yaklaşık %40’ı bu “YouTube-to-MP3” sitelerinden geliyordu. Orjinal YouTube-to-MP3 sitesi bir plak şirketinin açtığı dava nedeniyle kapandı, lakin taklitleri gerçeğini ziyadesiyle yaşatıyor. Kolay bir Google araması bu sitelere düzinelerce mavi temas veriyor ve bunlar internetteki en büyük ses korsanlığı biçimi.
YouTube’un sahibi olan Google’ın kullanıcıları direkt bu korsan sitelere yönlendirmesi ve bu sitelerin de YouTube’a milyarlarca ziyaret gerçekleştirmesi, sorunu daha da büyütüyor. Google’ın hizmet şartlarında telif hakkı ihlallerine karşı sert siyasetleri var lakin bu müzik korsanlığı sitelerinin yanından geçip gitmesine müsaade veriyor üzere görünüyor.
Öyle görünüyor ki, Napster’dan 20 sene sonra yine “milyar dolarlık” müzik telif davası kavgalarının da haberlerini yapmaya başlayacağız. Lakin bu kere telif davalarında, yalnızca korsan şirketler/siteler değil, bu sitelerden müzik indiren kullanıcıların da canını yakmak isteyeceklerini düşünüyoruz zira 20 sene önceye nazaran internet artık çok daha ağır denetim altında ve hangi meskenden kimin hangi web sitesine girdiğini, hangi belgeyi indirdiğini tespit etmek artık çocuk işi.
Napster davalarında, halkın Napster’a ilgisini kesmek için birkaç saf kullanıcının meskenine yüzbinlerce dolarlık cezalar gönderdiklerini hala hatırlayanlar varsa, birebir formülün tekrar ve bu defa daha güçlü formda kullanılacağını kestirim etmek güç olmasa gerek.
