Bu yazı The Coaches Voice’ta yayınlanmış ve Sporx tarafından çevrilmiştir.
İşte Edin Terzic’in satırları:
“Genç bir teknik yönetici olduğunuzda, bu çoklukla iki şeyden biri manasına gelir.
Ya oyuncu olmak için gereğince yeterli değilsinizdir ya da sakatlanmışsınızdır. Şöyle diyelim, ben sakatlanmaya karar verdim!
Dürüst olmak gerekirse, 18 yaşıma geldiğimde en üst düzeyde bir oyuncu olmamın çok güç olacağı belirliydi. Yarı profesyonel düzeyde oynuyordum, bu yüzden bir karar verdim; tahminen futbolda varlıklı olmak değil fakat futbolda yaşlanmak.
Spor bilimleri okumaya başladım ve 2003 yılında birinci antrenörlük lisansımı aldım, UEFA C. Bu da hayatımın yarısı boyunca bir antrenör olarak nasıl davranmam gerektiğini düşündüğüm manasına geliyor. Tekrar de o birinci günlerde bir gün teknik yönetici olmayı düşünmüyordum.
2010 yılında Borussia Dortmund akademisinde asistan oldum ve A grup için scouting takımının bir kesimi oldum. Daha sonra, West Ham’da da birlikte çalıştığım Slaven Bilic ile Beşiktaş’ta yardımcı antrenörlük yapmak üzere Türkiye’ye gittim.
Akabinde 2017’de birinci kere antrenörlüğün bir tutku değil bir iş haline geldiğini hissettim. O yılın Kasım ayında, West Ham’daki misyonumuzun sona erdiğini bildiren bir telefon aldık. Bu muhtemelen genç bir antrenör olarak benim için en sıkıntı andı.
Aniden bir denetim listesine dönüştüğünüzü hissettiniz. Ofisi boşaltmanız, aygıtları geri vermeniz, arabayı geri vermeniz gerekiyordu – bunun üzere şeyler – ve bunun hakikaten bir iş olduğunu, bir tutku olmadığını fark ediyordunuz. Meskene gidip aileme Londra’daki vaktimizin sona erdiğini, kulüpten, kentten ve ülkeden ayrıldığımızı söylemek çok sıkıntı bir gündü.
Lakin günün sonunda bir Alman kulübünden telefon almıştım. İşimi kaybettiğim gün, yeni teknik yöneticileri olmam için benimle görüşmek istiyorlardı. Mesleğimin en güç gününde, şimdiye kadarki en büyük fırsatı da yakalamıştım: teknik yönetici olmayı düşünmek.
Bir gün sonra Londra’da bir toplantı gerçekleşti. Bana, kulübe hak ettiği ve muhtaçlık duyduğu başarıyı kazandıracak yeni ve genç bir teknik yönetici istediklerini söylediler. Sonra da 2. Bundesliga’da yer alan bir kulüp olduğu için onları üst lige yükseltmemi istediklerini söylediler.
Lakin görüşmede sorduğum her şey şuydu: “Neden ben? Neden benim yanlışsız kişi olduğumu düşünüyorsunuz?” Meskene gittim ve eşim bana sordu: “Nasıldı?” diye sordu. Ona biraz garip olduğunu söyledim, zira mülakatta söylediğim her şey “Neden ben?”
Sonraki sabah oturdum ve hayatta kendinize sormanız gereken en değerli sorulardan birini sordum: “Ben kimim?” O gün, bir futbol antrenörü olarak kim olduğuma dair bir el kitabı hazırlamaya başladım. Niyetim kolaydı: O mülakatta sorduğum “Neden ben?” sorusunu “Neden ben olmayayım?” halinde değiştirmek istiyordum.
Bu mühlet zarfında, teknik yönetici olarak çalışmak ya da asistan olarak çalışmaya devam etmek için gelen tüm teklifleri geri çevirdim. Teknik yönetici olarak kim olmak istediğimi yazmak yaklaşık altı ayımı aldı, bu mühlet zarfında Pro Lisansımı tamamladım.
O ana kadar farklı ülkelerde, farklı rollerde ve farklı düzeylerde yaşadığım tüm tecrübeleri göz önünde bulundurdum. Antrenörlük ideolojisi ve oyun stili da dahil olmak üzere her bahiste tek sayfalık bir fotoğraf oluşturmaya çalıştım. Çalışanla nasıl irtibat kuracağımdan ve hangi rollere sahip olacaklarına, duran toplarda uygulayacağım prensiplere ve birinci karşılaşmamızda oyuncularıma hangi soruları soracağıma kadar her şeyi düşündüm.
Bu süreç biraz vaktimi aldı ve hala bitmiş değil; her gün güncellediğim bir şey. Lakin altı ay boyunca her şeyi yazdıktan ve Pro Lisansımı tamamladıktan sonra şunu söyleyebildim: “Neden ben olmayayım? Güç bir iş olacak ancak kendimi buna hazır hissediyorum.”
Slaven Bilic de dahil olmak üzere çalıştığım teknik yöneticilerle de konuşmuştum ve onlar da bana hazır olduğuma dair son bir dayanak verdiler. Artık yalnızca ben kendimi hazır hissetmiyordum, birebir vakitte bu işte uzun yıllar çalışmış olan öteki şahıslar de fırsat geldiğinde evet demeye hazır olduğumu düşünüyorlardı.
Elbette her kulüpte bir yönetici, bir önder olarak zorluklar vardır. En büyük zorluklardan biri, sonucu bilmeden evvel karar vermek zorunda olmanızdır. Diğer herkes sonucu öğrendikten sonra kararlarınızı kıymetlendirir.
Umarım ekibiniz haftada üç maç oynayacak kadar başarılıdır, fakat bir teknik yönetici olarak her gün birçok maç oynarsınız. Bu maçlardan biri de oyuncuyla koçun karşı karşıya geldiği maçtır. Bir antrenör olarak ben her vakit ne yaptığımızdan ve kimin yaptığından sorumluyum. Oyuncuların da işleri nasıl yaptığımıza dair bir sorumluluğu var – ne sıklıkta, ne kadar mühletle ve ne kadar başarılı bir biçimde.
Bir de benim ‘aynalara karşı pencereler‘ dediğim bir zorluk var, zira işler âlâ gitmezse pencereler aynalardan daha bariz hale gelebilir. Apansızın beşerler ellerini kaldırıp sorumluluk almak yerine parmaklarını göstermeye başlarlar. Lakin kıymetli olan sağda solda olup bitenlere bakıp diğerlerini suçlamaya başlamamaktır. Bunun yerine, doğrudan aynaya bakmanız ve sorumluluk almanız gerekir.
Bir yönetici olarak bir diğer zorluk da kadro seçmek yerine grup oluşturmaktır. Birebir doğrultuda çalışacak bir grup kurmak benim sorumluluğum. Lakin birebir vakitte her üç günde bir ekip seçiyorum.
Oyunculara karşı olabildiğince dürüst olmalısınız lakin ben her vakit dürüstlüğün bir bakış açısı sıkıntısı olduğunu söylerim. Bir oyuncuya üst üste dört defa oynamayacağını söylerseniz, menajerin dürüst davrandığını düşünmezler; menajerin onları sevmediğini ya da gereğince düzgün olmadıklarını düşündüklerini düşünürler. Bu çok doğal.
Münasebetiyle her oyuncuya, onları desteklemek için orada olduğunuzu, mesleklerine hürmet duyduğunuzu ve en uygununu yapmalarını istediğinizi hissettirmelisiniz. Oynama fırsatı bulabilmeleri için neleri geliştirmeleri gerektiğini açıklamalısınız.
Bir yönetici olarak çatışmayla da yüzleşmelisiniz. Ben çatışmaya inanırım zira azamiye ulaşmak istiyorsanız konfor alanınızdan çıkmanız gerekir. Ve eğer konfor alanınızdan çıkmak istiyorsanız, kaçınılmaz olarak çatışmayla yüzleşeceksiniz.
Liderlikle ilgili en sevdiğim gözlemlerimden biri Steve Jobs’a aittir: “Eğer herkesi memnun etmek istiyorsanız, başkan olmayın, dondurma satın.” Lider olmak herkesin sizi sevmesi manasına gelmez. Bu, geçmeye hazır olmanız gereken bir süreçtir.
İdarede, şayet hiç çatışma yaşamıyorsanız, bu çok yumuşak olduğunuz manasına gelir. Çatışma yaşamak ile soyunma odasını kaybetmek ortasında ince bir çizgi vardır, fakat kadrodan en düzgün randımanı almak için çatışmayı direktörüz ve bununla başa çıkmanız gerekir. Yalnızca çok uzun sürmediğinden emin olmanız gerekir.
Tecrübelerime nazaran, her soyunma odasında dört tip oyuncu vardır. Birincisi hayatta kalandır – idman bittiğinde ve gün sona erdiğinde memnun olurlar. İkinci karakter, benim şovmen olarak isimlendirdiğim karakterdir – maaşlarından ve sahip oldukları takipçilerden mutludurlar ve memnun olmak için yalnızca bu cins bir dış motivasyona muhtaçlık duyarlar. Üçüncüsü ise kazanandır. Kazanan günlük olarak gelişmeyi sever – her idmanı, her oyunu kazanmak ve her gün daha yeterli olmak isterler. Dördüncüsü ise başkandır. Başkan, kazananla birebir tiptir, fakat başkan diğerlerini etkileme hünerine sahiptir, hayatta kalanları ve eğlenenleri kazananlara dönüştürür.
Bir yönetici olarak, her şey kümeyle birlikte bir güç çekirdeği yaratmakla ilgilidir. Bunun için de etrafınızda sizi bu süreçte destekleyecek insanlara gereksiniminiz vardır. Bu, hayal kırıklığına uğramış bir oyuncunuz varsa, 1’e 1 bir durumda olmadığınız manasına gelir. Bu birebir vakitte soyunma odasında her vakit güç yaratmanız manasına gelir – herkesin tıpkı sayfada ve muvaffakiyete giden yolda olduğunu gösterir.
Motivasyon ile disiplini de göz önünde bulundurmalısınız zira bir menajer olarak ekibin motivasyonundan siz sorumlusunuz. Motivasyon gelir ve masraf fakat disiplin kalıcıdır.
Herkes dönem sonunda bir kupa kaldırarak olağanüstü bir fotoğraf çektirmek ister. Ancak bu tabloya giden tüm yolu kat etmeye kim hazır? Bunun için günlük motivasyondan fazla güzel bir disipline gereksiniminiz var.
Büyük bir futbol kulübüne liderlik etmek için birçok maharete gereksiniminiz var. Birinci olarak, oyun hakkında derin bir bilgiye gereksiniminiz var; nasıl maç kazanılır ve başarılı olunur. İkincisi, amaçlarınıza nasıl ulaşacağınız konusunda düzgün bir stratejiye gereksiniminiz var. Üçüncüsü, baskı altında problemleri çözebilmeniz için akışkan bir zekaya gereksiniminiz vardır.
Bunun için de güzel bir duygusal denetime gereksiniminiz var. Bu, yalnızca kendi hislerinizi denetim ettiğiniz manasına gelmez – etrafınızdaki insanların duygusal durumunu etkileme maharetlerine gereksiniminiz vardır. Değerlerinize bağlı kalmak için âlâ etkileme hünerlerine ve ferdî bütünlüğe sahip olmanız gerekir. Bunun için dayanıklılık göstermek ve neden başarılı olduğunuzu bilmek çok kıymetlidir – zira bu oburlarının kararlarına değil, size bağlıdır.
Ayrıca düzgün bir rol-otoriteye de gereksiniminiz var. Bu güç bir mevzu, zira çağdaş toplumda otorite pozisyonunda olmak kolay değil.
Örneğin okullarda öğrenciler ve öğretmenler ortasındaki alakaya bakarsanız – ya da siyasetçileri ve polis memurlarını görürseniz – bugünlerde otorite sahibi olmak çok sıkıntı.
Fakat bir teknik yönetici olarak âlâ bir rol-otoriteye gereksinimim olduğuna karar verdim. Hayatımda farklı rollerim var: baba, koca, kardeş, oğul, arkadaş ve antrenör. Bir antrenör olarak otoriteye gereksinimim var, bu da herkesin benim kararlarıma hürmet duyması gerektiği manasına geliyor.
Kararlarımı her vakit kabul etmek zorunda değilsiniz ancak hürmet duymalısınız. Kararlarımın kabul edilmesini istemiyorum; insanların kendilerini geliştirmelerini, beni haksız çıkarmaya çalışmalarını istiyorum. Lakin tüm kararlarıma hürmet gösterin, zira bunlar sırf gruptan en düzgün randımanı almak için alınıyor.
Yansıtma da bir yönetici için kıymetli bir hünerdir. Olaylar üzerinde düşünmeniz ve kendinize karşı çok dürüst olmanız gerekir. Yalnızca gelişmek için neye gereksiniminiz olduğunu değil, birebir vakitte azamî performans göstermeniz için sizi destekleyecek kimlere gereksiniminiz olduğunu da bilmelisiniz. Sizden en uygun randımanı almak için yanınızda kime gereksiniminiz var? Sizin maharetlerinizi tamamlayan marifetlere kim sahip?
Borussia Dortmund’un teknik yöneticisi olduğum devirde bir önder olarak geliştim. Tüm bu zorluklarla en üst seviyede – Almanya’nın en büyük taraftar kitlesine sahip bir kulüpte – başa çıkmak bana yardımcı oldu ve büyümem için gerekliydi.
Dortmund üzere büyük bir kulüpte çalışıyorsanız – beklentiler açısından Avrupa’nın en büyük 10 ekibinden biri – kuşkularla gayret etmek her vakit şiddetli bir iştir. Lakin herkesin inandığı bir inanç ve bir hayal yaratmalısınız.
Aldığım pek çok ders var. Bir örnek vermek gerekirse, birinci basın toplantımda bana şöyle bir soru soruldu: “Ne tıp bir ideoloji arıyorsunuz?” Karşılığım şu oldu: “Maç kazanmanın iki yolu vardır. Birincisi rakipten bir gol daha fazla atmak, ikincisi ise bir gol daha az yemek. Ben rakipten bir fazla gol atmayı tercih ederim.“
Ama bazen bir gol fazla atmanın kâfi olmadığını öğrendim. Problem yalnızca kazanmak değil; birebir vakitte tarz sahibi bir formda kazanmak. Artık rakipten iki gol fazla atarak kazanmayı düşünüyorum.
Her antrenör üzere ben de kadromun baskın, etkin olmasını ve cazibeli futbol oynamasını istiyorum – eğlendirmek ve başarılı olmak için. Lakin kadromdan ne istediğimi şöyle özetleyebilirim: hamle ederken birbirimizle oynamalıyız ve savunma yaparken birbirimiz için oynamalıyız. Hamle ederken yeteneğimizi, savunurken de mantalitemizi göstermeliyiz.
Oyunun kendisi, bilhassa de fizikî tarafı her geçen gün gelişiyor – futbol daha süratli hale geliyor. Programa bakarsanız, her üç günde bir oynamanın yeni ritmiyle birlikte, bu durum oyuncuların taleplerini artıracak, hasebiyle daha büyük bir takıma gereksiniminiz olacak. Bu da her üç günde bir daha fazla sayıda hayal kırıklığına uğramış oyuncuyu yönetmek manasına geliyor.
Son yıllarda savunma oyuncuları daha süratli oldu. Yalnızca forvetler değil, defans oyuncuları da süratli, bu da daha yüksek oynayan art sınırlara sahip olduğunuz manasına geliyor. Ve daha fazla 1’e 1 durumla müsabaka eğilimi var zira birçok ekip artık sahanın her yerinde 1’e 1 pres yapıyor. İşte bu noktada ekibinizle birlikte tahliller bulmanız gerekiyor – bölgesel markaja kıyasla adam markajlı sistemlere karşı nasıl fırsatlar yaratabilirsiniz.
Kariyerimde bir sonraki kısma geçmeye hazırım. Geçmişte nelerin yeterli gittiğini ve neleri tekrarlamak istemediğimi düşünerek kendimi hazırlıyorum. Bir sonraki kısmın nerede ve ne vakit başlayacağını bilmemek fakat hazır olmak.
Genç bir teknik yöneticim lakin teknik yönetici olarak geçirdiğim üç dönemde her dönem kupalar için uğraş edebildim. Neyse ki birinci dönemimde Almanya Kupası ile bir kupa kazandım. Ondan sonraki dönem gol farkıyla Bundesliga şampiyonluğunu kaçırdık ve üçüncü sezonda Şampiyonlar Ligi finaline ulaştık.
Birkaç yıl evvel bir kupa kaldırmaktan kilometrelerce uzakta olduğumu düşünürdüm ancak son yıllarda yalnızca bir ya da iki adım ötede olduklarını öğrendim. Bu beni motive eden ve çok aç tutan bir şey.“
