TRAVMANİN HAYATİMİZDAKİ İŞLEYİŞİ
Her travma kendini tekrar eder. Güçlü ve derinden sarsan olaylardan sonra insan o olayı zihninde tekrar tekrar yaşar ( Kaza, zelzele, savaş vs). Bazen de ilişki büsbütün kesilir ve insan hiçbir şey hatırlamaz.* Bu biçim durumlarda zihin olayın şiddetine binaen sistemi kapatır, yaşanmamış sayar.
Ancak bu durum belli bir mühlet sonra ( bir kaç ay ya da yıl) flashlarla tekrar karşımıza çıkar. Buna da Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu denir. Savaş ve sarsıntılardan sonra ekseriyetle TSSB sorunu yaşanır.
Aynı durum insan ilgilerinde de yaşanır. Yâni bağlarımızda yaşanmış olan duygusal travma sonrasında kendini tekrar eder. Bu yüzden çoğumuz tıpkı kısır döngülerden bir türlü çıkamayız.
Hepimiz farklı bireylerle, farklı vakitlerde daima birebir şeyleri yaşar.
Çocukluk devrinde en çok hissettiğimiz hisler dışlanma, onaylanmama, önemsenmeme, sevgi, kaygı, acı, utanç, suçluluk* vs. ne olmuşsa gelecek ilgilerinde de kişi otomatik olarak o hisleri seçer/ inşa eder.
Bu hisler yaşanan gerçekliğin bizdeki yansımasıdır. Yaşanan olaylar ve karşılaştığımız tavırların objektif gerçekliği farklı, bizdeki yansıması farklıdır.
Ve bizi hasta eden, üzen, mahveden şey bu yansımalardır.
Biz kendi geçmişizden kaçtıkça o, bulduğu her fırsatta karşımıza çıkar. Bilhassa o rollerin içine girdiğimizde. Örneğin anne ya da babamızın davranışlarından şikayet eder ve birden fazla bahiste onlar üzere olmayı istemeyiz. Lakin biz de ebeveyn olduğumuzda aldığımız rol model kalıpları tekrarladığımızın farkında bile olmayız.
Veya çocukluk devrinde suçlanmaya maruz kalmışsak ilerki hayatımızdaki bağlantılarımızda daima hatalı hisseder ve muhatabımızı daima suçlarız.
Sağlıklı irtibat kuramadığımızda yani yaşadığımız hisleri paylaşmayı bilmediğimiz için ve yalnızca şikayet etmekten yana olduğumuz için de birebir şeyler hayatımızda tekrarlar durur.
Peki bundan kurtulmanın yolu var mıdır?
Elbette var.
Şimdi size bilinçaltı paklığı demeyeceğim çünkü bu bir uydurmadır.
“Bilinçaltı temizliği” İnsanların gereksinimleri üzerinden oluşturulmuş bir sömürüdür. Tedavide bilinçaltı ile çalışma vardır fakat paklık yoktur.
Hayatta karşılaştığımız hiçbir olay ve hiçbir kişi* tesadüf değildir.
Yaşadığımız her acı/ tecrübe travmalarımızın tedavi olması içindir. Zira travmanın tedavisinde ikinci defa travmatize olmak vardır. Birincisinden kurtulmak için ikinci travmaya maruz kalmamız gerekir. Yani babanızla halledemediğiniz problemler karşınıza eşinizle farklı boyutlarda lakin birebir hususlarda tekrar gelir. Annenizle ve hatta ebeveynlerinizin kendi ebeveyni ile* çözemediği hususlar karşımıza farklı bireylerde tekrar çıkar. Ta ki bunlar içimizde aşılana kadar. Aşamadığımız yani “tamamlanmamış” ne varsa karşımıza o çıkar. Ve şayet biz bunu kendi içimizde halledemezsek bu yaşanan kronik sıkıntıları nesilden nesle kendi kuşaklarımıza taşırız.
Bu yüzden vebali çok ağır yükler taşıyoruz. Hem dünyevi hem duygusal hem manevi manada. Lakin ne yazık ki yalnızca dünyevi yüklerin farkındayız ve yalnızca onu kaygı ediniyoruz. Bir mesken sahibi olup çocuğumuza konut bırakmayı, onun kuracağı yuvaya bizden alacağı hangi sıkıntıları taşıyacağından bin kat* daha önemsiyoruz. Ve sonuç milyarlarca masraf edilerek kurulan evliliklerin bir kaç aylık öyküden sonra sonuçlanması. Ne acı. Yazık.
Kabullenmek bütün travmaların yaşandığı süreçte varılması gereken en değerli evre. Ve o kademeye gelinceye kadar 4 evreden geçiyoruz.
Travma Süreci Evreleri
1) Şok Evresi: Hiçbir şeyin algılanmadığı bütün alıcıların kilitlendiği kısa evre. Bu evre çok kısa sürer ve ikinci evreye geçilir.
2) İnkâr Evresi: Bu evrede “Olamaz, Hayır, İnanmıyorum” tabirleri ve hisleri hakimdir.
3) Suçluluk Duygusu: Keşkeler, pişmanlıklar yaşanır ve yaşanan travmanın sebebi olarak kişi kendisini görür ( İvedi etseydim bunlar yaşanmazdı vs.)
4) Öfke Duygusu:Hem kendine, hem kaybedilen bireye, bazen bahta vs.
5) Kabullenme: Direnci bırakma ve acıya müsaade verme. Acziyetini kabullenip teslim olma ve anlamlandırma sürecidir.
Bu son kademede Anlamlandırma süreci devreye girer ve kişi artık yaşadıklarına belli bir aradan daha objektif bakmaya başlar.
Artık şuur ve irade devrededir. Beynin alt bölgesinde yer alan Amigdala ( His kayıt yeri) ile üst bölgesi ( şuur, ilişki kurma, anlamlandırma) irtibata geçer ve süreç dengelemeye başlar. Öncesinde ise alt beyin ile üst beyin kontağı kesilmişti. Yalnızca alt beyin faaldi ( duygu).
İşte bu yüzden acı yahut kaygı yaşayan insanlara, şimdi onlar o his yoğunluğu içerisindeyken, onları hakikat dürüst dinlemeden direkt tahlil teklifleri sunmak muhakkak beyhudedir.
Sizi duymazlar zira şimdi his bombardımanı içindedirler.
Hele bazen hisler o denli ağır ve karışıktır ki acı, suçluluk, pişmanlık, öfke, çaresizlik vs. bir ortadadır. Bu türlü durumlarda hissin yaşanmasına/ akmasına müsaade verilmesi gerekir. Biz malesef toplum olarak hisleri çabucak bastırmaya çalışıyoruz. Hatta telkinlerimiz bile ” Ağlama, üzülme vs.” Bir cenaze oluyor ve kaybedilen kişinin en yakınları direkt acil servislerde iğneler, serumlar altında. Bu durum mutlaka sağlıklı değil.
*Aci akmayınca daha büyük ruhsal sıkıntılar devreye girer. Çoklukla Panik Atak yahut Bozukluk rahatsızlıklarının altında yaşanmamış yas süreçleri vardır.
Toplum olarak acılara, aksiliğe müsaade vermeyi başarmamız gerekiyor. Acının ve yanlışın fonksiyonunu görmeliyiz ve buna müsaade vermeliyiz fakat ona gömülmeden. Duyguya müsaade vermezsek o bizi yönetir, kabul eder ve denetimli biçimde akmasına müsaade verirsek biz onu yönetiriz.
Travma insanın hayatında dönüştürüldüğü takdirde insanın melekelerinin gelişmesine sebep olur. İnsanın kemalata ulaşması için acı/travma ile dönüşmesi kuraldır. Aci olmadan insan dönüşemez. Bilgi tek başına işlevizdir. Bilgi olmadan travmanın da fonksiyonu yoktur.
Bilgi ve sessizlik…
Bazen susmak en hoş güzelliktir.
Ne kadar da az kullanıyoruz.
Susmayi öğrenebilmek dileğiyle.
Sevgiyle kalın…