Bir taraftan süratli akan güne eşlik edebilmek, bir taraftan şimdiki yaklaşımlara ahenk sağlamak, bir taraftan kendini eksik, telaşlı, hiçbir şeye yetişemiyormuş üzere hissetmek… Lakin inanın yalnız değilsiniz.
Günümüzde ebeveynlerin birden fazla, çocukları için bu kadar fazla seçenek ortasında yanlışsız tercihi yapmaya çalışırken, çağdaş çocukları anlamaya çalışırken ferdî olarak yıpranmış, yorgun ve çaresiz hissediyor. Tüm bunlar olurken de kendi çocukluğunu düşünmeden edemiyor. Anne babaların birçoklarını, “Bizim vaktimizde hiç bu türlü değildi!” derken bulabilirsiniz.
Peki, nasıldı? Neden günümüz çocuklarına adapte olmaya çalışmak bu kadar güç, onları bizim çocukluğumuzdan farklı kılan şey nedir? Neden çocuklarımızla birebir lisanı konuşmakta, onları anlamakta ve onlara yetişmekte bu kadar zorlanıyoruz?
1943 yılında Abraham Maslow isimli bir psikolog, “İnsan Motivasyonu Üzerine Bir Kuram” isimli bir makale yayımladı. Bu makalede, biz insanların hiyerarşik olarak beş tip gereksinimle motive olduğunu öne sürüyordu. Buna nazaran düşük düzeydeki gereksinimlerimiz karşılandığında, bir üst düzeydeki gereksinimlerin peşine düşeriz.
Maslow’a nazaran birinci gereksinimlerimiz; yiyecek, su, barınma, uyku, cinsellik üzere fizyolojik gereksinimlerdir. Bunlar çözüldükten sonra, güvenlik gereksinimimizin peşine düşeriz. Bu evrede de fizikî bir hasar almayacağımızdan emin olmak isteriz. Bunun akabinde aidiyet ve kabul edilme arayışı, prestij, özsaygı, özerklik, statü, öbürleri tarafından tanınma ve son olarak da kendimizi gerçekleştirme gereksinimini karşılamak isteriz.
Maslow’un niyetiyle yola çıkarsak; geçmişte global dünyanın şartlarında “çocuk” olmak demek, hiyerarşideki birinci ve ikinci sıradaki gereksinimlerin vakit zaman karşılanamaması demekti. Geçmişte birden fazla ailede gündelik hayat para kazanma uğraşı, yiyecek-yakacak muhtaçlıklarını istikrarda temin etme uğraşı ve bir nevi “idare etme” kültürü üzerine konseyiydi. Hasebiyle hayatımızın birinci yılları fizyolojik gereksinimler ve güvenlik arayışı evresinde takılı kalmaktaydı.
Şimdi bir de günümüzdeki çocuklara bakalım. Dünyaya geldikleri andan itibaren fizyolojik ve güvenlik gereksinimlerine yönelik rastgele bir kaygı duymalarına gerek kalmıyor. Hayata üçüncü evre olan, sevgi, aidiyet ve duygusal paylaşımın karşılanması motivasyonuyla başlıyorlar. Yani onları motive eden şey yiyecek değil, sevgi hâline gelmiş oluyor.
İşte bu yüzden, geçmişteki çocuklarla günümüzdeki çocuklar hayat motivasyonu açısından birbirinden farklıdır. Geçmişte çocuk olmuş, günümüz çocuklarına ebeveynlik yapmaya çalışan anne-babaların da sıkışmışlığının en temel sebebi budur. Çocuklarımızı anlamak istiyorsak, onların dünyasında bizim için geçmişte değerli olan kimi temel gereksinimlerin pek de hatırlanmadığını, onların önceliklerinin epeyce farklı olduğunu görmeliyiz. Ve bu durumu özümsemekte zorlandığımızı onlara açıklamalı, ortak bir lisan geliştirmeli ve farklılıkları yeni birer tecrübe olarak algılamayı; bu noktada da esnek olabilmeyi öğrenmeliyiz.
Daha fazla bilgi için;
Sevgiyle,
Afranur
