Safra Kesesi Nedir ve Misyonları Nelerdir?
Safra kesesi, karaciğerin altında, sağ üst karın bölgesinde bulunan armut halinde bir organdır. Çoklukla yaklaşık olarak 7 ila 10 cm uzunluğunda ve 4 cm genişliğindedir. Safra kesesinin ana vazifesi, karaciğer tarafından üretilen ve sindirimde kıymetli bir rol oynayan safra sıvısını depolamak ve yoğunlaştırmaktır.
Safra kesesi, safra sıvısını depolarken birebir vakitte onu ağırlaştırır. Yiyecekler midemizden ince bağırsağa geçtiğinde, safra kesesi, sindirimi kolaylaştırmak için safra sıvısını salgılar. Safra, bilhassa yağların sindirilmesine yardımcı olur. Sindirim sürecinde, safra yağları kesimler ve emülsifiye ederek sindirimin daha tesirli olmasını sağlar.
Safra kesesi sindirim sisteminde değerli bir rol oynar ve yağların sindirilmesine yardımcı olan safra sıvısını depolar, ağırlaştırır ve salgılar. Bu sayede sindirim süreci daha tesirli bir halde gerçekleşir.
Safra Kesesi Taşı Nasıl Oluşur?
Safra kesesi taşlarının oluşumu, safra kesesinin içindeki safra sıvısındaki kimyasal değişikliklerin sonucunda meydana gelen kristalleşme süreciyle açıklanabilir. Bu taşlar, vakitle büyüyerek safra kesesi taşlarını oluştururlar ve çeşitli sıhhat problemlerine yol açabilirler.
Safra Kesesi Taşı neden oluşur ?
Safra kesesi, sindirim sisteminin kıymetli bir kesimidir ve sağlıklı bir sindirim süreci için hayati ehemmiyete sahiptir. Lakin, safra kesesi sorunları yaşayan birçok insan, bu sıkıntıların belirtilerini tanımakta zorluk çekebilir.
Öncelikle Safra kesesinin ne olduğu ve nasıl çalıştığınla başlayarak , sizinde çarçabuk fark edebileceğiniz belirtileri birlikte inceleyelim .
Safra Kesesi: Fonksiyonu, Çalışma Prensibi ve Belirtileri
Sindirim sisteminin kıymetli bir modülü olan safra kesesi, bedenimizin sindirim sürecinde kritik bir rol oynar. Lakin, birçok insanın safra kesesi hakkında çok az bilgisi vardır. İşte safra kesesinin ne olduğu, nasıl çalıştığı ve muhtemel sorunlarının belirtileri hakkında bilmeniz gerekenler:
Safra Kesesi Hastalıklarının Esas Nedenleri Nelerdir ?
Safra kesesi hastalığı çeşitli beslenme, hayat şekli ve sıhhat faktörlerinin sonucu olabilir. Safra kesesi hastalığının en önemli nedenlerine bir göz atalım.
Safra Taşları:
Safra kesesi taşları, safra sıvısının içindeki hususların kristalleşmesiyle oluşur. Bu taşlar safra kesesinin içinde birikerek safra akışını engelleyebilir yahut safra kanallarını tıkayabilir, bu da çeşitli safra kesesi hastalıklarına neden olabilir. Safra taşları çeşitli boyutlarda olabilir ve bazen semptomlara neden olmazken, birtakım durumlarda önemli sıhhat problemlerine yol açabilir.
Kolesterol Taşları:
Safra sıvısında yüksek kolesterol düzeyleri nedeniyle oluşan taşlardır. Çoklukla sarı renktedirler ve safra kesesi taşlarının birçoklarını oluştururlar.
Pigment Taşları:
Bilirubin üzere pigment hususların safra sıvısında birikmesiyle oluşan taşlardır. Çoklukla daha küçük boyutlarda ve koyu renklidirler.
Karışık Taşlar:
Hem kolesterol hem de pigment unsurların birikmesiyle oluşan taşlardır. Bu taşlar safra kesesi içinde farklı bileşenlere sahip olabilirler.
Safra Kesesi Taşı Tanısı
Safra kesesi taşı tanısı koymak için tabipler çoklukla görüntüleme testlerinden yararlanır. Bunlar şunları içerebilir:
-
Ultrasonografi (USG): Bu test, safra kesesi taşlarını tespit etmek için en yaygın kullanılan usuldür. Ultrasonografi, bedende yüksek frekansta ses dalgaları kullanarak safra kesesi ve etrafındaki yapıları imajlar. Bu sayede taşlar kolay kolay tespit edilebilir.
-
Bilgisayarlı Tomografi (BT) yahut Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Bu görüntüleme testleri, safra kesesi ve taşlarını daha detaylı bir halde pahalandırmak için kullanılabilir. Lakin ekseriyetle ultrasonografi kadar yaygın olarak tercih edilmezler.
Doktorlar ayrıyeten hastanın semptomlarını, bilhassa sağ üst karın bölgesindeki ağrıyı ve sindirim sorunlarını değerlendirirler. Bu semptomlar safra kesesi taşlarıyla bağlı olabilir. Lakin teşhis koymak için ekseriyetle görüntüleme testlerine muhtaçlık duyulur.
Safra kesesi taşı tanısı ekseriyetle ultrasonografi üzere görüntüleme testleri kullanılarak konulur. Bu testler sayesinde safra kesesindeki taşlar kolaylıkla tespit edilebilir ve tedavi süreci başlatılabilir.
Safra Kesesi Polipleri Nedir?
Safra kesesi polipleri, safra kesesinin iç kısmında sap ile bağlanmış küçük olağandışı doku büyümeleridir. Safra kesesi, karaciğerden ince bağırsağa safrayı taşıyan küçük bir organdır.
-
Yaygınlık: Safra kesesi polipleri epeyce yaygındır.
-
Türleri: Yaklaşık yüzde 95’i yeterli huylu, yani kanser olmayan poliplerdir. Lakin yüzde 5’i makûs huylu olabilir.
-
Boyut: Küçük polipler çoklukla 1 ila 1,5 cm ortasında olur. Bu tipik olarak düzgün huylu poliplerdir ve ekseriyetle tedavi gerektirmez. Fakat 1 ila 1,5 cm’den büyük polipler makus huylu olabilir ve tedavi edilmesi gerekebilir.
Safra kesesi polipleri çoklukla yeterli huylu olup tedavi gerektirmezler. Lakin boyutları büyüdükçe, makus huylu olma riski artar ve tedavi gerekebilir. Bu nedenle, polipler nizamlı olarak izlenmeli ve gerekirse tedavi edilmelidir.
Safra Kesesi Çamuru
Safra kesesi çamuru, safra kesesinde uzun müddet kalan safranın kalınlaşması sonucu oluşan bir durumdur. Safra kesesi, karaciğer tarafından üretilen safra sıvısını depolar. Lakin safra kesesi büsbütün boşalmazsa, içindeki unsurların birikmesi sonucu çamur oluşabilir.
-
Belirtiler: Kimi insanlarda safra kesesi çamuru varlığına karşın bariz bir semptom ortaya çıkmayabilir. Bu durumda, kişi uzun bir mühlet boyunca hastalığın farkında olmayabilir. Lakin birçok hastada besbelli belirtiler görülebilir. Bunlar ortasında karın ağrısı, bilhassa sağ alt kaburga altında keskin bir ağrı, göğüs ve omuz ağrısı, mide bulantısı, kusma ve kil gibisi dışkı bulunabilir.
-
Tanı: Safra kesesi çamuru tanısı çoklukla görüntüleme testleriyle konur. Ultrasonografi, safra kesesindeki kalınlaşmış safrayı tespit etmede en yaygın kullanılan formüldür.
-
Tedavi: Safra kesesi çamuru olan şahısların birçoklarında tedavi gerekmeyebilir. Lakin semptomlar şiddetliyse yahut komplikasyonlar gelişirse, tabipler ekseriyetle safra kesesinin çıkarılmasını önerirler. Bu prosedür, safra kesesi çamurunun neden olduğu problemlerin giderilmesine yardımcı olabilir.
Safra kesesi çamuru, safra kesesinde birikmiş safranın kalınlaşması sonucu oluşan bir durumdur. Semptomlar besbelli olabilir yahut olmayabilir.
Safra Kesesi İltihabı
Safra kesesi iltihabı, tıbbi terim olarak “kolesistit” olarak isimlendirilir. Bu durum, safra kesesinin iltihaplanması manasına gelir. Safra kesesi iltihabı birkaç farklı formda ortaya çıkabilir:
Akut Kolesistit:
Bu durum çoklukla safra kesesindeki bir taşın tıkanması sonucu meydana gelir. Tıkanma, safra akışını maniler ve safra kesesindeki basıncı arttırır, bu da iltihaplanmaya neden olur. Akut kolesistit şiddetli ağrı, ateş, bulantı ve kusma üzere belirtilerle kendini gösterebilir.
Kronik Kolesistit:
Kronik kolesistit, uzun periyodik düşük dereceli iltihaplanmadır. Ekseriyetle safra kesesi taşları yahut tekrarlayan akut ataklar sonucunda gelişir. Kronik kolesistitte belirtiler daha hafif olabilir ve tekrarlayan karın ağrısı, hazımsızlık ve halsizlik üzere semptomlar görülebilir.
Safra kesesi iltihabının belirtileri şunlar olabilir:
-
Şiddetli karın ağrısı, bilhassa sağ üst kısımda
-
Ateş
-
Bulantı ve kusma
-
Karında hassasiyet ve şişlik
-
Sarılık (cilt ve gözlerde sararma)
-
İştahsızlık ve halsizlik
Safra kesesi iltihabı kuşkusu durumunda, bir doktora başvurmak kıymetlidir. Doktor, semptomlara dayanarak fiziksel muayene yapabilir ve gerekirse kan testleri, ultrason yahut öbür görüntüleme testleri üzere ek testler isteyebilir.
Tedavi çoklukla antibiyotiklerle iltihabı denetim altına almayı ve gerektiğinde safra kesesinin çıkarılmasını içerebilir.
Safra Kesesi Ameliyatı
Safra Kesesi Taşları (Kolelitiazis) Ameliyatı:
-
Safra kesesinde oluşan taşların çıkarılması için yapılan cerrahi süreçtir.
-
Genellikle kolesistektomi ismi verilen prosedür uygulanır.
-
Laparoskopik kolesistektomi, karın içine küçük bir kamera ve cerrahi aletler yerleştirilerek yapılır.
Safra Kanalında Safra Kesesi Taşları (Koledokolitiazis) Ameliyatı:
-
Safra kanalında oluşan taşların çıkarılması ve kanalın açılması için yapılan cerrahi süreçtir.
-
Endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) ve taşların çıkarılması üzere teknikler kullanılabilir.
-
Endoskopik prosedürlerle taşlar çıkarılarak safra kanalının açılması sağlanır.
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit) Ameliyatı:
-
Safra kesesindeki iltihabın neden olduğu sorunları çözmek için yapılan cerrahi süreçtir.
-
Kolesistektomi uygulanabilir.
-
Laparoskopik kolesistektomi ile safra kesesi çıkarılır.
Büyük Safra Kesesi Polipleri Ameliyatı:
-
Büyük safra kesesi poliplerinin çıkarılması için yapılan cerrahi süreçtir.
-
Kolesistektomi yahut açık cerrahi sistemler kullanılabilir.
-
Poliplerle birlikte safra kesesi çıkarılır.
Safra Kesesi Taşı Alınmazsa ne Olur?
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit):
Safra taşları, safra kesesinde sıkışıp kaldığında yahut kanalları tıkadığında, safra kesesinde iltihaba neden olabilir. Bu durum, karın ağrısı, ateş ve mide bulantısı üzere belirtilere yol açabilir.
Safra Kesesi Kolikleri:
Safra taşları, ani ve şiddetli karın ağrılarına neden olabilir. Bu ağrı nöbetlerine safra kesesi kolikleri denir ve sıklıkla taşların hareketi yahut tıkanması ile bağlantılıdır.
Safra Taşı Pankreatiti:
Safra taşları, safra kanallarını tıkayarak pankreas iltihabına neden olabilir. Bu durum, karın ağrısı, kusma ve hatta sarılık üzere önemli semptomlara neden olabilir.
Safra Kesesi Empiyemi:
Safra taşları, safra kesesinde enfeksiyon riskini artırabilir ve safra kesesi içinde iltihaba neden olabilir. Bu durum, şiddetli karın ağrısı ve ateş üzere belirtilere yol açabilir.
Safra Kesesi Kanseri Riski:
Uzun vadeli safra taşları, safra kesesinin iç duvarlarını tahriş edebilir ve bu da nadiren safra kesesi kanseri riskini artırabilir.
Bu durumların rastgele biriyle karşılaşırsanız, bir sıhhat uzmanına başvurmanız değerlidir. Zira safra taşları önemli komplikasyonlara yol açabilir ve uygun tedavi gerektirebilir.
Safra Kesesi Ağrısı Nasıl Olur?
Sağ üst karın bölgesindeki şiddetli ve keskin ağrı:
Genellikle safra kesesi ağrısının en besbelli belirtisi, bilhassa karın üst sağ kısmında şiddetli ve keskin bir ağrı hissedilir. Bu ağrı çoklukla yemek yedikten sonra yahut yağlı yiyecekler tükettikten sonra ortaya çıkar.
Ağrı sırtınıza yahut sağ omzunuza yayılabilir:
Safra kesesi ağrısı bazen sırtınıza yahut sağ omzunuza yayılabilir. Bu yayılan ağrı çoklukla bariz bir halde hissedilir.
Mide bulantısı ve kusma:
Safra kesesi ağrısı çoklukla mide bulantısı ve hatta kusma ile birlikte olabilir. Bilhassa ağrı şiddetliyse bu belirtiler daha bariz olabilir.
Yiyecek intoleransı:
Safra kesesi ağrısı olan bireyler, bilhassa yağlı yahut ağır yiyecekleri sindirmekte zorlanabilirler. Bu nedenle, bu cins yiyecekler tükettiklerinde ağrılarının arttığını fark edebilirler.
Geçici rahatlama:
Safra kesesi ağrısı olan bireyler çoklukla makul bir müddet sonra ağrılarının hafiflediğini yahut geçtiğini fark ederler. Bu, safra kesesi taşının süreksiz olarak hareket ettiği yahut safra kesesinin kasıldığı bir periyottur.