Polikistik over sendromu (PKOS); üreme çağındaki bayanları etkileyen, etiyolojisinde birçok genetik ve çevresel faktörün tesirli olduğu, kronik anovulasyon (yumurtlamanın olmaması) ve hiperandrojenizm (androjen fazlalığı) ile karakterize yaygın bir jinekolojik ve endokrinolojik bozukluktur[1].
Kısa periyotta; adet düzensizlikleri, erkek tipi kıllanma, saç dökülmeleri, akne, obezite, infertilite ve gebelik kayıpları görülebilmektedir [2]. Uzun periyotta; Tip 2 diyabet, psikososyal sıkıntılar, kardiyovasküler hastalıklar, dislipidemi ve endometrial kanser riskleri yer almaktadır[2]. Tüm bu nedenlerden ötürü PCOS bayan hayatının bilhassa genç erişkinlik devri olmak üzere tüm devirlerini etkileyen değerli bir sıhhat sorunudur[3].
POLİKİSTİK OVER SENDROMU Ve BESLENME
PCOS’lu bayanlar için beslenme danışmanlığı uzun yıllardır ehemmiyetini korumaktadır. PCOS’lu bayanlarda ömür üslubu değişikliği birinci basamak tedavi olarak görülmekle birlikte farmakolojik tedaviye alternatif değildir. Ülkü beden yükünün korunması, nizamlı fizikî aktivitenin sürdürülmesi ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının benimsenmesi metabolik hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde büyük ehemmiyete sahiptir[4].
PCOS’lu obez bayanlar için yük kaybı önceliklidir. Bu bireylerde tartı kaybı metabolik bozuklukları ve insülin hassaslığını iyileştirmektedir[5].
PCOS beslenmesinde antioksidandan varlıklı beslenilmesi gerekir. Zerzevat yüklü ve renkli beslenme kıymetli rol oynamaktadır. Glisemik indeksi düşük ve işlenmemiş karbonhidratlar, balık, yumurta, yaban mersini, nane ve ceviz beslenmeye dahil edilmelidir. Kırmızı et, Süt ve süt eserleri denetimli ve az tüketilmelidir. Birebir vakitte antioksidan içeriği yüksek olan baharatlarla yemeklerimizi lezzetlendirebiliriz. Bu baharatlar; Zerdeçal, Karabiber, Zencefil, Biberiye, Kekik ve Çörekotu.
POLİKİSTİK OVER SENDROMU Ve EGZERSİZ
PCOS’lu bayanlarda hayat formu değişiklikleri ortasında tertipli antrenman de büyük değer taşımaktadır. Yapılan araştırmalarda nizamlı antrenman yapan bireylerin; bel etrafında azalma olduğu, insülin hassasiyetinin düzeldiği, erkek tipi kıllanma, menstrüel siklus ve lipid profillerinde düzgünleşme sağlandığı ve PCOS’lu bireylerde ovulasyonun sağlanmasına yardımcı olduğu görülmüştür[6]
KAYNAKÇA
1. (Evliyaoğlu, 2011; Glintborg, Mumm, Ravn ve Andersen, 2012; Hotun Şahin ve Demirgöz Bal, 2015; Kılıç, Güler ve Alataş, 2020).
2.Çakır E, Cakal E, Ozbek M, Delibaşı T. Polikistik over sendromu ve kardiyovaskuler hastalık ilgisi. Turk Jem 2013;17:33-7.
3. Deans R. Polycystic ovary syndrome in adolescence. Med Sci (Basel). 2019;7(10):101.
4. Szczuko M, Kikut J, Szczuko U, Szydlowska I, Nawrocka- Rutkowska J, Zietek M. Verbanac D, Saso L(2021). Nutrition Strategy and Life Style in Polycystic Ovary Syndrome- Narrative Review, Nutrients, 13(7), 2452
5. Papadakis G, Kandaraki EA, Garidou A, Koutsaki M, Papalou O, Diamanti- Kandarakis E, & Peppa M. (2021). Tailoring treatment for PCOS phenotypes. Expert Review of Endocrinology & Metabolism, 16(1),9-18.
6. (Hutchison ve ark., 2010; Marsh ve ark., 2010; Mehta ve Varma 2019; Tiwari, Pasrija ve Jain 2019).
POLİKİSTİK OVER SENDROMU (PCOS) NEDİR?
Polikistik over sendromu (PKOS); üreme çağındaki bayanları etkileyen, etiyolojisinde birçok genetik ve çevresel faktörün tesirli olduğu, kronik anovulasyon (yumurtlamanın olmaması) ve hiperandrojenizm (androjen fazlalığı) ile karakterize yaygın bir jinekolojik ve endokrinolojik bozukluktur[1].
Kısa devirde; adet düzensizlikleri, erkek tipi kıllanma, saç dökülmeleri, akne, obezite, infertilite ve gebelik kayıpları görülebilmektedir [2]. Uzun periyotta; Tip 2 diyabet, psikososyal sıkıntılar, kardiyovasküler hastalıklar, dislipidemi ve endometrial kanser riskleri yer almaktadır[2]. Tüm bu nedenlerden ötürü PCOS bayan hayatının bilhassa genç erişkinlik periyodu olmak üzere tüm periyotlarını etkileyen değerli bir sıhhat sorunudur[3].
POLİKİSTİK OVER SENDROMU Ve BESLENME
PCOS’lu bayanlar için beslenme danışmanlığı uzun yıllardır kıymetini korumaktadır. PCOS’lu bayanlarda hayat stili değişikliği birinci basamak tedavi olarak görülmekle birlikte farmakolojik tedaviye alternatif değildir. Ülkü beden yükünün korunması, sistemli fizikî aktivitenin sürdürülmesi ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının benimsenmesi metabolik hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde büyük ehemmiyete sahiptir[4].
PCOS’lu obez bayanlar için tartı kaybı önceliklidir. Bu bireylerde tartı kaybı metabolik bozuklukları ve insülin hassaslığını iyileştirmektedir[5].
PCOS beslenmesinde antioksidandan varlıklı beslenilmesi gerekir. Zerzevat yüklü ve renkli beslenme kıymetli rol oynamaktadır. Glisemik indeksi düşük ve işlenmemiş karbonhidratlar, balık, yumurta, yaban mersini, nane ve ceviz beslenmeye dahil edilmelidir. Kırmızı et, Süt ve süt eserleri denetimli ve az tüketilmelidir. Tıpkı vakitte antioksidan içeriği yüksek olan baharatlarla yemeklerimizi lezzetlendirebiliriz. Bu baharatlar; Zerdeçal, Karabiber, Zencefil, Biberiye, Kekik ve Çörekotu.
POLİKİSTİK OVER SENDROMU Ve EGZERSİZ
PCOS’lu bayanlarda ömür hali değişiklikleri ortasında tertipli antrenman de büyük değer taşımaktadır. Yapılan araştırmalarda sistemli idman yapan bireylerin; bel etrafında azalma olduğu, insülin hassasiyetinin düzeldiği, erkek tipi kıllanma, menstrüel siklus ve lipid profillerinde güzelleşme sağlandığı ve PCOS’lu bireylerde ovulasyonun sağlanmasına yardımcı olduğu görülmüştür[6]
KAYNAKÇA
1. (Evliyaoğlu, 2011; Glintborg, Mumm, Ravn ve Andersen, 2012; Hotun Şahin ve Demirgöz Bal, 2015; Kılıç, Güler ve Alataş, 2020).
2.Çakır E, Cakal E, Ozbek M, Delibaşı T. Polikistik over sendromu ve kardiyovaskuler hastalık bağı. Turk Jem 2013;17:33-7.
3. Deans R. Polycystic ovary syndrome in adolescence. Med Sci (Basel). 2019;7(10):101.
4. Szczuko M, Kikut J, Szczuko U, Szydlowska I, Nawrocka- Rutkowska J, Zietek M. Verbanac D, Saso L(2021). Nutrition Strategy and Life Style in Polycystic Ovary Syndrome- Narrative Review, Nutrients, 13(7), 2452
5. Papadakis G, Kandaraki EA, Garidou A, Koutsaki M, Papalou O, Diamanti- Kandarakis E, & Peppa M. (2021). Tailoring treatment for PCOS phenotypes. Expert Review of Endocrinology & Metabolism, 16(1),9-18.
6. (Hutchison ve ark., 2010; Marsh ve ark., 2010; Mehta ve Varma 2019; Tiwari, Pasrija ve Jain 2019).