Kolonoskopi kalın bağırsak (kolon) hastalıklarının teşhis ve tedavisinde kullanılan bir muayene metodudur. Bu inceleme kolonoskop ismi verilen özel endoskoplarla yapılır. Kolonoskopi kolon kanserinden ölümlerin sayısını değerli ölçüde azaltabilir. Kolon kanserinin habercisi olan poliplerin alınması sayesinde kanser önlenebilmektedir. Ayrıyeten iltihabi bağırsak hastalıkları, divertikül, alt gastrointestinal sistem kanamaları üzere durumlarda da en uygun teşhis usulüdür.
Kolonoskopi nasıl yapılır?
Bağırsakları uygun biçimde temizlenmiş, sol yanına yatan hastaya, ucunda kamera bulunan özel bir endoskopla kolonoskopi yapılır. Rektuma girerek sigmoid, inen, transvers ve çıkan kalın bağırsaktan geçerek çekuma kadar ilerlenir. Buradan ince bağırsağın son kısmı (terminal ileum) incelenir ve aygıt yavaşça geri çekilerek bağırsak mukozası, duvarı ve damar özellikleri kıymetlendirilir. Değerli bir lezyonu atlamamak için çıkış mühleti 6 dakikadan az olmaması önerilir.
Kolonoskopi sırasında bağırsakların daha düzgün görülebilmesi için bağırsaklara hava verilir ve bunun sonucunda bağırsak esneyip genişler. Kolon gerilmeye hassas olduğundan birtakım hastalarda ağrıya neden olabilir. Polipektomi, biyopsi üzere süreçler ağrıya neden olmaz. Kolonoskopun hareketi sırasında oluşan gerilim de hastayı rahatsız edebilir. Kolonoskopiye hazırlık evresinde kâfi ve bol sıvı tüketimi kolonoskopinin daha kolay ve daha az ağrılı geçmesine yardımcı olur.
İşlem konusunda çok korkulu olan hastaların kaygıdan ötürü ağrı toleransları düşük olabilir. Bu hastalara sedasyon yahut genel anestezi uygulanabilir. Genel anestezi sırasında hastalar uykudadır ve hiçbir şey hissetmezler. Gereğince tecrübeli uzmanlar, birçok hastada önemli bir ağrıya neden olmadan kolonoskopi yapabilir. Lakin süreci tolere edemeyen hastalara birçok merkezde midazolam üzere sedatif ilaçlar verilebilmektedir.
Kolonoskopi hangi durumlarda gereklidir?
Kanama: Kanamanın kaynağının kolon olduğundan şüpheleniliyorsa
Nedeni bilinmeyen demir eksikliği anemisi
Kolorektal kanser taraması ve takibi
Kronik kabızlık ve ishal
Tomografi üzere muayenelerde bulunan anormalliklerin ek muayenesi
İnflamatuar bağırsak hastalıklarının teşhis ve takibi
Polipektomi sonrası takip
Kolon kanseri ameliyatı sonrası takip
Kolon ameliyatı sonrası darlıkların ve başka komplikasyonların tedavisi
*Kolonoskopinin gerekliliğine tabip muayenesi sonrasında karar verilmelidir. Her hastanın durumu farklı olduğundan hekim tarafından ön muayene yapılması kıymetlidir.
Kolonoskopi öncesi hazırlık
Kolonoskopiden beklenen yararın elde edilebilmesi için bağırsak temizliğinin kâfi olması gerekir. Bu nedenle kolonoskopi öncesinde tabibin verdiği talimatlara nazaran birkaç gün boyunca diyet yapılır.
İşlem öncesi akşam yahut sabah erken saatlerde bağırsaklar boşaltılır ve ilaçla temizlenir.
Diyette kolonoskopi öncesi yapılması gereken en kıymetli şey zerzevat ve lifli yiyeceklerden uzak durmaktır. Meyve, zerzevat, tahıl eserleri (ekmek vb.) ve kuruyemişler yenmemelidir. Süt eserleri tavsiye edilmez. Et, tavuk, yumurta üzere protein açısından güçlü besinler tüketilebilir.
Çay (demli), kahve, kola üzere koyu renkli içecekler alınmamalıdır. Açık çay içilebilir.