KAYıP VE YAS SÜRECINI YÖNETMEK
YAS SÜRECİNDEKİ BİREYLERİN PEK DUYMAK İSTEMEDİKLERİ
SÖZLER
• Nasılsın?
• Âlâ misin ? diye sormayın,
• Bir müddet sonra (kendini) daha güzel hissedeceksin.
• Ne hissettiğini biliyorum / anlıyorum.
• Ağlama artık.
• Ailen için güçlü olmalısın / kalmalısın.
• Her şeyin bir nedeni var.
• Erkekler ağlamaz.
• O çok düzgün bir insandı. Allah, onu yanına almak istedi.
• Vakte bırak, vakit her şeyin ilacıdır.
• Çocuklarını düşün, bırakma kendini.
• Sen de hastasın ağlama bir şey olacak.
• Kendini meşgul et, düşünme bu kadar artık.
• Şuan ne hissettiğini biliyorum
• Daha berbatı olabilirdi
• Başka çocukların için güçlü olmalısın
• Ölenle ölünmüyor
• Hayat devam ediyor
• Senden daha beterlerini düşün
• Gençsin toparlarsın
• Sakin ol
YAS SÜRECİNDEKİ BİREYLERİN DUYMAK İSTEYEBILECEKLERI
SÖZLER
• Kaybınız için nitekim çok üzgünüm.
• Umarım gerçek cümleler kurabilirim, sizin için burada olduğumuzu bilmenizi isterim.
• Yaşamayan anlayamaz çok haklısınız, yanınızda durabilir, sizi dinleyebilirim.
Anlatmak ister misiniz?
• Şu an neler hissettiğini hayal bile edemiyorum (SESSİZ KAL).
• Şu an neler hissettiğini hayal bile edemiyorum, ben de …….. kaybettiğimde ……..
hissetmiştim (DİNLE)
• Senin için buradayım.
• (Bir şeye muhtaçlıkları olup olmadığını sorun, ya da onlar için ne yapabileceğinizi sorun,
ya da ortamda somut bir şey varsa “teyzecim/amcacım senin için …su vb. bilgi
almamı vb…… yapmamı ister misin ?” diye sorun.
• Neler olduğunu anlatmak ister misin?
• Ölen ( kardeşinizle, oğlunuz ile ilgili ) kişi ile olan hoş bir anınızı anlatmak ister
misiniz? Ne kadar güzel bir insanmış halbuki ne hoş şeyler yaşamışsınız.
• Hisleri paylaşmak içinde tutmamak çok düzgün gelir, bana anlatamazsan bile sevdiğin
güvendiğin arkadaşına, akrabana anlat olur mu?
• Bazen hiçbir şey söylemeden yanında oturun, müsaade veriyorsa elini tutun, omzuna
dokunun
DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
• Ağlamasına müsaade verin, etrafında ağlamasına mahzur olan aile üyeleri varsa siz onlara
mahzur olun, “bırakın ağlasın, içine atarsa daha makûs hisseder, müsaade verin yaşasın
duygularını” biçiminde etrafı uyarın.
• Empatik yaklaşım sergileyin, buna has cümleler kurun.
• Kendinizi konuşmak zorunda hissetmeyin. Bazen yalnızca yas tutan kişinin yanında
olmanız ve onu dinlemeniz bile çok mana tabir eder.
• Sorulmadıkça kendi yas dönemlerinizden kelam etmeyin.
• Öğüt vermeyin.
• «En azından/Hiç Olmazsa» acıları bitti üzere ya da «o artık güzel bir yerde» üzere cümleler
kurmayın.
• Kendi şahsî inançlarınızı ya da ömür ideolojinizi dayatmaya çalışmayın.
• Tüm odağınızı ve dikkatinizi ona verin.
• Ölen kişi ile ilgili anılarınızı paylaşın ve yas tutan kişinin de paylaşmasına yardımcı olun.
• Uygun vakitlerde, kısa periyodik, ağır dikkat gerektirmeyen etkinliklere yönlendirin.
• Hislerini tabir ederse, asla engellemeyin.
• Yas tutan kişinin duygusal dalgalanmalarını kabul edici davranın. Sabırlı olun.
• Kabul, müsamaha, inanç ve takviye gösterin. Düzgün bir dinleyici olun.
• Kişinin yasını nasıl yaşaması gerektiğine yönelik yargılar belirtmekten kaçının.
• Kaybın mevtin oluş biçimine, kazanın ihmallerine yönelik açıklamalar yapmaktan kaçının.
• Gündelik etkinliklere katılmalarını, toplumsal bağlantılarını tekrar kurmalarını ve spor
yapmalarını teşvik edin.
• Dikkatleri kolaylıkla dağılabileceğinden okulda, işte ya da meskende fazla çalışmalarını
beklemeyin.
• Kolay ve yapılandırılmış misyonlar ya da sorumluluklar almalarına fırsat tanıyın.
• Yas tutan kişinin yas tutma haline hürmet gösterin.
• Fizikî, duygusal ve toplumsal özbakım için cesaretlendirin.
• Mümkünse bağlantısı koparmayın ve bağlantıda olmaya devam edin.
• Hislere / Kalbe dokunan cümleler kurmaya itina gösterin.
• Gerektiğini düşünüyorsanız bir uzmana yönlendirin.
• Bir şeyler yemeye teşvik edin, bol bol su içmesini sağlayın.
• Meskende çocuklar varsa çocukların bakımını devam ettirecek öbür akraba var mı? o kişilerle
konuşun ve çocukların tertibini devam ettirmeyi sağlayın.
• Akraba, arkadaş, komşuları sürece dahil edin yanlarında olmalarını söyleyin.
• Sizin de hisleriniz tetiklendiğinde görüşmeyi sonlandırın, öbür bir arkadaşınıza
devredin ve kendi duygusal sağaltımınız ile ilgilenin
• Yapamayacağınız şeyler istendiğinde durumunuzu, konumunuzu ve sonlarınızı tekrar
tekrar iletin,