DİSOSİYASYON NEDİR?
Disosiasyon sözcük olarak ‘bölünme, ayrılma, kopma’ manasına gelir. Kişinin zihninde yer alan olumsuz his, fikir ve anıların baş edilemeyecek düzeyde olması nedeniyle bir kenara konup, yok sayılmasıdır. Bu durum süreksiz müddetle kişinin hayata tutunmasını, devam edebilmesini sağlarken bir yandan uzun vadede kronik sıkıntılar yaratır. Bir çok insan içinde bulunduğu aksilikler ile yüzleşemez ve bu savunma düzeneğini kullanır. Hayatına hiçbir şey yokmuş üzere devam eder. Halbuki meseleler boyut degiştirerek o kişinin karşısına tekrar tekrar çıkar. Lakin kişi buna yabancı üzere hisseder, hiç sorumluluk alamaz ve sorunun içinde boğulur kalır. Sorunu hiç lisana getirmez ve asla konusunu açtırmaz. Bu türlü şahıslar ekseriyetle topluma ahenk sağlama potansiyeli yüksek bireylerdir. Toplum tarafından ülkü tip olarak kabul edilir. Fakat aile içi münasebetlerde durum tam bir trajedidir. Bağlantıyı kangrene çeviren bir suskunluk ve mevcut durumu inkâr hakimdir. Tıpkı suyun içindeki balığın suyu tanımlayamaması üzere bu bireyler içinde bulunduğu durumu asla görmez, tanımlayamaz ve görmek de istemezler. Çünkü sudan çıkan balık nasıl yaşayamazsa onlar da bu durumun içinden çıktıklarında yaşayamazlar.
DİSOSİYATİF AİLELER
Bazı ailelerde görmezden gelinen, üstü örtülen bâtın meseleler olur. Bu sıkıntılar hakkında hiç konuşulmaz. Bu aile bireyleri sorumluluklarını algılamak istemezler, zira bununla ilgili harikulade suçluluk duygusu hissederler. Bu hisle baş edemedikleri için problemleri konuşmaktan kaçar, üstünü örtbas ederler. Bu türlü ailelerde ekseriyetle “HEP SORUN ÇIKARAN” bir üye vardır. Bu, birçok vakit ailede yetişen çocuklardan biri olup bu çocuk ailenin günah keçisi ilan edilir. Çocuk (ergen, yetişkin yaş 45-50 ye kadar uzanabilir) daima kriz yaratır ve adeta sıkıntıdan beslenir. O sorun yarattıkça öbürleri sıkıntıdan kaçmak için daima onu tolere eder, susar. Kimse bu ailede üzerine düşen sorumluluğu almaz ve bütün hata ailenin günah keçisine yüklenir. Kabahat ona yüklenir ve herkes onun gerisinden konuşur. Kimse onun yüzüne bir şey tabir edemez. Güya o değişse her şey değişecek, o gitse bütün sıkıntılar bitecek üzeredir. Meğer asıl sorun ailenin kendisindedir. Bu üzere durumlarda sıkıntılı kişi olarak görülen kişi ile birlikte ailenin katiyen tedavi sürecine alınması gerekir. Aksi halde durum tam manasıyla düzelemez. Ailenin içindeki günah keçisi öfke krizleri yaşar, hudut tanımaz, karşıttır. Ailenin bütün pahaları ile adeta çakışır. Aile dindarsa o ateisttir, aile muhafazakar ise o modernisttir.
DİSOSİYATİF BOZUKLUK NEDİR?
Bu bir ruhsal rahatsızlıktır. Ağır travmalardan sonra oluşan (kaza, sarsıntı, vefat, ani ve uyku ile uyanıklık ortası yaşanan duygusal krizler, cinsel taciz, ağır ruhsal şiddet) ruhsal bölünme olarak görülür. Bu kişilik bölünmesi (Disosiyatif kişilik) olarak kendini gösterir ve kişi değişik birine dönebilir, farklı kişilikler tıpkı anda bir bireyde görülebilir. Süreksiz bir amnezi yaşayan şahıslarda depresyonun da eşlik ettiği birden fazla vakit görülür.
“Disosiyatif bozukluğu olanlarda kronik ve ilaçlara cevap vermeyen depresyon görülür. Disosiyatif bozukluklar bir ilaç tedavisinin şimdi bulunmadığı tek psikiyatrik bozukluktur. (Prof.Dr.Vedat Şar)”
Disosiasyon Bozukluk belirtileri:
1) Organik nedeni olmayan bedensel yakınmalar
2) Öfke krizleri
3) Baygınlık nöbetleri
4) Gün içerisinde hatırlayamadığı davranış ve vakit dilimleri
5) İntihar düşünceleri
6) Depresyon
7) Başının içinde sesler
DİSOSİASYON TEDAVİSİ
En faydalı tedavi sistemi Psikoterapi’dir. “Psikiyatrik ilaçlar tesirli sonuç vermemektedir.( Prof.Dr. Vedat Şar)”
Alanında ehil ve bilhassa bu bahis üzerinde uzmanlaşmış psikoterapistlerden yardım alınmalıdır. Terapiste inanç çok kıymetli olup danışan ile terapist ortasındaki itimat bağı üzerine tedavi inşa edilir. Tedavi sürecine kesinlikle aile dahil edilmelidir. Disosiyatif bozukluğu yaşayan şahıslarda tedavi uzun yıllar sürebilir.
Fatma Çalışkan
Psikolog/Pozitif Psikoterapist