6. HUDUT FELCİNE BAĞLI ŞAŞILIK
Şaşılıkların çok az kısmı felçli tiptir. Bunlardan biri de 6. Hudut felcine bağlı şaşılıktır. 6 hudut (Nervus abducens) felcinde
*Dışa çeken çalışmamaktadır.
*Giderek daha büyük kahır verecek içe şaşılık gelişir.
*Sağlam öbür göz kaslarında da sorun çıkar. Zira iki göz hareketleri birbiri ile ahenk halinde çalışır. Olağan beğenilen bu olmasa idi kişi çift görürdü.
*Çocuk baş ve boyun hareketleri ile çift görmeyi telafiye çalışır. Bu durum daha önemli sıkıntılara neden olur.
*Etkili bir tedavi yapılmazsa birebir beğenilen çocuğa daha fazla külfet verecek içi şaşılık, boyun kaslarında kahır, vücutta çift görmeyi telafiden doğan yan duruş ortaya çıkar.
*Psikolojik sorun nedenidir, ilgi gerekir.
Göz kaslarının yapısı ve işlevleri: Gözün dışında 6 sağ beğenilen 6 sol beğenilen kas vardır. Her birinin tek fonksiyonu yok, birkaç fonksiyonu vardır.
*Tek kas hareketi olarak düşünülmemelidir.
*Bir kas kasılırken zıddı kas gevşer.
*Sağ ve sol göz kasları etkileşim içindedir. Bir gözdeki bozukluk başka gözü de tesirler.
*Bir kasa gelen hudut felçli ise o kasıldığı vakit gevşeyen kasta giderek güçlenme ortaya çıkar. Yani kas hacim ve kuvvet olarak artar.
6. hudut felci….
*6. Hudut felcinde dışa çeken kas orta sınırdan dışa gerçek gitmez. Bir müddet sonra iç rektus kası güçlenir ve içe şaşılık gelişir. Bunu önlemek için o kasa botox yapılır lakin 3-4 ay tesirlidir.… bu her seferde sağlam kası zedelemek demektir…
Çocuk çift görür. Bu dışa çeken kasın orta sınırdan ayrılamaması nedeniyledir. Çift görmeyi düzeltmek için baş ve vücuda durum verir. Çocuk devamlı çift görmeyi düzeltme çabası ve derdi içindedir.
Çift görme telafi için göz ile değil baş ile hareketi yönetir.
Göz tembelliği gelişir mi? Göz tembelliği gelişme mümkünlüğü 12 yaşına kadardır. Çocuk çift görmeyi telafi etmek uğraşı ile bunu kısmen mahzurlar lakin içe şaşılık gelişince çift görme 12 yaşına kadar önemli sorun riskidir. 12 yaşından sonra tembelleşme olmaz.
Lakin ama…. 6. hudut felcinde yatay zıt kasın güçlenmesi nedeniyle içe şaşılık gelişir. Bu önemli göz tembelliğine neden olur.
Gözlük: Genelde gözlük numarası yoktur.
Felç düzelir mi? Bugün için maalesef düzelme olmamaktadır. Lakin felçli insanların yürümelerini sağlayan uygulamalar başlamıştır.
Felç düzelmiyorsa biz neyin tedavisini yapıyoruz? Dışa çeken kas çalışmıyor. İçe çeken kas güçlenir ve içe şaşılık gelişir. İçe şaşılık daha önemli meseleler doğurur.
Her iki göz çalışması birbirini tesirler. Sağlam beğenilen de kas bozuklukları çıkar.
Ameliyat olur mu? 12 yaşından sonra sonucu dışa çeken kasa birkaç ameliyat usulü uygulanabilir.
Daha erken tekli f edilen durumlar gelişen içe şaşılık nedeniyledir. İçe şaşılık gelişirse ameliyat teklif edilir lakin 6. Hudut sorunu çözülmediği için yine kayar. Bu yeniden de 6. Hudut felci için ameliyat teklifi değildir.
Çocuk çift görmeyi düzeltmek için başa ve uzunluğuna istikamet verir. Bu boyun kas ve kemiklerinde de bozukluk oluşmasına neden olur. Bir mühlet sonra çocuk tüm beden olarak yan döner.
Giderek ikinci çift görme başlar: İçe şaşılık gelişirse bir diğer çift görme nedeni ortaya çıkar. Felce bağlı çift görme dışa bakarken idi. Artık yeni çift görme içe şaşılık yönünedir.
Tedavide emel nedir?
*Yüz, göz ve vücut gelişiminin tamamlandığı devir olan 12 yaşa kadar hasar oluşumunu denetim etmektir.
*12 yaş civarına gelince göz yapıları ameliyata uygun büyüklük durumuna gelir.
*Başarılı bir tedavide içe şaşılık gelişmemeli, tüm göz yapıları ve boyun, vücut duruşu bozulmamalıdır.
*İçe şaşılık gelişirse ne olur? İçe şaşılıkta onlarca göz işlevi bozulur. Göz tembelliği nedenidir. Felçli tipin tersine ikinci içe gerçek gerçek çift görme gelişir. Beyin rahatsızlığı gidermek için manzarayı gölgeler. (Supressiyon) Supressiyon iki göz açıkken vardır, giderek göz tembelliğine neden olur. Sağlam gözü kapatma fayda sağlamaz.
*Okul başlangıcında dert: Hem uzakta hem yakın okumada badire çocuğu rahatsız eder. Özel ilgi ve ruhsal tedavi gerektirir.
Neden botox yapılmamalı?
Botox ‘un emeli zıt sağlam gözün içe çekmesini önlemek, gözü orta hatta tutmaktır. Yani bir kas bozuk aykırısını da bozuyoruz. İçe şaşılık gelişmesinin önlenmesi hedeflenmektedir.
*Botox yanlış bir uygulamadır. 1-2 yılda bir düzelecek şaşılık olsa tahminen değerlendirilebilirdi. Felçli tip şaşılık hayat uzunluğu sürer.
*Amaç içe şaşılık gelişmemesidir. Gelişirse şaşılık ameliyatı gerekir.
*3-4 ayda tesirini kaybeder. Her yapılış sağlam kası zedelemek demektir.
*Bir göz kası zati felçli, zıddı kas da botox ile zedelenmemelidir.
*Felçli tip şaşılık felçli adam üzeredir, olayın düzeleceğini, sona ereceğini düşünmeyin.
*Çocukta botox hastane kurallarında ve ameliyathanede yapılır.
Botox yoksa ne yapmalı?
Prizma uygulamasına geçilmelidir.
Gözleri orta hatta tutan ve göz kasları ortasında dengeyi sağlayan, ahengi gevşeten özel gözlükler uygulanır.
TEDAVİNİN PLANLANMASI:
Bu planlama 12 yaşına kadar gözlerin yapılandırılmasının aileye öğretilmesini kapsar.
Yaşam biçiminin öğretilmesi
Göz dış kasları ortasındaki dengeyi sağlar.
İçe şaşılığın önlenmesini maksatlar.
Uyumun gevşetilmesi
Supressiyon kontrolu
Görme kaybının önüne geçme
Göz işlevlerinin çalışırlığının sağlanması
Prizma uygulaması
İki gözün başka çalıştırılması…
DR. SELİM HÜSREVOĞLU
Göz hastalıkları uzmanı