Uluslararası Para Fonu (IMF) Global Finansal İstikrar Raporu’nun ekim sayısını “Rotayı Sabitlemek: Belirsizlik, Yapay Zeka ve Finansal İstikrar” başlığıyla yayımladı.
Raporda, nisan ayından bu yana global ekonomik faaliyetin ölçülü hale geldiği ve enflasyonun yavaşlamaya devam ettiği belirtildi.
Büyük merkez bankalarının mali gevşemeye devam etmesiyle, finansal şartların uyumlu, gelişmekte olan piyasaların dirençli ve varlık fiyatlarındaki oynaklığın nispeten düşük kaldığı söz edilen raporda, “Ancak, kısa vadeli riskleri düşük tutan destekleyici finansal şartlar, tıpkı vakitte kırılganlıkların oluşmasını kolaylaştırarak, gelecekte finansal istikrara yönelik riskleri artırıyor” değerlendirmesi yapıldı.
Raporda, artan kırılganlıkların, devam eden askeri çatışmalar ve yeni seçilen hükümetlerin belgisiz gelecek siyasetleriyle yükselen ekonomik ve jeopolitik belirsizlik nedeniyle daha mümkün hale gelen olumsuz şokları artırabileceği vurgulandı.
Özellikle belirsizlik ile piyasa oynaklığı ortasındaki artan kopukluğun oynaklıkta ani artışlar ve keskin varlık yine fiyatlandırması mümkünlüğünü artırdığına işaret edilen raporda, ağustos ayı başındaki piyasa çalkantılarının ortaya çıkabilecek şiddetli yansılara dair bir fikir verdiği anımsatıldı.
“Yüksek düzeyde borçlar global zorluk olmaya devam ediyor”
Raporda, ekonomik belirsizlikteki daha fazla artışın gelecekte ekonomik büyüme, varlık fiyatları ve banka kredilerindeki büyümeye yönelik aşağı istikametli riskleri artırabileceğine dikkat çekilerek, belirsizlikte global mali kriz sırasındaki artışa muadil bir sıçramanın yıllık global gayrisafi yurt içi hasıla büyümesini 1,2 puan kötüleştireceği bildirildi.
Bu tesirin makro finansal kırılganlıklar daha yüksek olduğunda yahut piyasa oynaklığı meçhullükten daha kopuk olduğunda daha güçlü olacağı belirtilerek, belirsizliğin ayrıyeten ticaret ve finansal ilişkiler yoluyla hudut ötesi bulaşmayı tetikleyebileceği kaydedildi.
Raporda, devletlerin yüksek düzeyde borçları ve bunların süratli büyümesinin global zorluk olmaya devam ettiğine değinildi.
“Gelişmiş iktisatların para siyasetini gevşetmesi gelişmekte olan piyasalar üzerindeki baskıyı hafifletebilir”
Gelişmekte olan piyasaların nisandan bu yana dayanıklılık göstermeye devam ettiği belirtilerek, gelişmiş iktisatların para siyasetini gevşetmeye başlamasının yakın vadede gelişmekte olan piyasalar üzerindeki baskıyı hafifletebileceği aktarıldı.
Raporda lakin ticaret siyasetleri ve jeopolitikle ilgili artan belirsizlik ile Çin’deki yavaşlayan büyüme görünümünün gelişmekte olan piyasalarda finansal istikrarı muhafazayı daha şiddetli hale getirebileceği vurgulandı.
Ticaret kısıtlamaları ve jeopolitik olayların şirketleri etkilemesinin mümkün olduğu kaydedilen raporda, ticari gayrimenkul bölümündeki baskıların hala ağır olduğunun altı çizildi.
Raporda, global bankacılık dalının bol ölçüde sermaye ve likidite tamponuyla dirençliliğini koruduğu, kimi kredi tipleri için batık kredi oranları artmış olsa da genel varlık kalitesinin değerli ölçüde bozulmadığı belirtilerek, lakin faiz indirimlerinin banka karlılığını olumsuz etkileyebileceği aktarıldı.
Sermaye piyasası faaliyetlerinde yapay zekanın kullanımının banka dışı finansal kurumların büyümesini daha da destekleyebileceğine dikkat çekilen raporda, yapay zekanın olası risklerine de işaret edildi.
“Politika yapıcılar kırılganlıkları sınırlamak için harekete geçmeli”
Raporda, kısa vadeli finansal istikrar riskleri denetim altında görünse de finansal sistemde kırılganlıkların arttığı belirtilerek, siyaset yapıcıların kırılganlıkları sınırlamak için harekete geçmesi gerektiği aktarıldı.
Merkez bankalarının para siyasetinin rastgele bir bilgiye çok reaksiyon vermemesi gerektiğine dair net irtibatın meçhullüğü azaltmaya yardımcı olacağı vurgulanan raporda, birçok ülkenin borcunun pandemi öncesi düzeyin üzerinde seyretmesi nedeniyle mali ayarlamaların yapılması gerektiği söz edildi.
Raporda, borçlanmanın devam eden birikimi ve artan ekonomik belirsizliğin makro ihtiyati siyaset çerçevesini güçlendirme muhtaçlığını vurguladığı kaydedildi.
Şirketlerin ve ticari gayrimenkul dalının zayıflıklarını izlemek için daima teyakkuz gerektiğine dikkat çekilen raporda, gerilim testi ve risk idaresinin ehemmiyetine işaret edildi.