Grifon Capital Yönetim Kurulu Lideri Tuğra Gönden Bloomberg HT’de yayınlanan Üst Seviye programında İstek Maliki’nin sorularını cevapladı.
Grifon Capital hakkında bilgi veren Gönden, “Grifon Capital bir gayrimenkul ve yatırım şirketi, biz projeleri niteliğine nazaran değerlendirip kurum olarak yahut ortaklarımızla birlikte yatırım yapıyoruz. Yatırım yaptığımız alanlar da gayrimenkul ve ilgili kesimler. Cushman&Wakefield Dünyanın önde gelen gayrimenkul şirketlerinden biri, geçen yıl Şubat ayı itibariyle Türkiye’deki operasyonunu satın aldık. Bu pazara girerken birinci yatırım atağımız oldu. Lakin tabi biz gayrimenkul teknolojilerine de ilgi duyuyoruz bu ekosistem bizi heyecanlandırıyor. Burada da hem Türkiye’de hem de yurtdışında teşebbüsleri takip ediyoruz ve yatırım yapıyoruz. Bu teknoloji ekosistemi değerli zira Dünya’da 24 milyar dolar yatırım alan bir ekosistem, bizi burada asıl ilgilendiren bahisler gayrimenkul satış pazarlama tahlilleri, artırılmış ve sanal gerçeklik, block zincir tabanlı tahliller bizi ilgilendiriyor. Yani bizim kurum olarak gayemiz; Türkiye gayrimenkul bölümünü memleketler arası gayrimenkul ve sermaye piyasalarına entegre etmek” dedi.
“Fiyatlar düşüş eğiliminde olsa bile konut hala erişilebilir değil”
2024 konut pazarı hakkında değerlendirmede bulunan Gönden, 2024 yılı prestiji ile gerçek düşüşler olduğunu lakin bunların konut dalına yansımadığını belirtti. Gönden kelamlarına şöyle devam etti:
Şimdi pandemiyle birlikte fiyatların çok arttığını gördük, 2023 yılı itibariyle de zelzele ve ekonomik meselelerle birlikte birinci başta satış adetlerinin düştüğünü gördük neredeyse yüzde 20’lik bir düşüş vardı. 1,2 milyon satış oldu fakat birebir vakitte üretim de azaldı. Pandemi öncesine kıyasla neredeyse yarı yarıya düştü. Bu yıl itibariyle de enflasyon, faizde gerçek olarak düşüş oldu, enflasyondan arınmış biçimde düşüşe başladı. Fakat hala erişebilir değil. Tabi bu husus tamimiyle arz-talep istikrarıyla alakalı, üretim çok kısıtlı olduğundan bu bir barınma krizine yol açıyor. Bu manada değerli bir kasvetle karşı karşıyayız.
“Yurtdışından konut alım suratı 1-2 yıl içerisinde arttı”
Yurtdışından konut alımı hakkında kıymetlendirme bulunan Gönden, “Yurtdışındaki yatırımlara da bakmak gerekirse ferdi konut alımları çok dikkat çekiyor. Bence bu Türkiye ismine olağan bir gelişme zira bu refah düzeyiyle de alakalı. Artık Türk yatırımcısı çok da şuurlu yalnızca Türkiye’deki fırsatları değil dünyadaki fırsatları da pahalandırıyor. Yatırımlarını çeşitlendirmeye çalışıyor, alışılmış burada Döviz geliri olması çok cazip, İngiltere üzere kimi pazarlarda finansman imkanları var bu çok cazip oluyor. Vize zorluklarından ötürü da oturma müsaadesi gayeli satın almaları da görüyoruz. Ancak döviz geliri bu motivasyonu artırıyor, geçtiğimiz 1-2 yıl içinde bu alım artış suratı da arttı. Biz Grifon Capital olarak da Türkiye pazarında ticari tarafta önemli satışlar yaptık bu sene, Türkiye’ye yatırımlar kaynaklı kiralamalar oldu. Fakat biz memleketler arası pazarlarda da konut satışlarıyla ilgileniyoruz ve biraz evvel bahsettiğimiz eğilimi teğe bir yaşıyoruz” dedi.
“Konut alımı ve yatırımı zorlaştı”
Gönden, “Bu faiz düzeyleriyle bir konut yatırımı ve alımı zorlaştı. Türkiye’nin yapısal bir sorunu yok, talep tarafında çok büyük bir talep var, bizim sorunumuz nedir bu projeleri geliştirmek için finansmanın ve kaynağın düşünceli olması. Yalnızca kentsel dönüşüm tarafından baktığınızda sarsıntıyla birlikte 6 milyon konuttan bahsediyoruz. 400 milyar dolar en az üretim maliyeti için bir kaynak gerekiyor. Bu türlü bir kaynak şu anda yok, bu önümüzdeki 15 yıl içerisinde yapılabilir. Klâsik yap-sat modelleriyle de bunu yapmak çok mümkün değil. Yurtdışında milletlerarası yalnızca ticari gayrimenkul alanında hudut ötesi yatırımlarda neredeyse 2 trilyon dolar bir yatırım hacmi var, Türkiye’nin buradan aldığı hisse yok denecek kadar az, artık asıl oradan bir hisse alsak kentsel dönüşüme önemli bir sermaye ve kaynak yaratmış oluruz. Bu biraz modellerle de alakalı bizim burada modelleri geliştirmemiz lazım” dedi.