Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2023 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi’ne ait TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda sunuşunu gerçekleştirdi.
Bu yılki bütçenin, kazanımları sürdürülebilir hale getiren, ekonomik kalkınmayı ve toplumsal refahı önceleyen bir yapıya sahip olduğunu söz eden Yılmaz, 2025 yılı bütçesinin yatırımı, istihdamı, üretimi ve ihracatı destekleyen bir anlayışla hazırlandığını söyledi.
Yılmaz, toplumun tüm bölümlerinin muhtaçlıklarını gözeten bu bütçenin, personel, esnaf, emekli, genç ve yaşlı üzere kümelerin taleplerini dikkate alarak düzenlendiğini belirterek, 2025 yılı bütçesinin güçlenen beşeri sermaye ve daha aktif hale gelen iş gücü piyasasının bütçesi olduğunu anlattı.
Mali disiplinin korunması, ekonomik istikrarın sağlanması ve sürdürülebilir büyümenin desteklenmesinin bütçenin temel siyasetleriyle uyumlu olduğunu lisana getiren Yılmaz, “Maliye siyasetimizi, zelzele hariç harcamaları denetim altında tutacak, kamu açıklarını kademeli olarak düşürecek ve dezenflasyon sürecini destekleyen bir yaklaşımla hazırlayarak huzurunuza getirmiş bulunuyoruz” biçiminde konuştu.
“Türkiye 14 yıl boyunca kesintisiz büyüme kaydetti”
Hem global hem de iç şartlara karşın Türkiye’nin büyümeyi destekleyici siyaset ve önlemler sayesinde iktisadi faaliyetlerin canlılığı koruduğunu vurgulayan Yılmaz, 2023 yılında Türkiye iktisadının yüzde 5,1 oranında büyüdüğünü ve 14 yıl boyunca kesintisiz büyüme kaydettiğini lisana getirdi.
Yılmaz, dünya iktisadının 2020-2023 periyodunda güçlü şartlara karşın kümülatif olarak yüzde 10,7 oranında büyüme gösterdiğini belirterek, şöyle devam etti:
“Dünya ile kıyaslandığında, Türkiye iktisadı bu şiddetli şartların üstesinden gelerek çok daha etkileyici bir büyüme performansı sergileyerek kümülatif olarak yüzde 25,9 oranında büyüme kaydetmiştir. Ortalama yıllık büyüme açısından değerlendirildiğinde, dünya iktisadı bu süreçte yüzde 2,6 oranında büyürken, Türkiye iktisadı yüzde 5,9 oranında büyüme ile dünya ortalamasının iki katından daha fazla büyümeyi başarmıştır. Bu sonuçlar, Türkiye’nin ekonomik gücünü ve dirençli yapısını açıkça ortaya koymaktadır.
Güçlü yapısı ve yüksek büyüme oranlarıyla ulusal gelir büyüklüğümüz Cumhuriyet’in 100’üncü yılı prestijiyle birinci kez 1 trilyon dolar eşiğini aşarak, 1,1 trilyon dolara ulaşmıştır. Böylelikle, 2022 yılında dünya ekonomileri ortasında 19’uncu sırada yer alan Türkiye iktisadı, 2023 yılı prestijiyle iki sıra birden atlayarak 17’nci sıraya yükselmiştir. Satın alma gücü paritesi cinsinden GSYH büyüklüğüne nazaran ise ülkemiz dünyanın en büyük 11’inci, Avrupa’nın en büyük 4’üncü iktisadı pozisyonundadır. 2024 yılında öngörülen varsayımlar ışığında, ülke sıralamamızın tekrar bu düzeylerde kalması beklenmektedir.”
Yılmaz, 2023 yılının ikinci yarısından itibaren enflasyonu denetim altına almak emeliyle uygulanan sıkı para ve maliye siyasetlerinin iktisadi faaliyet üzerinde tesirlerini göstermeye başladığını belirterek, bu yılın birinci yarısında dezenflasyon süreciyle uyumlu olarak büyümenin dengelenmeye başladığını ve yüzde 3,8 oranında gerçekleştiğini kaydetti.
Net mal ve hizmet ihracatının büyümeye katkısının 1,4 puan olduğunu, hizmetler kesiminin yüzde 3,9 oranında büyüyerek büyümenin ana sürükleyicisi olmaya devam ettiğini lisana getiren Yılmaz, inşaat yatırım harcamalarının öncülüğünde toplam sabit sermaye yatırımlarının ise birebir devirde yüzde 4,7 oranında arttığı bilgisini verdi.
“Kişi başına düşen ulusal gelirin 15 bin doları aşmasını bekliyoruz”
Yılmaz, yılın ikinci yarısında sarsıntı bölgesinde yürütülen tekrar yapılanma çalışmalarının ve global seviyede para siyasetlerinin gevşemesiyle birlikte ölçülü bir toparlanma öngörüldüğünü, dış talep şartlarının büyümeyi destekleyeceğinin kestirim edildiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Uygulanan dezenflasyonist siyasetlerin tesiriyle büyüme kompozisyonunun Orta Vadeli Program’da (OVP) öngördüğümüz formda daha istikrarlı bir görünüm arz etmesi beklenmekte olup, 2024 yılı genelinde Türkiye iktisadının yüzde 3,5 oranında büyümesi beklenmektedir.
Küresel iktisatta Kovid-19 salgınıyla başlayan ve jeopolitik gerginliklerle arka arda gelen kuvvetli ve çoklu sınamalara karşın Türkiye’nin büyüme performansında gösterdiği güçlü görünümle kişi başına düşen ulusal gelir artışı devam etmiştir. 2023 yılı prestijiyle kişi başına düşen ulusal gelir 13 bin 243 dolar olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılında kişi başına düşen ulusal gelirin 15 bin doları aşmasını bekliyoruz. OVP’deki tam sayımız 15 bin 551 dolardır. 2025 yılında 17 bin 28 dolar olmasını beklediğimiz kişi başına gelirin ve 2027 yılına gelindiğinde 20 bin dolar düzeyinin üzerine çıkması kestirim edilmektedir. Türkiye iktisadı güçlü büyüme performansıyla öteki ülke ekonomilerinden olumlu ayrışırken gelişmiş ülkelere yakınsama sürecini süratle sürdürmektedir. Ülkemizin kişi başına ulusal gelirinin AB ülkeleri ortalamasına yakınsama oranı 2002 yılında yüzde 38,3 iken 2023 yılında bu oran yüzde 73,9 olarak gerçekleşmiş, 2024 ve 2025 yıllarında sırasıyla yüzde 75,5 ve 77’ye ulaşması beklenmektedir.”
“İstihdam tarihi yüksek düzeylere çıktı”
Yılmaz, uzun devirde toplam faktör verimliliğini artıracak önlemlerin tesiriyle sürdürülebilir ekonomik büyüme ortamına ulaşılmasının hedeflendiğini bildirerek, “2025 yılında ekonomimizin üretim ve talep istikametiyle istikrarlı görünümünü koruyarak, net ihracat ve sabit sermaye yatırımlarının yükünün arttığı, sürdürülebilir bir yapıyla yüzde 4 oranında büyüme kaydedilmesi beklenmektedir” diye konuştu.
Güçlü ekonomik faaliyetin istihdam üzerinde olumlu tesirler yarattığını, 2024 yılının Ağustos ayında istihdamın tarihi yüksek düzeylere ulaştığını aktaran Yılmaz, işsizlik oranının yüzde 8,5’e gerilediğini ve istihdam edilen kişi sayısının 78 bin artarak 32 milyon 776 bin bireye ulaştığını kaydetti.
OVP iddialarına nazaran, 2024 yılı genelinde istihdamdaki artışın 1 milyonu aşmasının beklendiğini, işsizlik oranının yüzde 9,3 olarak gerçekleşmesinin öngörüldüğünü, 2025 yılında dezenflasyon sürecinin tesiriyle işsizlik oranının yüzde 9,6 düzeyinde gerçekleşmesinin beklendiğini belirten Yılmaz, gelecek üç yıllık süreçte istihdamın yıllık ortalama 758 bin kişi artacağını ve iş gücüne iştirak artışına karşın işsizlik oranının 2027 yılında yüzde 8,8 düzeyine gerileyeceğini öngördüklerini söyledi.