Rize‘de çay döneminde sona yaklaşılınca müstahsillerin yeni gelir kapısı çay tohumu toplamak oldu. Çay bitkisinin yaprağından beyaz çay, yeşil çay, matcha, oolong çayı, siyah çay üretilirken yemekler, tatlı atıştırmalıklar ve dondurma için çay pudrası üretiliyordu. Bunun yanı sıra Rize Belediyesi’nin kurduğu mangal kömürü fabrikası da çayın çöpünü kıymetlendirdi. Hizmete giren fabrika sayesinde çayın işlendikten sonra kalan çöpünden de pelet ve mangal kömürü üretimi başladı. Son olarak çay müstahsilleri çayın en eski bilinen kısmı, tohumu için çay bahçesine girmeye başladı.
ÇAY TOPRAKLARINA YENİLEİ EKLENECEK
Trabzon, Ordu, Giresun üzere çay bitkisinin az olduğu bölgelere gönderildiği bilinen çay tohumları sayesinde yeni alanlarda çay bitkisinin ekimi bu tohumlar ile gerçekleşiyor. Ayrıyeten Rize Ziraat Odası önceliğinde imali devam eden çay tohumu fabrikası faaliyete girdiğinde çay tohumu yağı ve bu yağdan sabun üretimi gerçekleşecek. Çay tohumunda kilogram fiyatının belirlenmesini bekleyen çay müstahsilleri topladıkları tohumlar için kilogram başına 12-14 TL bandında bir fiyat bekliyor.
ÜRETİCİ ÇAY TOHUMUNDAN MEMNUN
3. sürgün yaş çay kampanyasının bitmesi ile çay tohumu toplamak için bahçeye girdiklerini lisana getiren Fatma Akyar “Çay tohumu topluyoruz. Çay bitti artık çay tohumu başladı. Allah rızkımızı verdi topluyoruz bizde. Bin kez şükürler olsun” derken, komşularıyla birlikte çay bahçesine girerek imece yöntemi çay tohumu topladıklarını kaydeden Binnaz Köksal ise “Allah bize bir rızık verdi, çayımızı verdi. Çay dönemi bitti şimdide çay tohumunu verdi. Komşularla imece yolu topluyoruz. Çayımızı kahvemizi içiyoruz. Sonra giriyoruz çay bahçesine. Çok keyifli oluyoruz. Tabi toplaması biraz güç oluyor. Biraz hoş fiyat verirseler çok keyifli oluruz” halinde konuştu.
TOHUMLAR BESİN VE BOYA ENDÜSTRİSİNDE DE KULLANILACAK
Topladıkları çay tohumlarını yeterli bir fiyata satmak istediklerini lisana getiren çay müstahsili Neriman Çomoğlu ise “Çayı bitirdik, güzeliyle kampanyayı kapattık. 3. sürgünü kapattık. Boş durmak yok. Eylül ayı memleketimizin en hoş vakti. Bu hoş günleri çay tohumu ile değerlendirmeye çalışıyoruz. Uygun bir fiyat verirseler bize çok şad oluruz. Bu çay tohumları yeni çay bahçelerinin ekiminde kullanılacak. Ayrıyeten yeni fabrika yapılıyor, besinde, boya endüstride kullanacak” tabirlerini kullandı.
ÇAYIN YAPRAĞI DA ÇÖPÜ DE TOHUMU DA PARA EDİYOR
ÇAYKUR Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim, AR-GE çalışmalarının her geçen gün farklı halde devam ettiğini belirterek, şunları kaydetti: Çay tohumundan yağ üretimi üzerinde çalışıyoruz. Uzakdoğu’da bu yağ kullanılıyor. Kozmetik alanında ve yemeklerde de çok faal, yararlı, zeytinyağına muadil bir yağ elde ettik. ‘Maliyet konusunda farklı ne olabilir?’ diye çalışmalarımız devam ediyor. Kozmetik endüstrisine birinci etapta girme bahtımız çok yüksek. Lakin çay tohumundan kaliteli bir yağ elde ediliyor. Bunu harika kritik makinemizde ürettik. Cilt büsbütün bu yağı emiyor. Çok farklı özellikleri var. İnşallah bu bahiste da savlı bir formda çalışacağız. Çayın yanında ayrıyeten tohumun iktisadi manada farklı bir yanını üreticilerimize sağlamış olacağız. Biz bununla farklı şeyler de düşünüyoruz ancak birinci etapta çay tohumunun yağını çıkartıp hem kozmetik endüstrisinde hem de öteki formda kullanmaya çalışacağız.”
