Devasa bir balon, kainatı daha derinlemesine anlamak için bilimsel bilgiler topladığı Antarktika uçuşu sırasında havada 55 gün, bir saat ve 34 dakika geçirerek yeni bir rekor kırdı. NASA’nın GUSTO (Galaktik/Ektragalaktik ULDB Spektroskopik Terahertz Gözlemevi) bilimsel balon görevi, 31 Aralık 2023’te ABD Ulusal Bilim Vakfı’nın Antarktika’daki McMurdo İstasyonu yakınında havaya yükseldi. 24 Şubat 2024’te ise balon, NASA’nın ağır yüklü, uzun vadeli bilimsel balon misyonları ortasında en uzun uçuş rekorunu kazandı.
Ancak daha fazlasını da başarması bekleniyor. GUSTO vazifesinin 60 günden biraz fazla sürmesi planlanıyor, lakin daha sonra uçmaya devam edecek ve rekoru daha da ileriye taşıyacak.
NASA’nın Virginia’daki Wallops Uçuş Tesisi’ndeki Balon Program Ofisi lider vekili Andrew Hamilton, yaptığı bir açıklamada “Bundan sonra balonun hudutlarını zorlamayı ve balon Uzun Müddetli Balonculuk yeteneklerini sahiden ortaya koyabildiği sürece uçmayı planlıyoruz” dedi ve devam etti: “Balon ve balon sistemleri çok âlâ performans gösteriyor ve balonun performansında rastgele bir bozulma görmüyoruz. Stratosferdeki rüzgarlar çok olumluydu ve uzun periyodik uçuş için istikrarlı şartlar sağladı.”
1,1 milyon metreküpten daha fazla hacme sahip olan balonun muhakkak çok büyük olduğu rahatlıkla söylenebilir. Bu balonun misyonu, minibüs büyüklüğündeki GUSTO teleskopunu, uzayın tam hududunda, Antarktika’nın 36 kilometre üstündeki stratosfere taşımak. Ulaşacağı o noktada su buharının bulunmaması, aygıtın yıldızlararası ortamın ömür döngüsüne, bir galaksideki yıldız sistemleri ortasındaki boşlukta bulunan gaza, toza ve radyasyona dair bir fikir veren son derece zayıf terahertz sinyallerini yakalamasına imkan tanıyor.
Steward Gözlemevi’nde astronomi profesörü ve GUSTO misyonunun baş araştırmacısı Chris Walker, yaptığı açıklamada “Hepimiz yıldızlararası ortamın parçasıydık, bedeninizdeki her atom ve molekül, bir vakitler yıldızlar ortasında akan gaz ve tozdu” dedi.
Evrenin kimyası Büyük Patlama’dan bu yana kökten değişti. Gökbilimcilerin, kainatın ve galaksimizin nasıl ortaya çıktığını anlamak için farklı yaşlardaki galaksilerdeki yıldızlararası ortama bakmaları gerekiyor.
GUSTO bunu genç Samanyolu’ndaki ve komşumuz Büyük Macellan Bulutu’ndaki karbon, oksijen ve nitrojen yapısına bakarak yapmaya çalışıyor. Araştırmacılar bu iki gök sistemini karşılaştırarak, yıldızların doğuşu ve evrimi de dahil olmak üzere yıldız hayat döngüsünün farklı basamakları hakkında bilgi edinebilir.
