Antarktika’da bulunan ve Kıyamet Buzulu olarak isimlendirilen devasa buz kütlesi, iki yüzyıldan daha kısa bir müddette büsbütün yok olabilir. Son altı yıldır buzulu inceleyen ABD’li ve İngiliz bilim insanlarından oluşan bir takım, araştırmalarının akabinde bu sonuca ulaştı.
Thwaites Buzulu, toplam alan bakımından dünyanın en büyük buzulu olmasa da, 120 kilometrelik çapıyla en geniş olanı. 192.000 kilometrekarelik buzulun kalınlığı kimi yerlerde 2.000 metreyi geçiyor. Bu devasa buzul, uzunluğundan da varsayım edilebileceği üzere muazzam ölçüde su içeriyor. Thwaites’in erimesi, halihazırda global deniz düzeyinin yükselmesinin %4’ünü oluşturuyor ve çökmesi durumunda 65 santimetreden fazla bir yükselmeye yol açacak. Bu türlü bir deniz düzeyi yükselişi tam manasıyla bir felaket olacaktır ve yeni datalara nazaran 23. yüzyılda gerçekleşecek üzere gözüküyor.
Giderek küçülüyor
Buzul, 2018’den beri Milletlerarası Thwaites Buzul İşbirliği’nin (ITGC) çalışma konusu oldu. Araştırmacılar geçtiğimiz haftanın başlarında müşahedelerini İngiliz Antarktika Araştırması’nın bir toplantısında sundular. Buzul birinci olarak 1940’ta keşfedildi ve o vakitten beri giderek küçülüyor, grubun bildirdiğine nazaran bu eğilim daha da hızlanacak.
Deniz jeofiziği uzmanı ve ITGC üyesi Rob Larter bir basın bülteninde “Thwaites 80 yıldan uzun müddettir geri çekiliyor, son 30 yılda değerli ölçüde hızlandı ve bulgularımız daha da süratli ve daha da fazla geri çekileceğini gösteriyor” dedi ve ekledi: “Thwaites Buzulu’nun geri çekilmesinin önümüzdeki yüzyıl içinde bir noktada hızlanacağı konusunda bir fikir birliği var. Lakin, şimdi büyük ölçekli modellere dahil edilemeyecek kadar âlâ incelenmemiş olan son çalışmalar tarafından ortaya çıkarılan ek süreçlerin geri çekilmenin daha erken hızlanmasına neden olabileceği konusunda da telaşlar var.”
Bu muazzam buzulun çökmesi şiddetli tesirler yaratacaktır. Son varsayımlardan biri, ABD kıyılarındaki deniz düzeylerinin 2050 yılına kadar 46 santimetre kadar yükselmesini bekliyor. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nin de belirttiği üzere bu türlü bir yükseliş, sözün tam manasıyla felaket niteliğinde su baskınlarına yol açacaktır. Buzulun küçülmesiyle bu durum çok daha berbatlaşabilir.
Buzul süratle erimeye devam ediyor ve bilim insanlarının araştırmalarına nazaran daha da hızlanması mümkün olabilir. Daha evvelki bir ITGC araştırması, Thwaites’in kimi modellerin varsayım ettiğinden daha yavaş erimesine karşın, buz yapısı içindeki kimi zayıf noktalardaki çatlaklarda bozulmalar oluştuğunu ve çökme riskini daha da artırdığını gösterdi.