İzlanda’nın Grindavik kasabasını çevreleyen bölge, yalnızca birkaç hafta içinde, nizamlı sismik aktivite yaşamayı terk ederek, en sonuncusu geçtiğimiz gün gerçekleşen üç volkanik patlama yaşadı. Zelzelelerin sayısı ve şiddeti artarken, kasaba geçtiğimiz Kasım ayında boşaltılmıştı. Bilim insanları yer altında devasa bir magma setinin oluştuğunu söyleyebiliyordu ve yeni tahliller ayaklarımızın altındaki kuvvetlerin ne kadar güçlü olabileceğini gösteriyor.
Magma setinin 15 kilometre uzunluğa sahip olduğu, kasabanın altındaki yeri çatlattığı ve hatta açık hava jeotermal spası ve kıymetli bir turizm merkezi olan ünlü Mavi Lagün’ü bile tehdit ettiği iddia ediliyor. Setin uzadığı ve yükseldiği görüldü ve araştırmacılar artık magmanın sete gerçek akışını tespit etti. Hatta bu sürat, araştırmacılar tarafından “ultra hızlı” olarak tanımlanıyor. Akış suratının saniyede 7.400 metreküp olduğu kestirim ediliyor. Bu, her saniyede üç olimpik yüzme havuzu doldurabilecek bir ölçü manasına geliyor.
Grindavik’in de bulunduğu Reykjanes Yarımadası’nda 2021 yılından bu yana üç patlama yaşandı. Lakin bunlardaki magmanın akış suratı, bu defa şahit olunan ölçüden 30 kat daha düşüktü.
Bilim insanları, Aralık ayındaki birinci patlamadan bu yana yeni volkanik sistemin evvelki üç volkanik sistemin toplamından daha büyük olacağından kaygı ediyorlardı ve son bilgiler haklı olduklarını gösteriyor. Ocak ayındaki patlama, tahliye edilmesinin üzerinden uzun vakit geçmesine karşın Grindavik kasabasına ulaştı. Yeni patlama 8 Şubat sabahı saat 5.30’da, 18 Aralık’taki patlamaya yakın bir yerde, yani Grindavik’ten çok uzakta başladı.
Lav çeşmelerinin 50 ila 80 metre yüksekliğinde olduğu ve 3 kilometre yüksekliğe kadar ulaşan bir duman oluştuğu görüldü. İzlanda Meteoroloji Ofisi, Grindavik’te “tefra” şelalelerinin oluştuğunu bildirdi. “Tefra”, lavın süratle soğuması sonucu oluşan köpüklü bir materyaldir. Patlamanın faaliyeti yavaşlıkla azalıyor ve artık Aralık ayında görülenlerle karşılaştırılabilir bir düzeye kadar indi.
İMO işçisinin raporunda “Püsküren çatlağın bir kısmından göze çarpan, koyu renkli bir duman yükseliyor. Bu muhtemelen magmanın yer altı suyuyla etkileşiminden kaynaklanıyor ve bu da beyaz buhar bulutunun koyu volkanik bulutla karıştığı hafif bir patlayıcı faaliyetle sonuçlanıyor” deniliyor. Rapor, “Görünüşe nazaran tefra şu anda patlayan çatlaktan çok uzağa gitmiyor. Volkanik duman güneybatıya hakikat dağılmış durumda” açıklaması ile devam ediyor.
Magmanın hareketini anlatan bir makale Science mecmuasında yayınlandı.