Çoğu otomobil tutkunu için gerçekten araba kullanmak demek, ayağın altında üç pedal ve elinin altında bir vites topuzu bulunması demektir. Ama gerçek şu ki, artık neredeyse tüm araçlar sadece otomatik vites ile satılıyor ve düz vites tutkunları bu durumdan oldukça şikayetçi.
Örneğin İsviçre gazetesi Neue Zürcher Zeitung’un Alman otomotiv yazarı, “debriyaj ve vites kolunun eski güzel günlerine saygı duruşu” başlıklı içten yazısında hüzünlü bir dil kullanıyor. Yazar, yazısında “Bir spor otomobille virajlı yollarda yüksek hızlarda ilerlemekten daha büyük bir zevk ne olabilir? Hızlan, virajdan önce vites küçült, dön, tekrar vites büyüt ve uçup git” ifadelerini kullanıyor.
CNN’de yayınlanan bir değerlendirmeye göre, Avrupa’da olduğu gibi, ABD’de de manuel sürüşü tercih eden, genç bir demografik grup var. Z kuşağının daktilolara ve eski fotoğraf makinelerine olan ilgisi gibi, bunu retro olarak tanımlıyorlar. Bu sürüşün gerçek bir yanı olduğunu düşünüyorlar: Otomatik vitesin sürücü ile araç arasında ortadan kaldırdığı bir bağ.
Evet, düz vitesin günleri sayılı…
Yine de kabul etmeliyiz ki manuel şanzımanların, ya da düz vitesin günleri hızla sona eriyor. Ve yine kabul etmeliyiz ki, bugünün otomatik vitesleri, neredeyse düz vitesi aratmayacak kadar gelişmiş durumda.
Düz vitesin otomatiğe göre sık sık tekrarlanan avantajları, bugün için pek geçerli değil. Yirminci yüzyılda görüş, düz viteslerin otomatiklerden daha fazla vitesi olduğu için, beş vitesli bir araç kullanmanın motoru daha verimli çalıştıracağı ve böylece depoyu daha fazla dolduracağı yönündeydi. Ancak teknoloji ilerledi ve dokuz vitesli otomatik şanzımanlar yaygınlaştı. Bu vitesler, düz vitesli muadillerine göre daha iyi menzil ve daha hızlı sürüş sağlıyor. Otomatik vitesler araç için doğru vitesi, genellikle de mümkün olan en yüksek vitesi seçiyor. Ortalama bir manuel sürücü ise her zaman bu kadar becerikli olamaz. Otomatik vitesler, istisnaları saymazsak doğru vitesi seçerek daha az yakıt tükettiği gibi tasarruf sağlar ve daha az emisyon yayar. Başka bir deyişle, otomatik vites çok fazla yakıt tüketimine yol açar anlayışı bugün için pek geçerli değil.
Elektrikli araçlar ve vites
Bu arada elektrikli araçlarda da vites sistemleri bulunduğunu belirtelim; enerjiyi motordan tekerleklere ileten tek hızlı bir şanzıman… Ancak tek bir vites olduğu için, ne otomatik ne de manuel olarak vites değiştirme söz konusu değil. Vites değiştirmeyi seven tutkunlar için, elektrikli araçların daha yüksek hızlara çıkarken çıkardığı vınlama sesi muhtemelen onları otomatiklerden daha fazla rahatsız ediyor.
Yine de debriyaj ve vites kolu olmadan yapamayan sürücüler için Toyota, bazı elektrikli araç modelleri için gerçekçi bir his veren sahte bir manuel şanzıman geliştiriyor. Ancak bu, otomobil tutkunlarını ne kadar memnun eder zamanı gelince göreceğiz.