İnsanlığın gördüğü en büyük dalga sizce kaç metre yüksekliğe ulaşmıştı? 1958’de Alaska’yı vuran bir tsunaminin ürettiği dalgalar, Empire State Binası’ndan daha yüksekti. Ama şimdiye kadar kaydedilen en büyük örnek olan bu mega-tsunami, Alaska Körfezi’nde çok fazla insanın yaşamadığı uzak bir nokta olan Lituya Körfezi’ni vurduğu için en yıkıcı tsunami olarak kayıtlara geçmedi.
O devasa tsunami sebebiyle sadece beş kişinin hayatını kaybettiğine inanılıyor. Batı Devletleri Sismik Politika Konseyi (WSSPC), deniz seviyesinin 30 metre altına çöktüğünde Yakutat Körfezi’nin ağzındaki sahilde üç kişinin bulunduğunu ve dalga çarptığında balık tutmaya giden iki kişinin bir daha hiç görülmediğini açıkladı.
Hayatta kalanlardan bazıları balıkçı gemileriyle bu inanılmaz dalgalarını atlatmayı başardı. NASA Dünya Gözlemevi’ne göre bir balıkçı, gemisinin “bir dalganın tepesindeyken ormanlık bir kıyı alanı üzerinde yükseldiğini ve aşağıdaki ağaçlara baktığını” söylemişti.
Mega-tsunami, girişin kuzey duvarından 610 metre yükseklikte yer alan 732 metreye 914 metre boyutunda ve 91 metre kalınlığındaki devasa bir kaya parçasının suya düşmesiyle tetiklendi. Kaya düşmesinin boyutu ve ciddiyeti, suya çarpan bir asteroit ile karşılaştırılabilmesini sağlarken, fiyordun şekli ise yarattığı kaosun kısmen sorumlusu oldu.
Lituya Körfezi, U şeklinde deniz tabanına sahip dar bir fiyort. Ağır bir topu bir küvetin içine attığınızda ne olacağını düşünerek suyun içindeki hareketi hayal edebilirsiniz. Kaya düşmesinin etkisi, benzer bir şekilde ileri geri çalkalanan suya neden oldu ve bu, çok sayıda devasa dalganın körfeze çarpmasına sebep oldu. Bunların en büyüğü, 524 metre yüksekliğine kadar çıktı.
Tsunamiye sebep olan kaya, bir depremin sonucu olarak düştü ve WSSPC, o günkü beş ölümü önlemek için yapılabilecek çok az şey olmasına rağmen, olanların büyüklüğünden ders alabileceğimizi belirtti: “Deprem o kadar güçlüydü ve tsunami o kadar hızlı geldi ki güvenli bir yere gitmeye zaman yoktu. Ancak, bu tür olayların gelecek nesiller için belgelenmesinin öneminin altını çiziyor ve yüksek sismisite veya tsunamiye karşı hassasiyeti olan bölgelerdeki kıyı bölgeleri için geliştirme kararları alırken bu tür aşırı olayları dikkate almanın önemini vurguluyor.”
Bu tsunaminin etkileri, üzerindeki bitki örtüsünden çok daha genç olan ağaçlık bir bariyer şeklinde günümüzde uzaydan bile görülebiliyor. Tsunaminin şiddeti ağaçları köklerinden sökerek, dalgaları aşmayı başaran iki gemi için koşulları daha da tehlikeli hale getirdi.
