Kendimizi ve gezegenimizi asteroitlerden korumak için son vakitlerde değerli çalışmalara imza attık. “Gezegen öldüren asteroitlerin” nerede olduğunu ve hatta DART misyonu sayesinde onları yollarından nasıl saptıracağımızı artık biliyoruz. Resmi olarak bilinen objelerin sayısı epey fazla. Lakin birden fazla amatör kümeler tarafından çok geç keşfedilen, çok fazla objenin var olduğu da bir gerçek.
Bu kümelerin ortasında, yıllar boyunca on binlerce müşahede yaparak Dünya’ya yakın birçok objenin keşfinden sorumlu olan Northolt Branch Gözlemevlerinin ardındaki grup de var. Ve aslında hiç var olmamış, çok tehlikeli bir asteroidin kıssası onların gözlemleriyle başlıyor. Bu değişik öykünün ortaya çıkmasının nedeni ise, insan çalışmalarının otomatik sistemlerle buluşması.
10 Nisan 2020’de, pandemi yayılmaya devam ederken ve birçok ülke sokağa çıkma yasağı ile karşı karşıya kalmışken, Londra’da bulunan Northolt Branch Gözlemevleri gökyüzünde hareket eden bir cisim tespit etti. Müşahedeler, müşahedeleri toplayan, yörüngeleri hesaplayan ve daha fazlasını yapan Minor Planet Center (MPC) ile paylaşıldı.
Gizemli cisim 10 Nisan’dan evvel de otomatik müşahedelerle tespit edilmiş lakin fark edilmemişti. Bu datalarla MPC bir yörünge hesaplayabildi ve resmi bir tanımlama yapabildi: 2020 GL2. Bu da öbür bir şeyin başlangıcı oldu.
NASA’nın gelecekteki çarpışma riskini hesaplayabilen bir sistemi bulunuyor. En son müşahede kataloğunu kullanan Sentry isimli sistem, şayet mevcut bir yörünge varsa asteroidin ne kadar riskli olabileceğini hesaplayabiliyor. Ve 2020 GL2 riskli bir asteroitti. 2028’de Dünya’ya çarpma ihtimali 400.000’de 1 olarak hesaplandı.
Bu kulağa yüksek bir sayı üzere gelmeyebilir lakin vakit dilimi epey kısa. Daha yüksek riskli asteroitler de var, lakin yörüngelerini o kadar âlâ anlıyoruz ki, risk Bennu’da olduğu üzere önümüzdeki yüzyıla değilse bile on yıllara yayılıyor. Gerekirse bu riskleri ele almak için vaktimiz var.
Asteroit sandılar, uzay misyonu çıktı
2020 GL2 ise, bilhassa kısa mühlet sonrasına işaret eden risk nedeniyle izlenmeye paha bir obje olarak görüldü. Fakat bu objenin bir asteroit değil, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) BepiColombo görevi olduğunun ortaya çıkması uzun sürmedi.
BepiColombo Merkür’e yanlışsız yola çıkmıştı (ve hala da yoluna devam ediyor). Oraya mümkün olduğunca az yakıtla ulaşmak için, yavaşlamak ve yörüngesini değiştirmek emeliyle gezegen uçuşlarını kullandı. Uzay aracı 10 Nisan’da gözlemlendiğinde bunu yapmak için Dünya’yı kullanmıştı. 2028 yılına kadar Merkür’ü detaylı olarak incelemesi planlanıyor.
Hatanın fark edilmesinin akabinde, tehlikeli 2020 GL2’nin resmi kaydı web’den kaldırıldı.
Aslında uzay araçlarının ezkaza Dünya’ya yakın doğal objeler sanılması durumu birinci kere yaşanmıyor. Her ikisi de ESA misyonları olan Rosetta (diğer ismiyle 2007 VN84) ve Gaia (2015 HP116) da misal öykülere sahip. Tekrar de, aslında olmayan tehlikeli bir asteroidi tespit etmek, gerçek bir asteroidi kaçırmaktan daha yeterli…