İngiltere’nin istihbarat teşkilatı GCHQ, İkinci Dünya Savaşı’nda çok değerli bir rol oynayan şifre kırıcı bilgisayarın daha evvel hiç görülmemiş imajlarını yayınladı. İmajların yayınlanma sebebiyse, makinenin mükemmeller yarattığı Bletchley Park’a varışının 80. yıldönümü olması.
Colossus bilgisayarı dünyanın birinci programlanabilir, elektronik, dijital bilgisayarıydı. Bilgisayar, İkinci Dünya Savaşı sırasında İngilizler tarafından Adolf Hitler, önde gelen Nazilerden oluşan etrafı ve üst seviye Alman generalleri ortasındaki iletileri deşifre etmek için tasarlandı.
Bilgisayarın tek misyonu Lorenz şifresiyle kodlanmış Alman radyo bildirilerini deşifre etmekti. Colossus, yaklaşık 2.500 valf kullanarak örüntüleri tanıyacak ve şifre makinesinin 12 çarkının ayarlarını yapan istatistiksel tahliller gerçekleştirerek şifreli bildirisi okuyabilecekti. Elbette bilgisayar bunu başardı; savaşın sonunda, bilgisayarlarda çalışan 550 kişi tarafından 63 milyon karakterlik Almanca iletilerin şifresi çözülmüştü.
Bilgisayarın en kıymetli başarılarından biri, Hitler’in, Haziran 1944’teki D-Day çıkarmasının Normandiya kıyıları yerine Calais’de olacağı istikametindeki müttefiklerin oyununa geldiğini teyit etmesiydi. Tarihçiler, bilgisayarların savaşı kısalttığını ve birçok hayat kurtardığını düşünüyor.
Colossus, İngiliz Genel Posta Ofisi mühendisi Tommy Flowers liderliğindeki bir mühendis grubu tarafından geliştirildi. Alan Turing‘in çalışmaları, bilgisayar mühendisliği efsanesi Colossus projesinde direkt çalışmamış olsa da, dizaynının kimi kısımlarına ilham kaynağı oldu.
Devasa aygıt, İkinci Dünya Savaşı sırasında Müttefiklerin şifre kırma faaliyetlerinin merkezi haline gelen Milton Keynes’teki sakin bir kır konutu olan Bletchley Park’ta bulunuyordu.
Bu büyük tarihi ehemmiyetine karşın Colossus onlarca yıl boyunca son derece zımnî bir devlet sırrı olarak kaldı. Varlığı 1975 yılında ortaya çıktı, lakin 2000’li yılların başına kadar proje hakkında kıymetli bilgiler kamuoyuna açıklanmadı.
Ne yazık ki orjinal makine artık yok. Savaşın sona ermesinin akabinde Soğuk Savaş paranoyası süratle tesirini gösterdiğinden, Bletchley Park’taki 10 Colossus makinesinden 8’i, teknolojinin Sovyetler Birliği’nin eline geçmemesi için süratle söküldü. İngiliz İstihbaratı tarafından saklanan kalan 2 tanesi ise daha sonra 1960’larda imha edildi.
Bununla birlikte, Bletchley Park’taki Ulusal Bilgisayar Müzesi’nde görebileceğiniz büsbütün çalışan bir Colossus bilgisayar rekonstrüksiyonu bulunmakta.
