Mevcut talimata nazaran kurulan “Stadyum ve Güvenlik Komitesi” çeşitli incelemeler ya da denetlemelerde bulunarak, sahanın futbol oynamaya elverişli olup olmadığını denetliyor.
Komite, her yıl, dönem karşılaşmaları başlamadan önce kulüplerin bulundukları lig kriterlerini içeren, karşılaşmalarını oynayacakları stadyum için, “S&G Uygunluk Belgesi” vermekte… Kulüpler, dönem karşılaşmaları başlamadan evvel Federasyona, dokümanlı, karşılaşmalarını oynayacağı bir stadyum göstermek zorundadır.
Uygun stadyumu bildirmeyen ya da mevcut koşullara nazaran Federasyonun belirlediği stadyumda oynamak istemeyen kulüp karşılaşmalara katılamaz. Yapılan ihtarlara, verilen müddete karşın stadyum ve güvenlik ile ilgili stadyumdaki eksiklikler giderilmez yahut gösterilen stadyumda karşılaşmalar oynanmaz ise Federasyon kulübün tescilini silebilir.
Dönem öncesi denetlemeler haricinde, Stadyum ve Güvenlik Komitesi Üyeleri, denetçileri ve alt kurul üyeleri, gerekli gördüğü tarihlerde, kulüplere evvelce haber vermeksizin denetlemeler yapar, bu denetlemeler sonucunda tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için kulüplere mühlet verir. Bu mühlet bitiminde eksiklikler giderilmemiş ise stadyumun Uygunluk Evrakı geri alınır, eksiklik giderilinceye kadar geri verilmez.
Talimatın cezalar kısmında ise güvenlik konusunda dert yaşanması durumunda maçların seyircisiz oynanabileceği, stat içinde gereken şartların sağlanmaması durumunda kriterlere uymayan alanların süreksiz bir mühlet karşılaşmalara kapatılabileceği ya da öteki bir ilin alanında oynanabileceği belirtiliyor. Bu bahiste da karar verme yetkisinin TFF İdare Konseyi’ne ilişkin olduğu vurgulanıyor.
İstanbulspor ile Galatasaray ortasında geçen dönem oynanan maçta çimler yeşil besin boyasıyla boyanmış, bunun sonrasında Atatürk Olimpiyat Stadı’na bakan firmanın kontratı feshedilmişti.
TFF UYARDI
Türkiye Futbol Federasyonu, 5 Şubat tarihinde bir yazı yazarak taban konusunda ihtarda bulundu. Muhteşem ve 1. Lig kulüpleri dışında, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile stadı bulunan belediyelere gönderilen yazıda, “Stadyumların birçoğunun sportmen sıhhati ve oyun akışı açısından önemli derecede riskli olduğu tespit edilmiştir. Mevcut riskler göz önünde bulundurularak; stadyumların tabanı Federasyonumuzca kontroller ile takip edilip, oynama uygunluğu bulunmayan statlar karşılaşmalara kapatılacaktır” tabiri kullanıldı.
BİR UZMAN ZORUNLU
Harika Lig ile 1. Lig’de yer alan kulüpler, TFF’nin talimatına nazaran bir “Çim Saha Sorumlusu” bulundurması mecburî… Bu çalışanın ya ziraat mühendisi yahut peyzaj mimarlığı kısımlarından mezun olması, TFF’nin sertifika programını bitirmesi ve tam vakitli çalışması gerektiği vurgulanıyor.
TRANSFER BİLE YAPILIYOR
Çağdaş futbolda saha şartlarına büyük ehemmiyet veriliyor. Bir tabanın durumu, oynanan oyunun kalitesine de direkt tesir ettiği için, vakit zaman kulüplerde futbolcu yerine saha vazifelisi transferi bile yaşanabiliyor. Paul Burgess bunların başlıcası olarak öne çıkıyor. Arsenal’de saha vazifelisi olarak çalıştığı devirde uyguladığı teknikler tüm Premier Lig grupları tarafından kopyalanan Burgess, 2009 yılında İspanyol grubu Real Madrid tarafından kulüp bünyesine dahil edildi. Birçok mükafata layık görülen 46 yaşındaki İngiliz saha vazifelisi, çim idaresi konusunda uzmanlığıyla dünyada bir numaralı isim olarak kabul ediliyor.
Santiago Bernabeu Stadı’ndaki son teknoloji çim bakım tekniği olan tabanı yer altına alarak çimlerin yetiştirilmesi ve bakımı yapılması fikrinin de Paul Burgess’e ilişkin olduğu söyleniyor. 2020’ye dek Real’de çalışan ve kulübün alanını dünyadaki en âlâ tabanlardan biri haline getiren Burgess artık Chelsea’de vazife yapıyor.
Dal başkanı İngiltere’den Atletico Madrid’e giden Dan Gonzalez, Paris Saint Germain’e giden Jonathan Calderwood, Galatasaray’da çalışan Phil Sharples de önde gelen isimler olarak bedellendiriliyor.
FARKLI BİR YAKLAŞIM
İtalya’da, Sport e salute (Spor ve sağlık) isimli yarı kamu, yarı özel nitelikli kuruluş, Roma Olimpiyat Stadı’nın yer bakımını yapıyor ve denetleme vazifesi de bu kuruluşta. Çizme’deki kimi kulüpler taban kalitesinden sorumlu saha görevlilerini kendisi istihdam ediyor. Kimileri ise bu bahiste anlaştıkları şirketlere misyonu emanet ediyor. Parma Kulübü, kendi saha görevlisini barındıran gruplar ortasındayken, Milan ve Inter’in ortaklaşa kullandıkları San Siro Stadı’nda ortak şirket faaliyetleri yürütüyor.
Milan ve Inter ismine stadyumun işletmeciliğini M-I Stadio isimli şirket yapıyor. Şirket, yer bakım işinde ise Giovanni Castelli’den yardım alıyor. Bilimsel tarım uzmanları için kullanılan agronomist unvanına sahip Castelli, ünlü futbol mabedinde çimlere bakım süreci uyguluyor.
Castelli, 30 yıla yakın mesleğinde Serie A ve Serie B’deki 40’un üzerinde futbol alanının bakımlarını yapan, ülkede bu mevzuda bir numaralı isim olarak gösteriliyor. Birçok kulüp yer bozulduğunda kendisinden yardım talep ediyor. Serie A baş agronomisti vazifesi de yürüttüğünden ötürü, ülkedeki futbol liginin, yer bakımı ve denetimlerinde yetki ve sorumluluğa sahip olduğunu söylemek de mümkün.
ALMANYA’DA DA SORUMLULAR VAR
Almanya’da maçlarını oynadıkları statların sahibi olan kulüpler, saha bakım sorumlularını bünyesinde istihdam ediyor.
Rastgele bir olumsuzluk durumunda, rastgele bir şirket berbat performansı sonucunda bir çalışanına ne üzere yaptırımlar uyguluyorsa o denli bir yaptırımda bulunuyor. Fakat bozuk yer nedeniyle oynanması zorlaşan bir müsabakayı hatırlamak son derece güç. Buna rağmen Bundesliga İdaresi, stat yerlerini denetim ediyor ve muhtemel bir aksilik durumunda ikazda bulunuyor.
ERYAMAN ÇİLESİ
Son olarak kupada Trabzon’u ağırlayan Eryaman Stadı, hem Ankaragücü hem de Gençlerbirliği’ne mesken sahipliği yaptığı için bir türlü düzelemiyor. Karadeniz grubunun Teknik Yöneticisi Abdullah Avcı’nın sitem ettiği, kendi stadı olmasına karşın Emre Belözoğlu’nun yaka silktiği bu stadın tabanı dışında, Rize’deki Çaykur Didi Stadı’nın çimleri de şikâyet alıyor.
Fenerbahçe de Gaziantep deplasmanında King’i bozuk yere kurban vermişti. Galatasaray, Eryaman Stadı’nda oynamamak için önemli bir çalışma içerisine girdi.
CEZA YOK, ÖDÜL VAR
İngiltere, ağır yağışlı bir iklime sahip olmasından ötürü, uzman bireylerce buna uygun çim bakım teknikleri kullanılıyor. Seçkin de olsa bir maç görece makûs bir yerde oynansa dahi, bunun cezai bir yaptırımı olmuyor. Bilakis, her yıl en yeterli yere sahip kadro ödüllendiriliyor.
Her yıl, bilhassa de kış aylarında yaşanan statlardaki “zemin” tartışması bir defa daha gündeme geldi. Bizde yıllar yıla bu devam ederken, Avrupa bunu nasıl başarıyor?
Futbolda tabanın hoşluğu denince akla birinci olarak İngiltere Premier Ligi gelir. Televizyon ekranında bile yemyeşil parlayan çimlerin kalitesinin sağlamlığı, gol sevincini dizleri üzerinde metrelerce kayarak kutlayan futbolculardır. İngiltere’de saha vazifelileri, dernekleri olan, kulüpler tarafından istihdam edilen takımlı çalışanlardır. West Ham United dışındaki tüm kulüplerin statları kendilerine ilişkin olduğu için, statla ilgili işleri yürüten işçi de genelde kulüp çalışanı oluyor. Avrupa’nın öteki ülkelerinde de statları kendilerinin olan kulüplerde ekseriyetle bu model karşımıza çıkıyor.
West Ham bile kendi stadı olmasa dahi, kendi bünyesinde çalışan bir saha görevlisiyle çalışıyor ve tabanın bakımını bu isme emanet etmiş bulunuyor.
İngiltere yalnızca Premier Lig değil, birebir vakitte alt liglerde de son derece âlâ saha şartlarına sahip. Ağır yağışlı bir iklime sahip olmasından ötürü, uzman bireylerce buna uygun çim bakım tekniklerinin kullanıldığı belirtiliyor. Kimi statlarda büsbütün doğal kimilerinde hybrid çim bulunuyor lakin hiçbirinde önemli bir meseleyle karşılaşılmıyor. Bu yüzden hususla ilgili cezai bir kurum kurumsallaşmış değil. Nadir de olsa bir maç görece makus bir yerde oynansa dahi, bunun cezai bir yaptırımı olmuyor. İngiltere’de her yıl en uygun tabana sahip grup ödüllendiriliyor.
Tottenham Kulübü’nde tek bir taban vazifelisi yok, bir taban takımı var ve bu durum birçok Ada takımında misal halde. Tıpkı scout grubu üzere nitelendirilen birçok şahıstan oluşan takım ‘Tottenham Hotspur Saha Görevlileri’ olarak isimlendiriliyor ve 2021-22’de en güzel ödülünün sahibi oldular. Premier Lig’de 2022-23 dönemi en uygun yere sahip kulüp mükafatı sahibi ise Leicester City saha vazifelileri oldu. Galler grubu Swansea de, ülkede en âlâ alana sahip takımlardan biri olarak gösteriliyor. Üstelik kulübün stadı birebir vakitte rugby maçlarına da konut sahipliği yapmasına karşın taban neredeyse hiç bozulmuyor.
İSPANYA DEĞİŞİK
İspanya’da lig idaresi federasyondan bağımsız olduğu için, yetki ve sorumluluk lig ve kulüp idarelerinde bulunuyor. LaLiga alanları denetlerken, kulüpler kendi çalışanı olarak saha ve çim vazifelileri çalıştırıyor.
