Ablasyon nedir? Ablasyon ısı kullanılarak tümör dokusunun ısıtılarak ya da dondurularak küçültülmesi, yok edilmesi ya da tedavi edilmesidir.
Günümüzde 4 metastazdan az ve 5 cm’ den küçük karaciğer metastazlarında görüntüleme eşliğinde perkütan yolla girilerek yapılan ablasyon tedavilerinin aktifliği ve güvenirliliği bir çok çalışmada gösterilmiştir.
Karaciğer tümör ablasyonunda klinik endikasyonlar;
Sınırlı sayıda (4′ den az) ve en büyük boyutu 5 cm’ den küçük metastazlara cerrahi yapılamaması ya da cerrahi istenmemesi.İdeal tümör ablasyonunda tek metastazda en geniş boyut 3 cm’ den küçük olmalıdır.
Lezyon sonlarının tam bir ablasyon oluşturulmasına müsaade vermesi
Kesin kontrendikasyonlar (ablasyona uygunsuzluk);
Ablasyon için tümöre ulaşımda inançlı bir yolun olmaması
Hayati organlara yakınlık ve hidrodiseksiyondan fayda görülmemesi
Kan pıhtılaşma kıymetlerinin uygun olmaması
Karaciğer merkezinde -santral yerleşimli ve büyük damarlara bitişik tümör bulunması durumunda ablasyon uygun bir tedavi olmayabilir.
Ablasyon Teknikleri
Radyofrekans ablasyon (RF)
Doku içerisinde iğne elektrotlar yolu ile 900 kHz’ den düşük frekansta gücün uygulanmasıdır. Ablasyon uygulanan dokuda su moleküllerinde ileri derecede ortaya çıkan iyonik ajitasyon sonucu doku ısısının öldürücü seviyeye yükselmesine bağlı olarak tümör dokusunda hücre mevti ve nekroz gelişir.
Kriyoablasyon /Cryoablasyon
Doku içine yerleştirilen prob uçunda sıvı nitrojen ya da argonun sebep olduğu dokuda süratli soğuma ve doku içinde buz kristallerinin gelişmesidir. Doku mevti ısı -40 derecenin altına düştüğünde gelişir.
Mikrodalga Ablasyon (MWA)
MWA’ da 900 Mhz ile 2.4 GHz ortasında daha yüksek frekansta güç kullanılır. Bu yüksek frekansta güç radyofrekansta olduğu üzere su moleküllerinde yarattığı yüksek titreşim gaye tümörde yüksek ısı ve doku nekrozu sağlar.
İrreversibl Elektroporasyon (IRE)
Nanoknife ( AngioDynamics) olarak da isimlendirilen geri dönüşümsüz termal olmayan ablasyon tekniği doku içine uygulanan elektrik akımı sonucu kalıcı olarak hücrelerin zarlarında açıklıklar yaratarak hücrenin erimesine ve hücre vefatına yol açar.
Ablasyon Tekniğinin Uygulanması
İşlem genel olarak genel anestezi altında ultrasonografi ya da bilgisayarlı tomografi eşliğinde uygulanır. RF ve MWA ağrılı bir süreç olmasına rağmen kriyoablasyon nisbeten daha az ağrılı olup gereğinde şuurlu sedasyon eşliğinde de yapılabilir. Tüm ablasyonların bilgisayarlı tomografi eşliğinde yapılması genel olarak tercih edilmektedir.
Barsak, mide, karın duvarı ve diyafragmaya yakın yerleşen tümörlerde inançlı bir ablasyon oluşturmak hedefiyle tümör ile olağan doku ortasında sıvı verilerek tümörün olağan dokudan uzaklaştırılması sağlanabilir. Bu süreç hidrodiseksiyon olarak tanımlanır. Ablasyon sonunda giriş yolu da yakılarak tümörün bu bölümlere yayılması engellenir. Karaciğer kapsülüne bitişik, göğüs ve karın duvarına yakın tümörlerde bu süreç yapılmayabilir.
Ablasyonun Komplikasyonları (Yan etkileri-Riskleri)
Kanama, hayli az ortaya çıkar, süreç sırasında giriş sayısı arttıkça kanama riski artar.
Tümör lizis sendromu, çok geniş ablasyon oluşturulduğu durumda ortaya çıkar. Trombosit sayısında azalma, pıhtılaşma sorunu ve organ yetmezliği gelişir.
Apse, korunmak için süreç öncesi antibiyotik başlanır.
Tümör yayılması, bir çok kere kapsül giriş çıkışı yapıldığında ortaya çıkar. Bu durumdan sakınılmalıdır.
Safra yollarında hasar, santral yerleşimli tümörlerde görülür.
Pnömotoraks , akciğerde hava kacağı, akciğere yakın tümörlerde gelişebilir.
Yaşam Müddetine Katkıları
Kalın barsak metastazlarında RF ablasyonun (Kolorektal karaciğer metastazı) hayat mühletine katkısı 1yıl için %98, 3 yıl %69, 5 yıl %48, 7 yıl %25, ve 10 yıllık hayat mühleti %18 dir.
Meme kanseri metastazlarında RF ablasyon sonrası ortalama ömür müddeti 42 ay, 5 yıllık hayat oranı %32′ dir.
Ablasyonun cerrahiye kıymetli avantajı tekrarlanabilir olması, hastaneden daha kısa yatış mühleti, cerrahiden farklı olarak kemoterapi ilaçlarının kesilmesinin gerekmemesidir.
Tech Vasc Interventional Rad 2013; 16:219-229
CERRAHİ YAPILAMAYAN KALIN BAĞIRSAK KANSERLERİNİN KARACİĞER METASTAZLARINDA LOKAL TEDAVİLER
Cerrahi yapılamayan kolorektal karaciğer metastazlarının lokal tedavisi: Randomize faz II çalışma sonuçları
Tümör ablasyonu cerrahi uygulanamayan kolorektal karaciğer metastazlarında sıklıkla uygulanır. Bunun ömür mühletine katkısı daha evvelki randomize çalışmalarda gösterilmemiştir.
Bu çalışmada cerrahi bahtı olmayan metastatik kalın barsak- kolorektal kanserli hastaları 2 kümeye rastgele (randomize) dağıtıldı.
grup (sistemik tedavi) hastalara yalnızca sistemik kemoterapi verildi.
grup (kombine tedavi) hastalara ise hem sistemik kemoterapi hem de lokal agresif tedaviler (cerrahi ve radyofrekans ablasyon tedavi) uygulandı.
Hastalar 9.7 yıl boyunca takip edildi. 2 küme Overall survi (OS- ömür süresi), progresif free survi (nüks olmaksızın ömür süresi) istikametinden karşılaştırıldı.
İki küme ortasında ömür müddeti (OS) istikametinden manalı farklılık saptandı. Kombine tedavi uygulanan kümede ömür müddeti daha uzun bulundu. Yapılan karşılaştırmada; 3 yıl, 5 yıl ve 8 yıllık hayat süreleri
Komine tedavi alan kümede %56.9, %43.1, %35.9
Sistemik tedavi alan kümede %55.2, %30.3, %8.9 olarak saptandı.
Ortalama ömür mühletleri tarafından radyofrekans ablasyon tedavisi ile birlikte tedavi edilen kümede (kombine) 45.6 ay iken, yalnızca sistemik kemoterapi verilen kümede 40.5 ay olarak saptandı.
İlk sefer bir çalışmada agresif lokal tedavilerin cerrahi uygulanamayan kolorektal karaciğer metastazlarında hayat müddetini uzattığı gösterilmiştir.
Progresyon olmadan hayat müddetini uzatmak tarafından de kombine tedavinin üstün olduğu gösterilmiştir. Ortalama PFS 9.9 aydan 16.8 aya kadar uzatılmıştır.
