Stres her şey üzere kilo vermeyi de epey etkileyen bir faktördür. Diyet sürecinde bayanlarda daha çok karşılaşılan gerilim faktörü kilo verme sürecini olumsuz etkilemektedir. Ekseriyetle gerilim anında yeme isteği artar ve denetimsizce yemek yenir. Bu durum da süratli bir kilo artışına sebebiyet verir, sonrasında oluşan suçluluk duygusu da bedende daha çok gerilim oluşmasına neden olur. Bu da kısır bir döngü olarak devam edebilir. Değerli olan gerilim anında denetimsiz yeme isteklerini bastırabilmek ya da sağlıklı atıştırmalıklar ile ikame etmektir. Stres ve diyet aksi orantılı olarak devam eder. Diyet periyodunda gerilim yapılan mevzular ise şunlardır:
Diyete başlarken ya kilo veremezsem fikri en büyük gerilim sebeplerinden biridir. Diyet yapmaya bu türlü bir cümle ile başlandığında kilo vermek güç bir hal alabilir. Birinci haftada kilo verilmediğinde ise zati veremiyorum diyerek diyet bırakılabilir. Kıymetli olan sabırlı olarak sürdürülebilir bir diyete devam etmektir.
Bir öbür durum ise süratli kilo kaybetme beklentisidir. Yavaş ve sistemli kilo vermeye adapte olmak gerekir. Süratli kilo verme isteği karşısında kilonun yavaş verilmesi yeni başlayan bireyler üzerinde gerilim yaratır. Yavaş ve istikrarlı kilo vermenin sağlıklı olduğunu beynimize kabul ettirmeliyiz.
Stres ve Diyet
Vücudunuzun karşılaşabileceği zorluklara karşı verdiği reaksiyona gerilim denir. Gerilime yol açan faktörler – iş, aile hayatı, alakalar, fizikî aktivite,hastalıklar ve kıymetli hayat olaylarına yahut değişikliklere kadar her şeyi içerebilir.
Beşerler gerilimli durumlarla karşılaştıklarında başa çıkma yolları ararlar. Başa çıkma sistemleri herkes için farklı olabilir, fakat birçok insanın gerilimle karşı karşıya kaldığında rahatlamak için yemek yemeyi seçer. Yiyecekler, anlık bir kaçış yahut anında zevkli bir tecrübe sunarak, gerilimi azaltmak için cazip bir seçenektir.
Gerilim, akut yahut kronik olabilir. Akut gerilim, kısa müddetliğine yaşadığımız gerilimdir. İçinde bulunduğunuz durumu yönetmek ve o andan çıkabilmek için gerekli olan bir gerilimdir. Örnek olarak, değerli bir sunuma hazırlanmak, trafiğe takılmak, gideceğimiz yere geç kalmak olabilir. Bu cins kısa periyodik gerilimler, aç olmasanız bile yemek yeme dileğinizi arttırabilir. Kronik gerilim ise, uzun süren, ekseriyetle aylar boyunca – gerilimi tabir eder. Uzun mühlet tecrübelenen kronik gerilim, ile gerilim hormonu olan kortizolun salgılanır. Kortizolun uzun mühlet salgılanması bedene büyük ziyan verir; bedendeki iltihabı arttırır ve birçok kronik hastalığa yer hazırlar. Araştırmalar, kronik gerilimin yiyecek seçimlerini etkilediğini göstermiştir; beynin yiyeceklere reaksiyonunu değiştirir ve bu tıp yiyecekleri aramaya ve sınırsız yeme isteğine yönelik dürtüye yol açar.
Gerilim sıhhatimizi iki biçimde tesirler.
1) İnsulin direncini arttırarak yiyeceklerle ilgili davranışlarımızı tesirler; neyi, ne kadar yediğimizi yönlendirir.
2)Yağ depolama için alan yaratır ve obezojenik bir durumu takviyeler.
Gerilimli olduğunuzda canınızın çektiği yiyecekleri hiç fark ettiniz mi? Gerilimin, arzuladığınız yiyecek çeşitleri üzerinde büyük bir tesiri vardır; makarna, kek, kurabiye ve dondurma üzere yiyecekleri kereviz yahut brokoliden çok daha fazla tercih edersiniz. Arzuladığınız yiyeceklerin ortak noktası, “aşırı” lezzetli olarak kabul edilmeleridir – yüksek kalorili, yüksek yağlı ve yüksek şekerli, rastgele bir vakitte geri çevrilmesi güç, bilhassa gerilim altındayken çok güç olan besinlerdir. Yüksek şekerli yiyecekler bedenin “dövüş ya da kaç”a (fight or flight) a hazırlanırken gerilim altındayken gereksinim duyduğu süratli bir güç kaynağı sağlar.
ABD’de bulunan Stanford Üniversitesi Tıp Kısmı’nın yaptığı bir araştırmaya nazaran gerilim başlı başına hücreler üzerinde meydana getirdiği değişiklikler yüzünden kilo almanıza sebep olabiliyor.
Hücre Metabolizması (Cell Metabolism) isimli tıp mecmuasında Salı günü yayımlanan araştırmaya nazaran kronik gerilim yeni yağ hücrelerinin oluşmasına neden oluyor.
Sürekli gerilimli olduğumuz vakit salgılanan glükokortikoid isimli hormon, muhakkak tipte hücrelerin yağ hücresine dönüşmesine, bu da kilo almamıza yol açabiliyor.
O yüzden yalnızca gerilimli olduğumuz vakit tükettiğimiz besinlerin değil, gerilim düzeyinin muhakkak bir müddet boyunca yüksek olmasının da kilo alımına sebep olduğu meydana çıktı.
Süreye bağlı
Bugüne kadar gerilim hormonu kortizol salgılandığı vakit insanlarda kilo alımının görülmesinin nedeni gerilimin iştaha yol açması olarak açıklanıyordu.
Stanford Üniversitesi araştırmacıları ise glükokortikoid ismi verilen hormunun tesirlerini farelerde araştırma kararı aldı.
Mikroskop altında yapılan incelemelerde, glükokortikoid isimli hormonun daima yüksek düzeylerde bulunmasının yağ hücrelerinin meydana çıkmasına yol açtığı görüldü.
Hormonun düzeyinin inip çıkmasının ise hücreler üzerinde bir tesirinin olmadığı gözlemlendi.
Hatta glükokortikoid isimli hormonun hudutlu bir mühlet boyunca çok yüksek olmasının da bir tesirinin olmadığı belirlendi.
Özellikle 24 saat boyunca yüksek gerilim hormonuna tabi olan farelerde yağ oranının iki katına çıktığı görüldü.
Bu yüzden araştırmanın başında bulunan Mary Teruel, yağ oluşumunun yalnızca besin alımıyla değil gerilimin müddetiyle de ilgisi olduğunu söylüyor.
