Yüksek tansiyon ülkemizde her 3 bireyden birinde görülen kıymetli bir sıhhat sorunu. Tedavi edilmediği takdirde kalp krizi, inme, böbrek yetmezliği ve körlük üzere önemli problemlere neden olabiliyor. Üstelik artık yalnızca ileri yaştaki bireyleri değil gençleri de tehdit ediyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Aytek Şimşek, bu sinsi hastalığın gençlerde görülme nedenlerini ve tedavi yollarını şöyle açıkladı:
30’lu Yaşlara İndi
Değişik kaynaklarda farklı yaş kümeleri “genç hipertansiyon” olarak isimlendirilse da 50 yaştan evvel başlayan hipertansiyonu “genç hipertansiyon” olarak tanımlamak mümkündür. Ancak bu yaş kümesindeki şahıslarda artan oranda hipertansiyon görülmesi artık bu kümenin genç hipertansiyon olarak sınıflandırılmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle birtakım kaynaklar “genç hipertansiyon” sonunu 30 yaşına kadar düşürmüşlerdir. Adölesan çağda hipertansiyon içinse çeşitli kaynaklar 16-24 yaş ortasını dikkate almaktadır.
Bu Faktörlere Dikkat!
Gençlerde hipertansiyonun artmasına sebep olan etkenler her hastalıkta olduğu üzere genetik ve çevresel faktörler olarak ikiye ayrılır. Bir kronik hastalık ne kadar erken yaşta ortaya çıkıyorsa kalıtsal temeli o kadar kuvvetlidir. Hipertansif genç hasta kümesinde da aile hikayesi kıymetli bir risk faktörüdür. Birinci derece akrabalarda erken yaşta hipertansiyon varlığı kişinin hipertansif olma mümkünlüğünü bariz bir biçimde artırır. Çevresel faktörler de hayat üslubu ve maruz kalınan stresörleri söz eder. Obezite, sedanter hayat (yeterli seviyede antrenman yapmamak), fazla tuz tüketimi, sigara, fazla ölçüde alkol, çok ölçüde çay-kahve tüketimi hipertansiyon riskini besbelli biçimde artırmaktayken; çağdaş hayatın getirdiği duygusal gerilim, uyku bozukluğu ve etraf kirliliği üzere faktörler de hipertansiyona besbelli yatkınlık yaratmaktadır.
“Ne kadar erken yaşta ortaya çıkarsa bedendeki tahribatı o kadar fazla olur.”
Genç yaşta ortaya çıkan hipertansiyonda kesinlikle düzeltilebilir bir faktörün varlığı araştırılmalıdır. Hipertansiyon öteki bir hastalığa bağlı ortaya çıkmışsa buna sekonder hipertansiyon denir ve genç yaşta sekonder hipertansiyon sıklığı ileri yaşa nazaran çok daha yüksektir. Tiroid hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları, böbrek hastalıkları, metabolik hastalıklar ve uyku apnesi üzere hastalıklar kesinlikle araştırılmalı şayet bunlar saptanamazsa şahsa primer hipertansiyon tanısı konularak buna nazaran tedavi edilmelidir. Kronik bir hastalık ne kadar erken yaşta ortaya çıkarsa bedende yaratacağı tahribatın o kadar fazla olması beklenir çünkü kişi bu hastalıkla yaşıtlarından daha uzun mühlet yaşamak zorundadır. 10 yıl boyunca hipertansiyonla yaşamakla 30 yıl boyunca bu hastalıkla yaşamak elbette ki farklıdır. Bu nedenle genç yaşta hipertansiyon tanısı alanların kesinlikle amaç kan basıncı bedellerine hem ilaç tedavisi hem de ömür üslubu değişiklikleri ile ulaştırılması, tertipli takip edilmeleri ve hipertansiyonun yaratacağı organ hasarının (özellikle beyin, böbrek ve kalp) önlenmesi büyük ehemmiyet taşımaktadır.
Üç Organda Hasara Yol Açar
Hipertansiyona bağlı oluşan organ hasarı bilhassa üç organı tesirler. Hipertansif bireylerde damar hasarına bağlı inme riski besbelli biçimde artar, ayrıyeten kronik ve âlâ tedavi edilmemiş hipertansiyona bağlı vasküler bunama sıklığı artar. Kalpte hipertansiyona bağlı duvar kalınlaşması olur. Bu da kalbin kâfi ölçüde kan ile dolmasını engelleyerek kalp yetersizliğine yol açabilir. Ayrıyeten hipertansiyon damar sertliği riskini besbelli biçimde artırır. Böbreğin de yüksek kan basıncına maruz kaldıkça doku seviyesi hasar görür ve işlevi azalır. Son periyot böbrek hastalığının en değerli nedenlerinden biri uygun biçimde tedavi edilmemiş hipertansiyondur.
Genellikle Tesadüfen Teşhis Edilir
Hipertansiyon tüm yaş kümelerinde çoğunlukla sessiz biçimde ilerleyebileceği üzere, baş ağrısı, baş dönmesi, görme sorunları, çarpıntı, hareketle nefes darlığı üzere belirtiler yaratabilir. Gençlerde hipertansiyon çoklukla rastgele yapılan bir ölçümle saptanır. Genç yaşta sayılan belirtilere bedenin tolerasyonu yüksek olduğundan kişi bir şey hissetmeyebilir yahut hissettiğini kan basıncı yüksekliğine bağlı olarak düşünmeyebilir. Bu nedenle çoklukla teşhis konulduğunda hipertansiyonun en az 6 ay-1 yıllık bir geçmişi olduğu kabul edilir.
