Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşanan bir olay, teknoloji şirketlerinin kullanıcı kontratlarının ne kadar önemli sonuçlar doğurabileceğini gözler önüne serdi. New Jersey eyaletinde yaşayan John ve Georgia McGinty çifti, 2022 yılının Mart ayında bindikleri bir Uber aracının kaza yapması sonucu ağır yaralandı. Lakin çift, Uber’e dava açmaya çalıştığında beklenmedik bir pürüzle karşılaştı.
Uber davadan yırttı: Bir pizzanın bedeli bu mu olacaktı?
Eyalet mahkemeleri, çiftin Uber uygulamasını kullanırken tekraren “onay” butonuna tıklayarak şirketin kullanım kaidelerini kabul ettiğine hükmetti. Bu kararla birlikte McGinty ailesi, ABD Anayasası’nın 7. değişikliği kapsamında heyet önünde dava açma haklarını kaybetti.
– McGinty çifti..
Olayın en çarpıcı istikameti ise, en son onaylanan kullanım kurallarının, çiftin o periyot 12 yaşında olan kızlarının Uber Eats üzerinden pizza sipariş ettiği sırada kabul edilmiş olması. Georgia McGinty, “Yemek sipariş ederken anayasal yargılanma hakkımı kaybedebileceğimi nasıl düşünebilirdim?” diyerek yansısını lisana getirdi.
Kaza sonrası Georgia McGinty, bir hafta ağır bakımda kaldı ve omurga kırığı ile karın duvarında travmatik yaralanmalar yaşadı. Eşi John ise göğüs kemiği kırığı ve sol elinde işlev kaybı yaşadı. Çift, hala devam eden sıhhat problemleri ve biriken tıbbi borçlarla uğraş ediyor.
New Jersey Yüksek Mahkemesi kararında, “Georgia’nın yahut onun cep telefonunu kullanan küçük kızının kabul ettiği mutabakattaki tahkim kararının geçerli ve uygulanabilir olduğuna hükmediyoruz” tabirlerine yer verdi. Bu karar, teknoloji şirketlerinin kullanıcı mukavelelerinin kapsamı ve tesirleri konusunda tartışmalara yol açtı.
Benzer bir olay geçtiğimiz yıl Disney’i de gündeme taşımıştı. Jeffrey Piccolo, eşinin Disney World Florida’daki bir restoranda alerjik tepki sonucu ölmesi üzerine şirkete dava açmak istemiş, lakin Disney+ üyeliği sırasında kabul ettiği kaideler nedeniyle heyet önünde yargılanma hakkını kaybettiğini öne sürmüştü. Ağır medya baskısı sonucu Disney bu tavrından vazgeçmişti.
Bu olaylar, günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız ‘Kullanım Şartları’nı onaylamanın ne kadar önemli sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor. Hukukçular ve tüketici hakları savunucuları, bu çeşit mukavelelerin adil olmadığını ve tüketicilerin temel haklarını ihlal ettiğini savunuyor. Teknoloji şirketlerinin bu uygulamaları, kullanıcıların bilinçsizce vazgeçtikleri haklar konusunda toplumsal bir tartışmayı da beraberinde getiriyor.
