ABD Başkanı Biden’ın İsrail’in İran’a ilişkin petrol tesislerine yönelik mümkün misilleme saldırısının tartışıldığına ait açıklamalarının akabinde Brent petrolün fiyatı yüzde 6 arttı ve ocak ayından bu yana en yüksek haftalık artışı kaydetti.
ABD Başkanı Joe Biden’ın, İsrail’in İran’a ilişkin petrol tesislerine yönelik mümkün bir misilleme saldırısının tartışıldığına ait açıklamalarının akabinde petrol fiyatları yüzde 4’ten fazla yükselse de uzmanlar, atağın gerçekleşmesi durumunda fiyat artışlarının kalıcı olmayacağını savunuyor. İran’ın, Hamas lideri İsmail Heniyye, Hizbullah önderi Hasan Nasrallah ve İranlı General Abbas Nilfuraşan’ın öldürüldüğü İsrail akınlarına karşılık 1 Ekim’de İsrail’e onlarca balistik füze fırlatmasının akabinde petrol fiyatları yükselişe geçti. Tıpkı gün, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun toplumsal medya hesabından yayımladığı imajlı bildirisinde, İran’ın füze taarruzuyla “büyük bir kusur yaptığını ve bedelini ödeyeceğini” söylemesinin üzerine Brent petrol yüzde 3’ten fazla kıymet kazandı ve günü 74,27 dolardan kapattı. Bununla birlikte, Biden’ın 3 Ekim’de İsrail’in İran’a ilişkin petrol tesislerine hücum ihtimaline, “Şu anda bunu tartışıyoruz.” diyerek açık kapı bırakmasıyla yükselişini sürdüren Brent petrolün varil fiyatı, yüzde 4’ün üzerinde artarak 77,83 dolara kadar çıktı ve günü 77,44 dolarda tamamladı. Biden’ın 4 Ekim’de yaptığı açıklamada, “Eğer onların (İsrail’in) yerinde olsam petrol alanlarından farklı alternatifleri düşünürdüm.” tabirlerini kullanması fiyatların üst istikametli hareketini kısıtlasa da global petrol rezervlerinin birçoklarının yer aldığı Orta Doğu’daki çatışmaların arz tarafında aksamaya sebep olacağı tasaları, petrol piyasasındaki hakimiyetini korudu. Kelam konusu açıklamaların akabinde Brent petrol 4 Ekim’de sona eren haftayı yüzde 0,6 artışla 77,88 dolardan kapattı. Batı Texas çeşidi (WTI) ham petrolün varili de yüzde 0,9 yükselişle 74,06 dolardan alıcı buldu. Haftalık bazda ise Brent petrol yaklaşık yüzde 6 yararla ocak ayından bu yana en yüksek haftalık artışı kaydetti. WTI ham petrolün varili de haftalık bazda yüzde 5’ten fazla yükselerek Ağustos 2023’ten beri en büyük artışı gösterdi. “İRAN’IN PETROL ALTYAPISINA YÖNELİK BİR HÜCUMUN PETROL FİYATLARI ÜZERİNDEKİ TESİRİ KALICI OLMAZ”
Avrupa Güç Güvenliği İnisiyatifi Murahhas Üyesi Alberic Mongrenier, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, İsrail’in İran’a ilişkin petrol tesislerine yönelik düzenleyeceği bir akının global petrol fiyatları üzerinde uzun periyodik tesir yaratmayacağını söyledi. Mongrenier, muhtemel bir akın durumunda yalnızca kısa müddetli fiyat artışları yaşanacağını belirterek, “İran’ın petrol altyapısına yönelik bir atağın global petrol fiyatları üzerinde kalıcı tesiri olacağına inanmıyorum. Muhakkak kısa müddetli ‘duygusal’ fiyat artışı yaşanabilir lakin OPEC ve öteki üreticilerin, İran petrolünü süratli formda telafi edecek fazladan kapasitesi var.” diye konuştu. Yatırımcıların ilerleyen süreçte OPEC ve OPEC dışı kimi üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesinin taktiklerini takip etmesi gerektiğini vurgulayan Mongrenier, “OPEC+ kümesi, petrol fiyatlarını desteklemek için bir müddettir üretimi kısıyor lakin bu durum büyük tesir yaratmadı. Şayet İran ihracat kapasitesini kaybederse ve küme bu açığı kapatmamaya karar verirse, fiyatlar artabilir.” tabirlerini kullandı. Mongrenier, bu türlü bir durumun yaşanması durumunda ise öteki üreticilerin bu açığı kapatabileceğine dikkati çekerek, bu nedenle kalıcı fiyat artışlarının yaşanmayacağını öne sürdü. “PETROL FİYATLARI 100 DOLARIN ÇOK ÜSTÜNE ÇIKABİLİR LAKİN DÜŞMESİ MUHTEMELDİR”
Washington merkezli danışmanlık firması Rapidan Energy Group’un Başkanı Bob McNally de İsrail’in İran’ın petrol rafinerilerine saldırması durumunda ham petrol fiyatlarının yükseleceğini lakin bu durumun uzun sürmeyeceğini söz etti. McNally, körfez bölgesindeki güç tesislerinin ziyan görmesinin yahut Arap Körfezi’nden sağlanan ham petrol, rafine eser ve LNG akışlarında yaşanacak uzun müddetli kesintilerin aslında kırılgan olan ekonomiyi olumsuz etkileyeceğine dikkati çekerek, “Hasarın yahut kesintinin boyutuna bağlı olarak, ham petrol fiyatları varil başına 100 doların çok üstüne çıkabilir fakat talebin zayıflamasına neden olan ekonomik daralma ile birlikte fiyatların düşmesi olasıdır.” değerlendirmesinde bulundu. Yatırımcıların İsrail’in misilleme için seçeceği maksatların yanı sıra İran’ın bunu müteakip belirleyeceği gayelere de dikkat etmeleri gerektiğinin altını çizen McNally, “İsrail sivil vefatları, çatışmayı keskin bir formda tırmandıracaktır.” dedi.