Türkiye’nin geçen yılki ihracatının yüzde 56,6’sı küçük ve orta ölçekli teşebbüsler tarafından yapıldı. Sektörel bazda bakıldığında ihracatın yüzde 56’sı sanayiden geldi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ait teşebbüs özelliklerine nazaran dış ticaret istatistiklerini açıkladı. Buna nazaran, 2023 yılında 139 bin 349 teşebbüs ihracat, 252 bin 908 teşebbüs ithalat yaptı. Toplam ihracatın yüzde 20,2’sini gerçekleştiren 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli teşebbüsler, ihracat yapan teşebbüslerin yüzde 69,4’ünü oluşturdu. İhracatta 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 17,5, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 18,8, 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi ise yüzde 43,4 oldu. İthalatın yüzde 12,9’unu 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli teşebbüslerin yaptığı belirlendi. İthalatta 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 13,1, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 18,4 olarak kayıtlara geçti. 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli teşebbüslerin ithalattaki hissesinin yüzde 55,5 olduğu görülürken, bu teşebbüsler toplam ithalat yapan teşebbüslerin yüzde 1,5’ini oluşturdu. İHRACATTA ASLAN HİSSESİ SANAYİNİN Teşebbüsün ana faaliyetine nazaran değerlendirildiğinde ihracatın yüzde 56’sını, ithalatın ise yüzde 46,8’ini sanayi kesiminde faaliyet gösteren teşebbüsler yaptı. Ana faaliyeti ticaret olan teşebbüslerin ihracattaki hissesi yüzde 39,4, ithalattaki hissesi ise yüzde 39,3 seviyesinde gerçekleşti. Sanayi kesiminin ihracatında 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli teşebbüsler yüzde 67,3 hisseyle öne çıkarken, ticaret dalının ihracatında ise yüzde 88,8 hisseyle 1-249 kişi çalışanı olan küçük ve orta ölçekli teşebbüslerin hakimiyeti devam etti. Sanayi bölümü ithalatında büyük ölçekli teşebbüsler yüzde 78,1 hisseyle birinci sırada yer aldı. Ticaret kesiminde, büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 28,1, öteki kesiminde büyük ölçekli teşebbüsler yüzde 56,9 oldu. AB ÜLKELERİNE İHRACAT Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüsler, ihracatlarının yüzde 46,7’sini Avrupa Birliği (AB 27) ülkelerine, yüzde 14,3’ünü Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ve yüzde 14’ünü AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine gerçekleştirdi. AB ülkelerine yönelik ihracatın yüzde 64’ünü sanayi, yüzde 32,9’unu ticaret, yüzde 3,1’ini ise başka kesimindeki teşebbüsler yaptı. Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüslerin ithalatlarının yüzde 32,7’sini AB ülkelerinden, yüzde 25,9’unu öteki Asya ülkelerinden, yüzde 16,5’ini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdiği görüldü. Ana faaliyeti ticaret olan teşebbüslerin en çok ithalat yaptığı ülke kümeleri yüzde 30,2 hisseyle AB ülkeleri, yüzde 27,9 ile öteki Asya ve yüzde 23,5 hisseyle AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri oldu. İmalat sanayi eserleri ihracatının yüzde 57,8’ini ana faaliyeti sanayi olan teşebbüslerin, yüzde 37,9’unu ise ana faaliyeti ticaret olan teşebbüslerin yaptığı belirlendi. Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüslerin yaptığı ihracatın ise yüzde 96,9’unu imalat sanayi eserleri, yüzde 1,6’sını tarım, ormancılık ve balıkçılık eserleri, yüzde 1,1’ini de madencilik ve taş ocakçılığı eserleri oluşturdu. İmalat sanayi eserleri ithalatının yüzde 44,2’sini sanayi, yüzde 45,5’ini ticaret ve yüzde 10,3’ünü öbür dallardaki teşebbüsler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüslerin ithalatının yüzde 76’sı imalat sanayi eserleri, yüzde 3,7’si madencilik eserleri ve tekrar yüzde 3,7’si ise tarım, ormancılık ve balıkçılık eserleri olarak kayıtlara geçti. İLK 500, İHRACATIN YÜZDE 48,5’İNİ YAPTI İhracatın yüzde 48,5’ini, ithalatın ise yüzde 64,8’ini birinci 500 teşebbüsün yaptığı belirlendi. En çok ihracat yapan birinci 5 teşebbüs toplam ihracatın yüzde 8,1’ini, en çok ithalat yapan birinci 5 teşebbüs ise ithalatın yüzde 14,1’ini gerçekleştirdi. Sanayi kesiminde en fazla ihracat yapan birinci 5 teşebbüsün sanayi kesimindeki hissesi yüzde 14,1, ticaret bölümünde en fazla ihracat yapan birinci 5 teşebbüsün ticaret bölümündeki hissesi ise yüzde 10,3 olarak hesaplandı. Sanayi dalında en fazla ithalat yapan birinci 5 teşebbüsünün hissesi yüzde 19, ticaret kesiminde ise yüzde 13,7 oldu. TEK ÜLKEDEN İTHALAT ÖNE ÇIKTI Teşebbüslerin yüzde 49,5’i tek ülkeye, yüzde 14,4’ü iki ülkeye ihracat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeye ihracat yapan teşebbüslerin oranının yüzde 4,1 olduğu görülürken, bu teşebbüslerin ihracattaki hissesi yüzde 56,3 olarak kayıtlara geçti. Teşebbüslerin yüzde 70,7’si tek ülkeden, yüzde 13,7’si iki ülkeden ithalat yaptı. 20 ve daha fazla ülkeden ithalat yapan teşebbüslerin oranı yüzde 1, bu teşebbüslerin ithalattaki hissesi ise yüzde 50,5 olarak belirlendi.