İstanbul’daki 800 bin firmanın üyesi olduğu İstanbul Ticaret Odasının Başkanı Avdagiç, gazetecilere, enflasyon ve döviz kuru üzerine değerlendirmelerde bulundu.
Enflasyonun bu sene maksada yakın bir noktada gerçekleşmesinin değerli olduğunu vurgulayan Avdagiç, “2025 enflasyon gayesi, bizi aylık enflasyonun yüzde 1,2-1,5 olması gerektiği sonucuna getiriyor. Bunun için her kısmın üzerine düşenler var.” dedi.
Enflasyonla gayrette 2024’ün son çeyreği ve 2025’te tüketicinin gücünü daha faal kullanması gerektiğini belirten Avdagiç, şöyle devam etti:
“İktisat 101 derslerinde geçen klasik örnektir. Bir restoran yemeği 100 liraya satıyor. Sonraki gün geliyorsunuz 120 lira oluyor tekrar satıyor, 150 lira oluyor yeniden satıyorsa fiyat orada oluşur. Fiyatı belirleyen en kıymetli ögelerden biri tüketicidir. Yani hizmet enflasyonundan, besin ve giysi fiyatlarındaki artıştan şikayet ediyoruz. Bir yerdeki restoran fiyatından yahut gastronomiden öbür birtakım fiyatlardan şikayet ediyoruz.
Her hususta bir alternatifimiz olmayabilir lakin tüketicinin de tüketimden gelen gücünü de yeteri kadar kullanmadığı kanaatindeyim. Ahlaki, etik davranan şirketler istikametinde bir olumlu ayrım yapmamız lazım. Batıda bunu görüyorsunuz. Bir eserin fiyatı çok arttığı vakit, kategorik olarak o esere karşı üstü örtülü bir ambargo devreye giriyor. Etik davranmayan üreticiler, satıcılar bu mevzuda geri adım atmak durumunda kalıyorlar.”
Şekib Avdagiç, tüketicinin çok geniş bir spektrum olduğunu, aşikâr gelir kümesinde olup harcama yapanların, daha çok tasarrufa yönlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Tasarrufu önceleyen siyasetlerin izlenmesi gerektiğini kaydeden Avdagiç, “İsrafı önleyici siyasetleri çok ağır bir formda kamuoyuyla paylaşıp, bilhassa gençleri bu mevzuda yönlendirmemiz lazım.” dedi.
“Bir yılda prodüktivitede yüzde 30-35 iyileştirme yapamazsınız”
İTO Başkanı Avdagiç, Döviz kuru-enflasyon istikrarına ait görüşlerini de açıkladı.
Avdagiç, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile Hazine ve Maliye Bakanlığının uyguladığı enflasyonla çaba programını olumlu bulduklarını ve desteklediklerini, bununla bir arada bilhassa kur tarafındaki sıkışmanın ihracatı azaltan, ithalatı kolay hale getiren bir yapıya gerçek süratli bir biçimde evrildiğini söyledi.
Enflasyonla çabayı tüm boyutlarıyla birlikte düşünmek gerektiğinin altını çizen Avdagiç, “Enflasyon 100 ünite artarken kur 40 ünite artarsa, bunu sizin öteki türlü kapatmanız mümkün değil. Bir yılda prodüktivitede yüzde 30-35 güzelleştirme yapamazsınız.” görüşünü savundu.
Kuru bu kadar baskılayarak enflasyon denetiminin Türkiye’nin lehine olmadığını ileri süren Avdagiç, “İhracatçı firmalar ve onlara çalışan üreticiler, önemli bir maliyet baskısı altında. Dokumacılık, hazır giysi, ayakkabı, triko, çorap üzere klasik ihracat dallarımızın yanı sıra şu anda otomotiv, makina ve kimya bölümleri de önemli bir fiyat baskısı ile karşı karşıya. ‘Kuru yükseltin, biz de rahat rahat para kazanalım’ değil bu. OVP’deki 2025, 2026 ve 2027 ihracat amaçlarının tutturulması için bu husustaki yaklaşımın gözden geçirilmesi gerekiyor. Her yıl 12-18 milyar dolar üst hakikat giden bir ihracat maksadımız var. Münasebetiyle bunu tutturmamız için bu husustaki yaklaşımımızı gözden geçirmemiz lazım.” diye konuştu.
“Kur geçişkenliğinin fiyatlara olan yansımasını biliyoruz”
Avdagiç, bir gazetecinin, akademik çalışmalarda dövizin TL karşısında pahalanması durumunda “kur geçişkenliği” muhtemelliğine dikkat çekildiğini hatırlatması üzerine, şöyle devam etti:
“Biz kur geçişkenliğinin fiyatlara olan yansımasını biliyoruz, bunu her vakit yaşıyoruz ancak olayı kur geçişkenliğinin olumsuzluğunu öne çıkararak masaya getirirsek, bizim gündeme getirdiğimiz husus ile bu örtüşmeyen bir yapı olur. Bizim gündeme getirmeye çalıştığımız, öbür akademik çalışmalar da şu anda Türk lirasının çok pahalandığını ve değerlemeye devam ettiğini söylüyor. Son 6 ayın 5 ayında enflasyon, kur artışının üzerinde oldu. Yalnızca bir ay kur, enflasyonun çok az üzerinde arttı. Türkiye’nin 2025 ile ilgili ihracat ve ithalat amaçlarına ulaşması için kurun üretici açısından daha düzgün yönetilebilir ve rekabetçiliğini sağlayabileceği bir noktaya gelmesi lazım.”
