Gelir dağılımı istatistikleri Türkiye’de gelir dağılımındaki bozulmanın 2023 yılında da devam ettiğini gösterdi.
TÜİK’in gelir dağılımı istatistiklerinin hesaplandığı Gelir ve Hayat Şartları Araştırması 2023 yılı sonuçlarına nazaran 2023 yılında Gini katsayısı 0,420 olarak varsayım edildi. Böylece 2006’ya kadar giden bilgi setinde Gini katsayısında en olumsuz tablo görüldü.
Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, teğe yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı tabir ediyor. Gini katsayısı hesabında hanenin ve fertlerin elde ettiği yıllık gelirlerin toplamından, gelir referans periyodunda ödenen vergiler ve öbür hane yahut bireylere yapılan tertipli transferler düşüldükten sonra bulunan hanehalkı kullanılabilir geliri kullanılıyor.
Orta sınıfın aldığı hisse da tarihi düşük seviyede
Son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran; en yüksek muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse bir evvelki yıla nazaran 0,7 puan artarak yüzde 48,7’ye çıkarken, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümenin aldığı hisse ise 0,1 puan artarak yüzde 6,1 oldu.
Gelir dilimlerinin tam ortasındaki üçüncü yüzde 20’nin aldığı hisse da 2023 anket yılında yüzde 14,3 ile yeniden data setinin en düşük düzeyine geriledi.
Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hissenin en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hisseye oranı formunda hesaplanan P80/P20 oranı 7,9 ile tıpkı seviyede kaldı, gelirden en fazla hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı halinde hesaplanan P90/P10 oranı ise 14,2’den 13,8’e düştü.
Toplam gelirden en yüksek hissesi yüzde 48,5 ile maaş ve fiyat geliri aldı
Toplam gelir içerisinde en yüksek hissesi, yüzde 48,5 ile bir evvelki yıla nazaran 2,3 puan artan maaş ve fiyat geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 22,1 ile evvelki yıla nazaran 1,1 puan artan müteşebbis geliri alırken üçüncü sırayı yüzde 17,6 ile evvelki yıla nazaran 2,6 puanlık azalış gösteren toplumsal transfer geliri oluşturdu.
Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki hissesi yüzde 20,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının toplumsal transferler içindeki hissesi ise yüzde 88,4 olarak gerçekleşti.
Gelir eşitsizliği en az Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova bölgesinde oldu
Son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran P80/P20 oranı Türkiye’de 7,9 iken, bu bedelin en düşük olduğu İBBS 2. Seviye bölgesi 4,9 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) olurken bu bölgeyi 5,0 ile TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) ve 5,1 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgeleri izledi.
P80/P20 oranının en yüksek olduğu İBBS 2. Seviye bölgeleri ise 8,1 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan), 7,8 ile TR51 (Ankara) oldu.
Bir evvelki yıla nazaran son yüzde 10’luk kümede olanların yüzde 67,3’ü tıpkı gelir kümesinde kaldı
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine nazaran sıralı yüzde 10’luk gelir kümeleri prestijiyle fertlerin bir evvelki yıla nazaran yüzdelik geçişleri incelendiğinde; bir evvelki yılda birinci yüzde 10’luk kümede olan fertlerin 2023 yılında yüzde 52,1’inin, son yüzde 10’luk kümede olan fertlerin ise yüzde 67,3’ünün gelir kümesi değişmedi. Ayrıyeten 2022 yılında birinci yüzde 10’luk kümede olan fertlerin yüzde 26,4’ünün 2023 yılında gelir kümesi birden fazla yükseldi. Son yüzde 10’luk kümede olan fertlerin ise yüzde 12,1’inin gelir kümesi birden fazla düştü