Bloomberg HT’ye konuk olan FD Architecture Kurucusu Funda Arkas, kesimdeki son gelişmeler, maliyet ve fiyatlamalar hakkında değerlendirmelerde bulundu.
FD Architecture’ın faaliyet alanlarını anlatan Arkas, şirketin 1999 yılında kurulduğunu ve şahsa özel projeler yaptıklarını söyledi.
“İstanbul Havalimanında da biz CIP’leri tasarladık doğu ve batı yakası olarak ve imalatlarını yaptık” diyen Arkas, oradaki pişirme üniteleri, oturma alanları, sinema salonunun girişinin imalinde hoş ve heyecanlı bir devir geçirdiklerini söyledi.
Şehir dışında ve yurtdışında proje çizdiklerini kaydeden Arkas, “Biz bir İzmir firmasıyız lakin İzmir dışında da birçok proje geliştirdik. İstanbul yüklü çok çalıştık, Gaziantep’te çalıştık. Artık de yaklaşık 2 yıldır Urla’da proje yapıyoruz. Ben 9 yıldır Çeşme’de yaşıyorum fakat bütün vilayetlerde işler yapıyoruz çok kalabalık bir takımla çalışıyoruz. Yıllardır takımımız birebirdir kolay kolay grup değiştirmeyiz.” dedi.
Arkas, bir projeyi inşaa ederken kesinlikle coğrafyaya baktıklarını ve şahsa özel projeler çizmeleri sebebiyle hiçbir projenin tekrarlanmadığını kaydetti.
FAMM Projesi hakkında değerlendirmelerde bulunan Arkas, “Bu proje Urla Kuşçular’da. Aslında burası imara kapalı bir alan, yalnızca nadir imarlı yerlerden birinin üzerinde biz bu projeyi geliştirdik. Yaklaşık 2 sene yalnızca proje üzerinde çalıştık, 110 dönüm içerisinde 87 villayız. Bunun da toplumsal alan donatıları var, 20 bin metrekare de başka donatıları var aslında 130 bin metrekarelik bir alan. Birinci dikkat ettiğimiz şey oradaki ağaçları ve doğayı koruma etmekti, orada yaşayan hayvanların tabiatını bozmadan meskenleri nasıl organik yerleştirebiliriz ve nasıl yapılar çıkabilir diye 2,5 sene çalıştık. İnşaat başlayalı 1 sene oldu, süratli gidiyoruz 2025 Nisan yahut Mayıs sonu anahtar teslim düşünüyoruz, bir aksilik olamazsa zira müsaadeler ruhsatlar bir Belediye ayağımız var.” dedi.
“Yüzde 50’nin üzerinde artışlar var”
Sekötördeki maliyet hesaplamaları hakkında konuşan Arkas şu sözleri kullandı:
“Biz her projeye girmeden evvel bir bütçe çalışması yapıyoruz ve profesyonel formda takımlar tarafından hazırlanıyor. Maalesef günümüz Türkiye’sinde son periyotta çok da maliyet hesabı yapamıyoruz zira asla öngöremiyorsunuz çok artış var. Yüzde 50’nin üzerinde artışlar var. Birçok eser ve gereç ithal olduğu için bizim maalesef kasvetimiz hammadde. Bilhassa bizim dalda eserlerde Türkiye’de çok alternatifimiz yok. Son devirde esasen her şeyin fiyatı çok arttığı için mecburen ithal esere dönmek zorunda kaldık. Dolar ve euro bandını da takip etmek zorundayız orada da çok artış var.
Bütçede planladığımızın çok üzerine çıktık fakat ödün de vermek istemedik. Mesela bütün gereçlerimiz proje öncesinde belirliydi ve bütün alımlarımızı yapmıştık tabi zorlanıyoruz her bölüm üzere.
Özellikle inşaat bölümü son periyotlarda zorlanıyor zira maliyetlerimiz çok yüksek.
Kumaşta da üretim kâfi değil tabi Bursa ve Denizli’de üretim var fakat kâfi değil mecburen ithal kumaş pazara giriyor. Eserlerde birtakım kalemlerde yüzde 80, birtakım kalemlerde yüzde 100, kimilerinde yüzde 150 artış yaşıyoruz biz.”
“Sadece gereç değil personellik fiyatları de çok değişti”
Arkas, maliyetlerin fiyatlara yansıması hakkında yaptığı değerlendirmede, “Aslında bu zorlandığımız bir bahis. Tabi maliyetleri fiyatlarımıza çok yansıtamıyoruz zira herkesin bir alım gücü var. Lakin bir mühlet sonra yansıtmak zorunda kalacağız zira maliyetlerimiz arttıkça başka firmalarla bizde zorlanıyoruz. Yalnızca materyal değil personellik fiyatları de çok değişti, yevmiye 300 iken şu anda 3000 civarında. Projenin sonunda bunları fiyatlara yansıtmak zorunda kalacağız.” dedi.
Şirketin yurtdışı maksatlarına de değinen Arkas, “Aslında çok teklif geldi bize bilhassa FAMM için. İşte FAMM Londra, FAMM Duba, FAMM Bodrum, yurtdışında daha da farklı noktalardan da teklifler geldi. Urla’dan sonra Dubai yahut Londra olabilir. Bodrum için de çok baskı var fakat biz çok Bodrumcu değiliz. Bizim projelerimiz masif ağaç yüklü, kemerli, yüksek tavanlı çok Bodrum mimarisine de uyan bir tarzımız yok.” tabirlerini kullandı.