Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) yayımladığı Global Ticaret Görünümü ve İstatistikler raporunun güncellemesine nazaran, global mal ticareti bu yılın birinci yarısında yıllık bazda yüzde 2,3 yükseldi. Bu artış, yüksek enflasyon ve artan faiz oranlarının 2023’te neden olduğu yüzde 1,1’lik düşüşün akabinde yaşandı.
DTÖ ekonomistleri global mal ticaretinin bu yılın tamamında yüzde 2,7 büyüyeceğini öngördü. Bu oran, Nisan’da yayımlanan rapordaki yüzde 2,6’lık varsayımdan biraz daha yüksek düzeyde bulunurken, ekonomistler dünya mal ticaretinin 2025’te yüzde 3 artacağını varsayım etti.
Dünyada gerileyen enflasyonla gerçek hane gelirleri ve tüketici harcamalarını artmasının yanı sıra, daha düşük faiz oranlarıyla firmaların yatırım harcamalarının yükselmesinin, global ticaretteki toparlanmada tesirli olması bekleniyor.
Küresel iktisadın ise bu yıl ve 2025’te yüzde 2,7 büyüyeceği öngörülüyor.
Ancak DTÖ, artan jeopolitik tansiyonlar ve iktisat siyasetlerindeki belirsizliklerin global ticaretteki büyüme üzerinde aşağı taraflı baskı oluşturabileceği ikazında bulundu.
Kuruluş, Orta Doğu’daki çatışmanın tırmanmasının bölgenin petrol üretimindeki değeri göz önüne alındığında, deniz nakliyatını daha da aksatabileceğini ve güç fiyatlarını yükseltebileceğini bildirdi.
DTÖ ayrıyeten merkez bankaları faizi düşürürken, büyük ekonomiler ortasındaki farklı para siyasetlerinin finansal oynaklığa ve sermaye akışlarında değişimlere yol açabileceği, bunun da bilhassa daha fakir ekonomiler için borç ödemelerini daha şiddetli hale getirebileceğine ait ikazda bulundu.
İsrail’in ticaretinde keskin düşüş
Rapora nazaran, bu yılın birinci yarısında mal ihracat ve ithalatı en fazla büyüyen ülkeler ortasında Vietnam, Çin, Güney Kore üzere Asya ülkelerinin yanı sıra, Paraguay, Kosta Rika ve Brezilya üzere ülkeler de yer aldı.
ABD ve Çin’in ihracatı sırasıyla yıllık bazda yüzde 2 ve 4 artarken, her iki ülkenin de ithalatı bu periyotta yüzde 3 büyüme kaydetti.
Yılın birinci yarısında İsrail’in mal ihracatı yıllık bazda yüzde 6 ile keskin düşüş gösterirken, mal ithalatındaki yüzde 9’luk gerileme de dikkati çekti.
Bu devirde büyük Avrupa ekonomilerinin ihracatlarında ölçülü düşüşler, ithalatında ise daha büyük daralmalar görüldü. Almanya’nın ihracatı yılın birinci yarısında yıllık bazda yüzde 2, ithalatı yüzde 6 geriledi. Misal formda Fransa’nın ihracatı yüzde3, ithalatı yüzde 7 geriledi.
Asya’nın ihracatı bu yıl öbür tüm bölgelerden süratli büyüyecek
Bu yılın tamamında bölgesel bazda Asya’nın ihracatının öbür tüm bölgelerden daha süratli büyüyeceği ve yüzde 7,4 artacağı kestirim edildi.
Bunu yüzde 4,7 ile Orta Doğu, yüzde 4,6 ile Güney Amerika, yüzde 4,5 ile Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri, yüzde 2,5 ile Afrika, yüzde 2,1 ile Kuzey Amerika izlerken, Avrupa’nın ihracatı yüzde 1,4 daralacak.
İthalat tarafında ise en süratli büyüme yüzde 9 ile Orta Doğu’da beklenirken, bu artış Güney Amerika’da yüzde 5,6, Asya’da 4,3, Kuzey Amerika’da 3,3, Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinde 1,1 ve Afrika’da yüzde 1 düzeyinde olacak. Bu yıl Avrupa’nın ithalatı ise yüzde 2,3 düşecek.
Avrupa’nın ihracatındaki daralmada bölgenin otomotiv ve kimya bölümlerindeki sıkıntıların tesirli olacağı öngörülüyor.
“Jeopolitik çatışmalar güç maliyeti ve nakliye rotalarını etkileyebilir”
DTÖ Genel Yöneticisi Ngozi Okonjo-Iweala, rapora ait değerlendirmesinde, bu yıl içinde global ticarette kademeli toparlanma beklediklerini lakin Orta Doğu’daki üzere bölgesel çatışmaların tırmanma ihtimalini izlediklerini belirterek, “Bölgesel çatışmaların tesiri, çatışmaya direkt dahil olan ülkeler için en şiddetli biçimde hissedilebilir ancak dolaylı olarak global güç maliyetleri ve nakliye rotaları da tansiyonun tırmanmasından etkilenebilir. Ekonomik yansımalarının ötesinde, bu çatışmalardan etkilenenler için insani sonuçlar konusunda derinden telaşlıyız.” tabirlerini kullandı.
Küresel ekonomik istikrarı ve sürdürülebilir büyümeyi sağlamak için birlikte çalışmaya devam etmenin çok kıymetli olduğunu kaydeden Okonjo-Iweala, “Çünkü bunlar dünya çapında insanların refahını artırmak için temel oluşturuyor. DTÖ’nün kurulmasından bu yana geçen son otuz yılda, düşük ve orta gelirli ekonomilerde kişi başına düşen gelir neredeyse üç katına çıktı. Kapsayıcı global ticareti teşvik etme uğraşlarımıza devam etmeliyiz” değerlendirmesinde bulundu.