Hazine ve Maliye Bakanlığı, beyan ettiği geliri ile hasılatı ortasında yüzde 20 fark oluşan mükellefleri izaha çağıracak.
Bakanlığa bağlı Gelir Yönetimi Başkanlığı tarafından hazırlanan Gelir Vergisi Genel Bildirisi Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna nazaran, hizmet erbabına kimi şartları yerine getirmesi kaydıyla fiyat istisnası sağlanacak. Yapılan mukaveleler kapsamında, muhakkak bir mühlet patrona bağlı çalışılması, belirlenen performans ve gibisi kriterlerin sağlanması kaydıyla hizmet erbabına, patronun yahut küme şirketlerinin hisse senetlerinden bedelsiz yahut indirimli satın alma hakkı verilebilecek.
Bir öbür düzenlemeyle de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere nazaran, teknogirişim şirketi niteliğini haiz patronlarca, hizmet erbabına bedelsiz yahut indirimli olarak verilen ve fiyat niteliğinde kabul edilen hisse senetlerinin verildiği tarihteki rayiç kıymetinin, hizmet erbabının o yıldaki bir yıllık brüt fiyat fiyatını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna tutuldu.
Hizmet erbabına verilen pay senetlerinin daha uzun mühlet elde kalmasının teşviki maksadıyla da düzenleme yapıldı. Bu hedefle kelam konusu istisnanın hizmet erbabı tarafından iktisap edilen pay senetlerinin elde tutulma müddetine nazaran farklı oranlarda uygulanması öngörüldü.
İstisnadan yararlanma kuralları sıralandı
Söz konusu istisnalardan yararlanabilmek için, çalışanlarına hisse senedi veren şirketin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere nazaran “teknogirişim şirketi” niteliğini haiz olması gerekiyor.
Pay senetleri verilerek sağlanan menfaatin istisnaya bahis edilecek kısmı, hizmet erbabının o yıldaki brüt fiyat fiyatını aşamayacak.
Söz konusu istisnanın hizmet erbabına hisse senetlerinin verildiği tarihin içinde bulunduğu devirde uygulanması temel olacak. Bu hisse senetlerinin belli bir mühlet elde tutulması gerekecek.
Hizmet erbabı tarafından iktisap edilen hisse senetlerinin, iktisap tarihinden itibaren 3 tam yıl içinde elden çıkarılması halinde istisna edilen verginin tamamı, 4-6 yılda elden çıkarılması halinde yüzde 75’i, 7-10 yılda elden çıkarılması durumunda yüzde 25’i vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte patrondan tahsil edilecek.
Tebliğde istisna uygulamasına yönelik detaylı örneklere yer verildi.
Hasılatı farklı çıkan mükellef izahını yapacak
Tebliğle, ticari yahut hür meslek faaliyetleri tarafından mükellefiyeti olanların gerçek hasılatlarının tespitine yönelik vergi güvenlik müessesi oluşturuldu.
Bu kapsamda kelam konusu mükelleflerin günlük hasılat fiyatları, bir ayda 3’ten, bir takvim yılında ise 12’den az olmamak kaydıyla yapılacak yoklamalarla tespit edilebilecek. 1 Ocak 2025’ten itibaren yürürlüğe girecek bu düzenleme, kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacak.
Günlük hasılat meblağlarının tespiti için ilgili ayda, yoklama yapılan günlerde belirlenen günlük hasılat meblağlarının toplamı, yoklama yapılan gün sayısına bölünerek “günlük ortalama hasılat” fiyatı belirlenecek. Bu hasılat, tespit yapılan ayda çalışılan gün sayısıyla çarpılarak, kelam konusu ayın hasılat meblağı oluşacak.
Yoklama yapılan aylara ait aylık meblağların toplamı, tespit yapılan ay sayısına bölünerek “aylık ortalama hasılat” hesaplanacak. Aylık ortalama hasılat da ilgili yılda faaliyette bulunulan ay sayısıyla çarpılarak mükelleflerin ilgili takvim yılı hasılat fiyatları belirlenmiş olacak.
Yoklamalar sonucu, belirlenen hasılat meblağları mükelleflerin beyan ettikleriyle kıyaslanacak. Ortadaki farkın yüzde 20’den fazla olması durumunda mükellefler izaha davet edilecek.
Mükellefler risk tahlilleriyle belirlenecek
Yoklama yapılacak mükellefleri belirlemek için risk tahlilleri gerçekleştirilecek. Ortaya çıkacak sonuçlar, sistem kayıtları, beyan edilen gelir ile yapılan harcamalar ortasında uyumsuzluk bulunması üzere kriterler dikkate alınarak belirlenecek.
Günlük hasılat fiyatının tespitinden hareketle yıllık hasılat meblağının belirlenmesinde gerçek duruma yakın sonuçların elde edilebilmesi için, nezdinde yoklama yapılacak mükelleflerin, faaliyetinin niteliği, dönemlik çalışıp çalışmadığı, fiilen faaliyette bulundukları gün ve ay sayıları, hafta sonu ve hafta içi çalışmaları, tatil günleri üzere konular göz önünde bulundurulacak.
Restoran işletmecileri, kuaförler ve diş doktorları de kapsamda
Tebliğde istisna uygulamasına yönelik detaylı açıklamalar yer aldı. Bu kapsamda restoran işletmecileri, kuyumcular, hoşluk salonu işletenler, plastik, rekonstrüktif ve estetik cerrahi alanında hekimlik faaliyetinde bulunanlar, kuaförler, turizm emelli su sporları faaliyeti gerçekleştirenler, plaj işletmecileri, diş doktorları, motorlu kara taşıtlarının periyodik bakımını yapanlar dahil çeşitli hizmetlerle iştigal eden mükelleflere yönelik hasılat tespitlerinin nasıl yapılacağına ait örneklere de yer verildi.