İRFAN DONAT
Yumurta Üreticileri, Ürünleri ve Sanayicileri Derneği (YÜSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Metin Akman, yumurta fiyatlarının yılın ikinci yarısında hızlı bir yükselişe sahne olabileceğini söyledi.
Bloomberg HT’de yayınlanan Tarım-Analiz programına konuk olan Akman, maliyetlerdeki artış kadar iç talep ve dış pazarlardaki gelişmelerin de yumurta fiyatları üzerinde etkili olduğunu söyledi.
Yumurta üretiminde en önemli maliyet kaleminin yem olduğunu ve yem hammaddeleri açısından Türkiye’nin ithalata bağımlı olduğunu hatırlatan Akman, “Yumurta üretiminde kullanılan yemin önemli bir kısmı ithalata bağımlı. İthalata bağımlı olunca da döviz kurları faktörü öne çıkıyor. Öte yandan ürünü satarken de yüzde 70-80’i iç piyasaya satılıyor. Yumurta üreticisi, tüccarı, iş insanları bu süreci ihracatla iyi yönetiyor ve maliyet etkisini bu şekilde dengelemeye çalışıyor” dedi.
Yumurtanın geçen yıldan bu yana en şanslı hayvansal protein kaynağı olduğunu savunan Akman, “Dünya piyasasıyla karşılaştırdığımızda Türkiye’de yumurta çok ucuz. İç piyasada diğer protein kaynaklarıyla da karşılaştırdığınızda ucuz kalıyor. Neden çok ucuz? Son aylarda Süveyş Kanalında yaşanan kriz burada etkili oldu. Kriz çıktıktan sonra yumurta ihracatında belirli sıkıntılarla karşılaşmaya başladık. Bu sıkıntıları Rusya gibi farklı pazarlarla aşmaya çalışsak da şu anda bir arz fazlamız var. Arz fazlamız olduğu için, Ramazan gelmesine ve talep artmasına rağmen arz talepten fazla olduğu için şuan yumurta fiyatları çok ucuz. Maliyetlerden çok şuan talep bacağı yumurta fiyatını belirliyor. Gelecek aylarda bayramın gelmesi, havaların ısınmasıyla birlikte yumurta fiyatlarında çok artış olmayacağını düşünüyoruz. Bu seviyelerde kalacaktır ama yılın ikinci yarısında yumurtada hızlı bir yükseliş beklenebilir. Çünkü talep artacaktır. Hem turizm sektörü hem de Eylül ayına yaklaşırken okulların açılmasıyla birlikte piyasaların hareketlenmesi bunu sağlayacaktır” diye konuştu.
YÜSAD Başkanı Akman, “Diğer yandan yumurta üreticisi para kazanamıyor desek yeridir. Dolayısıyla kapasitelerde ve arzda bir düşüş bekliyoruz. Arkasından talep artınca da tam tersi bir sarmala gireceğiz. Fiyatların ikinci altı ayda hızla artacağını tahmin ediyoruz” yorumunda bulundu.
Gıda enflasyonunun manşet enflasyondan daha yüksek seyrettiğini hatırlatan Akman, ikinci ve üçüncü çeyrekte enflasyonun ne olacağını öngöremediklerini ancak yılın ikinci altı ayında yumurta fiyatlarındaki artışın gıda enflasyonuna yakınsayacağını düşündüğünü söyledi.
Akman, “Maliyetler ne kadar artarsa yumurta fiyatları en az onun kadar artacaktır. Eğer bu artış devam etmezse ve çiftçi kazanamazsa daha fazla arz şoklarına dolayısıyla da fiyat şoklarına hazır olmamız gerekir. O yüzden ben yumurta fiyatlarının ikinci altı aylık dönemde enflasyona paralel ve üstünde artacağını tahmin ediyorum. Tüm bu artışlara rağmen yumurta en ucuz hayvansal protein kaynağı olmaya devam edecektir” dedi.
“Süveyş Kanalı açılmadan bizim yumurta ihracatı konusunda net bir şey söylememiz kolay değil” diyen Metin Akman, “Çünkü ticaretin, ihracatın nasıl etkileneceğini açıkçası öngöremiyoruz. Şuan Rusya, Afrika ve diğer kanallarda çalışıyoruz ama o işin dengeye oturması zaman alacak. Bunları yılın ikinci çeyreğinin sonunda konuşmakta fayda olabilir. Şuanda oluşan arz fazlasından dolayı yumurta çok ucuz. Bu yılın toplamına baktığınızda da ilk 6 ayda belki düşük giden fiyatları, ikinci altı ayda ise hızlı yükselen fiyatları göreceğiz. 2024 yılının yumurta üretim ve ihracatının 2023’ten çok farklı olacağını tahmin etmiyorum. Her şeye rağmen aynı seviyelerde gerçekleşecektir” diye konuştu.