Bir sene önce Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem ile 11 ilde büyük can kaybı ve yıkım yaşandı. Yapılan resmî açıklamalara göre 53 bin 537 vatandaşımız öldü, 107 bin 213 vatandaşımız ise yaralandı. Yaşanan kayıplar nedeniyle deprem asrın felaketi olarak tarihe geçti.
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından depremin ekonomik etkileri hakkında yapılan araştırmaya göre, devasa yıkımın maliyeti de devasa boyutta oldu. Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) tarafından Mart 2023’te yayınlanan Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporuna göre depremin maliyeti yaklaşık 104 milyar dolar oldu.
Deprem sebebiyle oluşan hasarın en önemli kısmı yaklaşık 57 milyar dolar ile konut hasarında gerçekleşti. Kamu altyapısı ve hizmet binaları 13 milyar dolar ve konut hariç özel kesim hasarı 12 milyar dolar oldu.
2023 yılında harcanan tutar milli gelirin yüzde 3,7’si
Araştırmada, deprem harcamalarının 2023 yılı bütçesi üzerindeki yükü yüksek olduğu belirtildi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in 15 Ocak 2024 tarihinde yapmış olduğu basın açıklamasında, depreme yönelik ihtiyaçlar için 2023 yıl sonunda harcama tutarının 950 milyar TL (milli gelirin yüzde 3,7’si) seviyesine ulaştığını açıkladı. Orta Vadeli Programda (2024- 26) deprem kaynaklı bütçe ödeneklerinde 2024 yılında deprem kaynaklı giderlerin milli gelire oranını yüzde 2,5, 2025 yılında yüzde 0,9 ve 2026 yılında ise yüzde 0,8 olarak hedeflendiği görülüyor. Deprem kaynaklı harcamalar 4 yıllık dönemde milli gelirin yaklaşık 8 puanına denk düşüyor.
İhracatta yüzde 13’lük düşüş
İl bazında verilere göre 2023 yılında deprem bölgesinde toplam ihracat bir önceki yıla göre yüzde 13 oranında azaldı. En sert düşüşler yüzde 53 ile Osmaniye, yüzde 30 ile Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta, yüzde 28 ile Hatay’da yaşandı. Bölgesel ihracattaki düşüş, Türkiye’nin 2023 yılı ihracatının bir önceki yıla göre yüzde 1 ile sınırlı artmasında etkili oldu.
İstihdamda büyük kayıplar yaşandı, işsizlik rekor seviyeye ulaştı
Deprem sonrasında yaşanan yıkımla beraber bölge dışına yüksek göç verilmesine rağmen deprem bölgesinde işsizlik rekor seviyede arttı. İşkur verilerine göre işsizlik ödeneğine başvuranlar, 2023 yılı Ocak-Kasım döneminde, depremden en çok etkilenen iller arasında yer alan Hatay’da yüzde 83, Adıyaman’da yüzde 50, Kahramanmaraş’ta yüzde 46, Malatya’da ise yüzde 40 oranında arttı.