Türkiye’de fakir sayısı 2023 yılında 0,9 puan azalarak yüzde 13,5’e geriledi. İzafî fakir sayısı 697 bin kişi azaldı. TÜİK dataları 100 bireyden 58’inin borçlu olduğunu ve toplumun üçte birinin dışlanma riski taşıdığını ortaya koydu. Araştırmaya nazaran 100 şahıstan 40’ı iki günde bir et yiyemiyor, 20’si konutun ısınma muhtaçlığını karşılayamıyor. Toplumun yüzde 32’sinin bulunduğu konutun çatısı sızdırıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ait Yoksulluk ve Ömür Şartları İstatistikleri’ni düzelterek yine yayımladı. Türkiye’de yoksulluk oranı, 2023 yılında 0,9 puan azalarak yüzde 13,5 olarak belirlendi. TÜİK, hane halkı gelirinin bileşeni olan izafi kiranın eksik hesaplanması münasebetiyle kimi göstergelerde sapmalar meydana geldiğini açıkladı. YOKSULLUK ORANINDA GERİLEME TÜİK datalarına nazaran muadil hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran, yoksulluk oranı 2023’te 0,9 puan azalarak yüzde 13,5 oldu. Ortalama gelirin yüzde 60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran hesaplanan yoksulluk oranı ise son yılda 0,3 puan azalarak yüzde 21,3 olarak tespit edildi. Ortalama gelirin yüzde 40’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran, yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,6 puanlık azalış ile yüzde 7 olarak gerçekleşti. Ortalama gelirin yüzde 70’i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran hesaplanan yoksulluk oranı ise bir evvelki yıla nazaran 0,3 puanlık azalışla yüzde 29 oldu. EN DÜŞÜK YOKSULLUK ÇEKİRDEK OLMAYAN AİLELERDE Çekirdek aile bulunmayan birden fazla bireyden oluşan hane halklarında yoksulluk oranı, bir evvelki yıla nazaran 4 puan azalarak yüzde 7,7’ye geriledi. Tek kişilik hane halklarında yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,2 puan azalarak yüzde 7,3’e indi. En az bir çekirdek aile ve öbür şahıslardan oluşan hane halklarının yoksulluk oranı 2,6 puan azalarak yüzde 17 olarak kaydedildi. Tek çekirdek aileden oluşan hane halklarının yoksulluk oranı ise 0,6 puan azalarak yüzde 13,3’e düştü. MADDİ VE TOPLUMSAL MAHRUMLUK ORANI DÜŞTÜ Maddi ve toplumsal mahrumluk oranı, 2022 yılında yüzde 16,6 iken 2023 yılı anket sonuçlarına nazaran 2,2 puan azalarak yüzde 14,4 oldu. Maddi ve toplumsal mahrumluk oranı hesabında hane seviyesinde araba sahipliği, ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, meskenden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme, konutun ısınma gereksinimini karşılayabilme ve mobilyaları eskidiğinde değiştirebilme durumu değişkenleri sorgulandı. Bu oran için fert seviyesinde toplanan değişkenler ise eskimiş giysilerin yerine yenisini alabilme, düzgün iki çift ayakkabıya sahip olabilme, ayda en az bir kere tanıdıkları ile toplanabilme, fiyatlı boş vakit faaliyetlerine katılabilme, kendini güzel hissetmek için bir ölçü para harcayabilme ve ferdî gayeli kullanım için internet sahipliği olarak belirlendi. Kelam konusu unsurlardan 13’ünün en az 7’sini karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan maddi ve toplumsal mahrumluk oranı, 2022 yılında yüzde 16,6 iken 2023 yılı anket sonuçlarında 2,2 puan azalarak yüzde 14,4 oldu. SÜREKLİ YOKSULLUK ORANI YÜZDE 13 Dört yıllık panel data kullanılarak hesaplanan daima yoksulluk oranı, muadil hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ına nazaran son yılda ve tıpkı vakitte evvelki üç yıldan en az ikisinde de fakir olan fertleri kapsıyor. Bu çerçevede, 2023 yılı anket sonuçlarına nazaran daima yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 1 puan azalarak yüzde 13 olarak hesaplandı. YOKSULLUĞUN EN DÜŞÜK VE YÜKSEK BÖLGELER Yoksulluk oranı en yüksek bölgeler yüzde 16,6 ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) ve TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), yüzde 13,9 ile TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) oldu. Nispî yoksulluk oranı en düşük bölgeler ise yüzde 3,1 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), yüzde 6,7 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) ve TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) olarak belirlendi. TOPLUMUN ÜÇTE BİRİ DIŞLANMA RİSKİ TAŞIYOR İzafî yoksulluk, maddi ve toplumsal mahrumluk ve düşük iş yoğunluğu göstergelerinin en az birinden mahrum olma durumu olarak açıklanan yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında olan fertlerin oranı yüzde 30,7 oldu. Bu oran yaş kümelerine nazaran incelendiğinde, 0-17 yaş kümesinde yüzde 40,1, 18-64 yaş kümesinde yüzde 28, 65 yaş ve üstü yaş kümesinde ise yüzde 23,1 olarak iddia edildi. KONUT SAHİPLİĞİ GERİLEDİ Oturulan konuta sahip olanların oranı bir evvelki yıla nazaran 0,5 puan azalarak 2023’te yüzde 56,2 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı yüzde 27,8, lojmanda oturanların oranı yüzde 0,9, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15,1 olarak belirlendi. 100 ŞAHISTAN 32’SİNİN ÇATISI SIZDIRIYOR Konutun izolasyonundan ötürü ısınamama en çok karşılaşılan konut ve etraf sorunu olarak belirlendi. Kurumsal olmayan nüfusun yüzde 32,6’sı konutunda izolasyondan ötürü ısınma sorunu yaşarken, yüzde 32’si sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri üzere sorunlarla, yüzde 19,8’i trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut öteki çevresel problemlerle karşılaştı. 100 BİREYDEN 58’İ BORÇLU Bir evvelki yıla nazaran konut alımı ve konut masrafları dışında borç yahut taksit ödemesi olanların oranı 1,4 puan azalarak yüzde 58’e geriledi.
Nüfusun yüzde 5,7’sine bu ödemeler yük getirmezken, yüzde 14,9’una çok yük getirdi.
Konut masraflarının çok yük getirdiği hanelerin oranı 0,3 puan artarak yüzde 17,5 olurken, bu masrafların biraz yük getirdiği hanelerin oranı 8,8 puan artarak yüzde 66,5’e yükseldi.
Konut masraflarının yük getirmediğini belirten hanelerin oranı bir evvelki yıla nazaran 9,2 puan azalışla yüzde 15,9 hesaplandı. 100 BİREYDEN 40’I İKİ GÜNDE BİR ET YİYEMİYOR Hanelerin yüzde 58,8’i meskenden uzakta bir haftalık tatil masraflarını, yüzde 39,2’si iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, yüzde 31,8’i beklenmedik harcamaları, yüzde 19,5’i konutun ısınma gereksinimini, yüzde 64,2’si eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.