D vitamini, kemik metabolizması ve nöromusküler fonksiyonlar üzerinde değerli rolleri olan bir steroid hormondur.Son yıllarda yapılan araştırmalar ile değeri daha da artan D vitaminin
insan bedeni aşısından çok değerli vazifeleri vardır. D vitamini kaynakları ortasında güneş, muhakkak besinler ve D vitamini destekleri bulunur. Günlük D vitamini gereksinimini yalnızca besinlerle sağlamak mümkün değildir. Zira besinlerle günlük gereksinimin lakin %20 si karşılanmaktadır. En kıymetli D vitamini kaynağı güneştir. Güneşten alınan D Vitamini suda erime özelliğine sahiptir ve bütün hücrelere rahatlıkla geçebilir,ama ağızdan alınan(tablet yada damla vb) D vitaminleri yağda eriyen formlardır. Bu nedenle hücrelere girişi ve çıkışı zordur ayrıyeten bedende birikme ihtimali de fazladır. Lakin çağdaşlaşma ile birlikte insanların sabah karanlıkta işe gidip gelmeleri, akşam yeniden karanlıkta meskene dönülmesi,ofis ortamında çalışılması,kapalı kıyafetler giyilmesi alınabilecek D vitaminini azaltmaktadır.Güneşten gelen ultraviyole B ışınları en güçlü D vitamini kaynağını oluşturmaktadır. UV B ışınları genelde güneş direk geldiği vakit yani öğlen saatlerinde alınır. Daha sonraki saatlerde güneşten UV A ışınları salınır ki ; UV A ışınlarının D vitamini sentezleme özelliği yoktur. Ayrıyeten yüksek muhafazalı güneş yağları ekseriyetle UV A ışınlarını geçirir,UV B ışınlarını geçirmezler. Halbuki D vitamini için UV B ışınları gereklidir. Bu sebeple her gün yüz ve kollar açık olarak(en ülkü saatler 11.00-15.00 arası) güneş yağı sürmeden 20 dk güneşlenmekte fayda vardır. Olağan beyaz ciltli bir insan bu formda günde 20.000 Ü D vitamini sentezleyebilir.
Son yıllarda D vitamininin hava yolu hastalıkları ve bilhassa de astımla bağını gösteren yayınlar bulunmaktadır. Yapılan çalışmalarda D vitamininin immun sistemi değişik sistemlerle etkileyerek astım ve alerjik hastalıkların tedavi ve gelişiminde de rolü olduğu gösterilmiştir.Ayrıca atopik dermatit ve kronik ürtiker-anjiyoödemin tedavisinde de D vitamini kullanımının değerli role sahip olduğuna dair literatür verisi de artmaktadır. D vitamini ölçümlerinde ençok ng/ml kullanılır.
Ağır vitamin D eksikliği < 10 ng/ml
Vitamin D eksikliği ≤ 20 ng/ml
Vitamin D yetersizliği 21-29ng/ml
Vitamin D kâfi ≥ 30ng/ml
İntoksikasyon > 150 ng/ml
Olağanda 30 ng/ml üstünde kâfi kabul edilmekle birlikte astım-alerjisi olanlarda D vitamini seviyesini 60-80 ng/ml seviyesinde tutmak gerektiğine dair çalışmalar mevcuttur. D vitamini hem astımda hem alerjıde rol oynar..D vitaminin astımda oynadığı rol;
–Aynı kortizonlu inhaler ilaçlar üzere havayollarındaki ödemi ve inflamasyonu azaltır ki bu son derece değerlidir.
—İmmunmodulasyon dediğimiz bağışıklık hücrelerini alerjiye karşı güçlü hale getirir.
—Ayrıca alerjı hücresi olan mast hücresi ve eozinofiller üzerine olumlu tesirleri vardır.
— Alerjı hücrelerinin salgıladığı interlökin denilen mediatörleri mahzurlar.
—Yüksek D vitamini seviyesi ile daha düzgün akciğer işlevleri ortasında bağlantı tespit edilmiştir.
Çocuklarda ve yetişkinlerde sıklıkla astım alevlenme nedeni olan teneffüs yolu enfeksiyonlarının düşük vitamin D ile bağlı olduğu bilinmektedir. vitamin D düzeyleri
yüksek olan hastaların son bir yılda daha ender hastane yatışı olduğu da gösterilmiştir. Bu nedenlerle astımlıların bilhassa kış aylarında tamamlayıcı D vitamini kullanmaları
önerilmektedir. Astımlı hastalardan koyu ciltli bireylerde, obez olanlarda, yaşlılarda, iç ortam ve ofiste çalışanlarında, kapalı kıyafet giyenlerinde, ülkeye nazaran jeografik olarak güneşi az gören yerlerde yaşayanlarda serum 25 (OH) D3 tetkiki istenilmelidir. Günde ne kadar D vitaminini ziyanı olmadan kullabiliriz? konusunda pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda; 18 yaş üzerinde D vitamini eksikliği olan erişkinlerde 6000 U/gün ( günde 10.000 U ye kadar güvenli) ya da 50.000 U/hafta sekiz hafta müddetle D vitamini önerilir. Bunu takiben kanda D vitamini düzeyini 30 ng/ml üzerinde tutabilmek için de günde 1500-2000 U idame tedavisi önerilir. Obez hastalarda, malabsorbsiyon sendromu olan hastalarda ve D vitamini metabolizmasını etkileyen ilaç kullanan hastalarda yüksek doz, en azından 6000-10,000 IU/gün D vitamini ile tedavi ve 3000-6000 IU/gün dozda idame tedavisi önerilmektedir.
