Küresel piyasalarda, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) gevşeme sürecinin suratını yavaşlatabileceğine yönelik tasalar ve Orta Doğu’da devam eden tansiyonun tesiriyle geçen hafta karışık bir seyir izlenirken, gözler Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz kararına çevrildi.
Bir müddettir ABD’de enflasyonist baskıların gücünü yitirdiğine yönelik artan inanç, açıklanan enflasyon bilgilerinin akabinde yerini temkinli duruşa bıraktı. ABD’de açıklanan enflasyonun beklentilerin üzerinde gerçekleşmesinin akabinde Fed’in gevşeme sürecinin suratını yavaşlatabileceğine yönelik kaygılarla karışık bir seyir izleniyor. Uzun müddettir devam eden yüksek faiz periyodunun resesyonla sonuçlanıp sonuçlanmayacağı telaşı de varlığını koruyor. Ülkede açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), eylülde aylık bazda yüzde 0,2 ve yıllık bazda 2,4 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti. Analistler, açıklanan enflasyon dataları sonrasında Fed’in faiz indirim suratına yönelik değişiklikler olabileceğini belirterek, ülkede açıklanacak makroekonomik bilgilerden alınacak sinyallerin ehemmiyetinin daha da arttığını bildirdi. Ülkede, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), eylülde aylık bazda değişim göstermeyerek beklentilerin altında gerçekleşirken, yıllık bazda yüzde 1,8 ile iddiaların üzerinde arttı. Buna ek olarak, ABD’de birinci defa işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı 5 Ekim ile biten haftada 258 bine yükselerek piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Böylelikle, işsizlik maaşına başvuranların sayısı, Ağustos 2023’ten bu yana en yüksek düzeyini kaydetti. İşsizlik maaşı müracaatlarındaki artışta Helene Kasırgası ile emekçi grevlerinin de kısmen tesirli olmuş olabileceğini kaydeden analistler, ABD’nin Florida eyaletinde tesirli olan Milton Kasırgası’nın da gelecek haftalarda istihdam datalarını etkileyebileceğini söyledi. ABD’de Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici inanç endeksi, ekimde 68,9’a gerileyerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti. Bunun yanı sıra Fed tarafından açıklanan Federal Açık Piyasa Komitesinin (FOMC) 17-18 Eylül’de düzenlenen toplantısına ait tutanaklarda, banka yetkililerinin “önemli bir çoğunluğunun” siyaset faizinin 50 baz puan düşürülmesini desteklediği bildirildi. Tutanaklarda, ekonomik büyüme güçlü ve işsizlik düşük kalmaya devam ederken enflasyonun hala bir ölçü yüksek olduğuna dikkati çeken birtakım yetkililerin toplantıda siyaset faizinin 25 baz puan indirilmesinden yana olduğu aktarıldı. Fed’in tutanaklarında, “Neredeyse tüm yetkililer enflasyon görünümüne ait üst istikametli risklerin azaldığını, istihdama ait aşağı istikametli risklerin arttığını belirtti.” tabiri kullanıldı. Fed yetkililerinden gelen açıklamalar da takip edilirken, New York Fed Başkanı John Williams enflasyon baskılarının hafiflemeye devam etmesiyle daha fazla faiz indirimi beklediğini söyledi. Atlanta Fed Başkanı Raphael Bostic ise ekonomik görünümün nasıl gelişeceğine bağlı olarak bankanın gelecek ayki toplantısında faiz oranlarını çeyrek puan düşürmeye yahut sabit tutmaya açık olduğunu tabir etti. Dallas Fed Başkanı Lorie Logan, bankanın geçen ay yaptığı 50 baz puanlık faiz indirimini desteklediğini lakin enflasyona yönelik hala üst istikametli riskler olduğunu ve ekonomik görünüme ait belirsizlikler de göz önüne alındığında olağan siyaset duruşuna daha kademeli bir biçimde geri dönmenin uygun olabileceğini söz etti. Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari de risk istikrarının yüksek enflasyondan yükselen işsizliğe gerçek kaydığını bildirdi. Global piyasalarda, Fed’in gevşeme sürecinin suratını yavaşlatabileceğine yönelik tasalar ve Orta Doğu’da devam eden tansiyonun tesiriyle geçen hafta karışık bir seyir izlendi. Bu gelişmelerle, Fed’in gelecek ay siyaset faizini sabit tutabileceğine ait ihtimaller fiyatlamalara dahil olsa da yıl sonuna kadar yapılacak iki toplantıda da 25’er baz puanla toplamda 50 baz puanlık indirim yapacağına yönelik beklentiler güçlü kalmaya devam ediyor. Analistler, şirketlerin finansal sonuçlarından alınacak sinyallerin piyasalarda pay ve bölüm bazlı oynaklığı artırabileceğini tabir etti. Kelam konusu gelişmelerle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı 11 baz puan artışla yüzde 4,08’den, dolar endeksi yüzde 0,4 artışla 102,9 düzeyinden tamamladı. Altının ons fiyatı geçen hafta yüzde 0,1 artışla 2 bin 657,3 dolara, Brent petrolün varil fiyatı, 0,9 yükselişle 78,6 dolara çıktı. NEW YORK BORSASI OLUMLU SEYRETTİ New York borsası, ABD iktisadının “yumuşak iniş” yapılabileceğini yönelik beklentilerin artmasıyla geçen hafta olumlu seyretti. Kurumsal tarafta Alphabet’in payları, ABD’nin tekelleşmeyle suçladığı arama motoru Google’ı birtakım uygulamaları ve hizmetlerini “satmaya zorlamaya” hazırlandığına dair haberlerin akabinde yüzde 2,40 paha kaybetti. Boeing’in payları de şirketin eylül ayının ortasından bu yana grevde olan fabrika personelleri için yaptığı yüzde 30’luk artırım teklifini geri çekmesi sonrası yüzde 2,57 düştü. JPMorgan Chase ve Wells Fargo’nun net karları üçüncü çeyrekte geçen yılın birebir periyoduna kıyasla geriledi. JPMorgan Chase’in payları, karında yaşanan düşüşe rağmen bankanın karı ve gelirinin beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi ve yıllık faiz geliri iddiasını yükseltmesi sonrası yüzde 5,24 paha kazandı. Wells Fargo’nun payları de karının kelam konusu devirde kaydedilen düşüşe karşın beklentileri aşmasıyla yüzde 7,08 yükseldi. Varlık yöneticisi BlackRock’ın payları de idaresindeki varlıkların arka arda üçüncü çeyrekte rekor düzeye ulaştığını bildirmesinin akabinde yüzde 4,33 yükseldi. Tesla’nın payları ise şirketin uzun vakittir beklenen robotaksi “Cybercab”i tanıtmasına rağmen sunumun teknik ayrıntılara ait bilgilerin eksik olması münasebetiyle zayıf bulunması nedeniyle yüzde 12,91 paha kaybetti. Bu gelişmelerle, Nasdaq endeksi yüzde 1,12, Dow Jones endeksi yüzde 1,21, S&P 500 endeksi yüzde 1,11 kıymet kazandı. Gelecek hafta salı New York Fed sanayi endeksi, perşembe perakende satışlar, Philadelphia Fed İmalat Endeksi, sanayi üretimi, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, cuma konut başlangıçları ve inşaat müsaadeleri takip edilecek. AVRUPA’DA GÖZLER ECB’NİN FAİZ KARARINA ÇEVRİLDİ Avrupa borsalarında geçen hafta İngiltere hariç alış yüklü bir seyir izlenirken, bölge genelinde resesyon tasaları varlığını müdafaa devam ediyor. ECB’nin gelecek hafta yapacağı para siyaseti toplantısında gevşeme sürecine devam etmesi beklenirken, bölge genelinden gelecek enflasyon ve ekonomik aktiviteye yönelik data akışı yakından takip ediliyor. Bankanın gelecek haftaki toplantısında 25 baz puanlık bir faiz indirimine daha gitmesi öngörülüyor. Almanya’da hükümet bu yıl için daha evvel yüzde 0,3 olarak açıklanan büyüme beklentisini, eksi yüzde 0,2 olarak güncelledi. Bunun yanı sıra açıklanan ECB’nin eylül ayı para siyaseti toplantı tutanakları ECB İdare Kurulu üyelerinin dezenflasyon sürecinin yolunda gitmesinden mutlu olmalarına karşın daha fazla siyaset gevşemesi konusunda temkinli bir duruş sergilediklerini ortaya koydu. Kurul üyelerinin değerlendirmelerinin yer aldığı tutanaklarda, ECB’nin fiyat baskıları göz önüne alındığında kademeli bir siyaset gevşemesini savunduklarını gösterdi. Çekirdek enflasyon ve hizmet kesiminde enflasyonun daha inatçı olabileceğine ve beklentiler dahilinde düşmeyebileceğine işaret edilen tutanaklarda, manşet enflasyondaki son gerilemenin çok değişken olan güç fiyatlarındaki düşüşten büyük ölçüde etkilendiği kaydedildi. ECB üyesi Bostjan Vasle yaptığı açıklamada, enflasyon risklerinin azaldığını belirterek, “ECB önümüzdeki hafta faizleri düşürmeye karar verse bile, bu otomatik olarak aralık ayında bir indirim daha yapılacağı manasına gelmez” tabirini kullandı. Bölgede açıklanan datalara nazaran, Almanya’da eylül Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık olarak değişim göstermezken, yıllık bazda 1,6 artış ile beklentiler dahilinde gerçekleşti. Ülkede, ağustosta dış ticaret fazlası 22,5 milyar avro ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Almanya’da ayrıyeten sanayi üretimi, iktisattaki gerilemeye karşın ağustosta motorlu taşıt imalatındaki değerli yükselişle, bir evvelki aya nazaran yüzde 2,9 artarak beklentileri aştı. Ülkede, fabrika siparişleri ağustosta yüzde 5,8 düştü. Avro Bölgesi’nde eylülde eksi 15,4 puan olan Genel Yatırımcı İnanç Endeksi bu ay eksi 13,8 puan oldu. Alman otomotiv sanayisinin satışları yılın birinci yarısında yıllık yüzde 4,7 düşerek 269,5 milyar avroya geriledi. Avro Bölgesi’nde perakende satışlar ağustosta aylık bazda yüzde 0,2, yıllık bazda yüzde 0,8 arttı. Bu gelişmelerle İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,33 paha kaybederken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,48, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,12 Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,32 kıymet kazandı. Gelecek hafta salı İngiltere’de işsizlik oranı, Avro Bölgesi’nde sanayi üretimi, Almanya’da ZEW endeksleri, çarşamba İngiltere’de enflasyon, perşembe ECB’nin faiz kararı takip edilecek. ASYA BORSALARI KARIŞIK SEYRETTİ Asya tarafında ise geçen hafta karışık bir seyir izlendi. Geçen hafta Çin’in sermaye piyasalarının sağlıklı gelişimini teşvik etmek için adımlar atacağına yönelik haber akışına rağmen Çin borsasında satış yüklü bir seyir hakim oldu. Çin Merkez Bankasından (PBoC) yapılan açıklamada, başlangıç için 500 milyar yuan (70,7 milyar dolar) hacminde olması öngörülen yeni takas aracının, “sermaye piyasalarının sağlıklı gelişimini teşvik etmeyi amaçladığı” belirtildi. Yeni takas aracıyla, menkul değerler şirketleri, yatırım fonları ve sigorta şirketleri, pay senedi piyasalarında yatırım için kullanılmak üzere devlet tahvilleri ve hazine bonolarını, kurumsal tahviller, pay senetleri ve borsa fonlarını teminat göstererek takas edebilecek. Yeni sistemin kurumsal yatırımcılara, pay senedi piyasalarına yatırım yapılması kaydıyla daha az likit varlıklarını daha yüksek likit varlıklarla değiştirmesine müsaade verecek. Öte yandan Çinli yetkililer bugün ekonomik teşvik paketi açıkladı. Buna nazaran, konut alımlarında kullanılmak için özel maksatlı bonolara imkan sağlama kararı alınırken, yetkililer borçlanmanın ve bütçe açığının artırılması için alanlar olduğunu belirtti. Teşvikler kapsamında hükümetin mahallî idare özel tahvil gelirlerinin kullanılabileceği alanları genişletmek için çalıştığı da kaydedildi. Analistler, açıklanan teşvik paketinin piyasalar üzerindeki tesirlerinin takip edileceğini belirtti. Bu ortada Japonya’nın yeni Başbakanı İşiba Şigeru, 27 Ekim’de yapılacak erken seçim öncesi Temsilciler Meclisini feshetti. Geçen hafta yeni kabinesiyle vazifeye başlayan Başbakan İşiba, erken genel seçimde birinci siyasi imtihanını vermeye hazırlanıyor. Bölgedeki ülkelerin merkez bankası yetkililerinin kelamla yönlendirmeleri de devam ederken, Japonya Merkez Bankası (BoJ) Lider Yardımcısı Ryozo Himino, banka idare heyetinin ekonomik ve fiyat iddialarının gerçekleşeceğine “daha fazla güveni” olması halinde merkez bankasının faiz oranlarını ayarlamayı düşüneceğini söyledi. Japonya’nın yeni ekonomi bakanı Ryosei Akazawa, yaptığı açıklamada “BoJ’un mali dayanağın derecesini ekonomik ve fiyat gelişmelerine nazaran nasıl ayarlayacağına dair kararına güveniyoruz.” sözünü kullandı. Japonya’da eylül ayına ait Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) yıllık bazda yüzde 2,8 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Bu gelişmelerle dolar/yen paritesi haftayı yüzde 0,2 artışla 149,1 düzeyinden tamamladı. Öte yandan, Güney Kore Merkez Bankası siyaset faiz oranlarını beklentiler dahilinde 25 baz puan düşürerek yüzde 3,25 düzeyine indirdi. Yeni Zelanda Merkez Bankası yüzde 5,25 olan siyaset faizini 50 baz puan düşürerek 4,75 düzeyine indirirken, Hindistan Merkez Bankası siyaset faizini yüzde 6,50 düzeyinde sabit tuttu. Bu gelişmelerle haftalık bazda Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,51, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,05 paha kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 6,53 Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 3,56 bedel kaybetti. Gelecek hafta pazartesi, Çin’de dış ticaret istikrarı, salı Japonya’da sanayi üretimi ve kapasite kullanımı, perşembe Japonya’da dış ticaret istikrarı, cuma Japonya’da enflasyon, Çin’de büyüme, sanayi üretimi ve perakende satışlar takip edilecek. YURT İÇİNDE GÖZLER TCMB’NİN FAİZ KARARINA ÇEVRİLDİ Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıkarken, Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 2,56 paha kaybederek 8.876,22 puandan tamamladı. Dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,1 üstünde 34,2834’ten kapattı. Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.870 ve 8.710 puanın dayanak, 9.165 ve 9.300 düzeylerinin direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti. Türkiye’nin cari süreçler hesabında ağustosta 4 milyar 324 milyon dolar, altın ve güç hariç cari süreçler hesabında 9 milyar 14 milyon dolarlık fazla oluştu. Kelam konusu bilgi Ağustos 2019’dan bu yana en yüksek aylık cari fazlaya işaret ederken, ödemeler istikrarı 2021’den bu yana da birinci sefer üst üste 3 ay fazla vermiş oldu. TCMB Piyasa İştirakçileri Anketi’ne nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi’nde (TÜFE) artış beklentisi yıl sonu için yüzde 44,11’e yükselirken, 12 ay sonrası için yüzde 27,49’dan 27,44’e ve 24 ay sonrası için yüzde 18,38’den 18,08’e geriledi. Memleketler arası Para Fonu (IMF), Türkiye’de yetkililerin kademeli siyaset ayarlaması çerçevesinde enflasyonun daha da düşmesinin beklendiğini bildirdi. IMF’den yapılan açıklamada, 27 Eylül’de Türkiye ile 4. husus konsültasyonunun tamamlandığı belirtildi. Ekonomik kestirimlere de yer verilen açıklamada, Türkiye iktisadının 2024’te yüzde 3, 2025’te yüzde 2,7, 2026’da yüzde 3,2, 2027’de yüzde 3,4, 2028’de yüzde 3,7 ve 2029’da yüzde 3,9 büyümesinin beklendiği belirtildi. İşsizlik oranının gelecek yıl bir ölçü artıştan sonra kademeli olarak düşeceği, bu yıl yüzde 9,3, 2025’te yüzde 9,9 ve takip eden yıllarda gerileyerek 2029’da yüzde 9,2 olacağının öngörüldüğü tabir edildi. Yıl sonu enflasyon beklentisinin bu yıl için yüzde 43, 2025’te yüzde 24, 2026’da yüzde 17,2, 2027’de yüzde 15,3 ve 2028 ile 2029’da yüzde 15 olduğu belirtilen açıklamada, cari açığın gayrisafi yurt içi hasılaya oranının bu yıl yüzde 2,2 olacağının, 2029’da yüzde 1,9’a gerileyeceğinin varsayım edildiği bildirildi. Gelecek hafta salı bütçe istikrarı, çarşamba konut fiyat endeksi, perşembe TCMB’nin Para Politikası Kurulu toplantısında açıklayacağı faiz kararı ile konut satışları takip edilecek.
