SENİ DUYUYOR MUYUM? MÜNASEBETLERDE SAĞLIKLI İRTİBAT VE SÖZCÜKLERİN GÜCÜ
İletişim, insanlığın varoluşundan beri insan doğasıyla bütünleşmiştir. İki kişinin yahut toplulukların kendi içlerinde ahenk sağlaması ve anlaşabilmeleri için kilit bir ögedir. Pekala, varoluşumuzdan beri bu kadar değerli olan irtibat, günümüzde kurulan ikili alakalarda ne kadar sağlıklı uygulanabiliyor? Bağlantısı iki ana temele ayırabiliriz: his temeli ve fikir temeli. Sağlıklı bağlantısı sağlayabilmek ismine, bireyler tıpkı temelde olurlarsa birbirlerini yakalamaları daha kolay olur. Niyet temelinde fikirler ve görüşler ele alınırken, his temelinde hisler ve kişinin iç dünyası ön planda yer alır. Niyet, his ve bilgilerin kelamlı, yazılı yahut vücut lisanı üzere farklı yollarla diğerlerine sağlıklı aktarılması, irtibatın yanlışsız kurulabilmesi ismine kıymetlidir. Karşılıklı anlayış ve derin bir bağ kurmak iki kişi ortasındaki sağlıklı irtibatın temelidir. Yeterli bir bağlantı, yalnızca sözleri yanlışsız kullanmak değil, tıpkı vakitte empati, etkin dinleme ve hakikat sözlerle karşı tarafı anlamayı da içerir. Uyuşmazlıkların tahlili, hislerin paylaşılması ve karşılıklı hürmet, sağlıklı bir irtibatla mümkün hale gelir. İkili ilgilerde karşınızdaki kişiyi hakikaten duyuyor musunuz? Bir kuş cıvıltısını, dışarıdaki korna seslerini de duyarız fakat bağlantılarınızda karşınızdaki kişinin sesini sahiden duymalı ve anlamaya çalışmalısınız.
İkili bağlarda irtibat, bireyler ortasındaki bağı güçlendiren en kıymetli ögelerden biridir. Bağlantının eksik ya da yanlış olması, taraflar ortasında çatışmalara ve yanlış anlaşılmalara yol açabilir. Bunun sonucunda ise duygusal uzaklaşmalar yaşanabilir. Anlaşılma gereksinimi, şahıslar ortasındaki duygusal bağın temelinde yatar. Beşerler, inançta hissetmek ve iç dünyalarını paylaşabilmek için anlaşılmak isterler. Anlaşıldığını hissetmek, bağlantının derinleşmesine ve itimadın daha sağlıklı inşa edilmesinde hayli değerlidir. Bu muhtaçlık karşılanmadığında kişi kendini yalnız, yabancılaşmış ve karşısındaki bireyle duygusal olarak uzaklaşmış hissedebilir. Bu nedenle ikili ilgilerde açık irtibat, etkin dinleme ve empati kurabilmek irtibatı güçlendirmek için kıymetli ögelerdir.
İletişim sorunlarından bahsedecek olursak, yanlış anlaşılmalar başta geliyor. Yanlış anlamanın kaynağında, birçok vakit şahısların birbirlerinin söylediklerinin ardındaki hissin ve fikrin farkına varamaması yer alır. Yanlış anlaşılmalar ortaya çıktığında ise tartışmalar baş gösterir. Savunmacı davranışlar ortaya çıkabilir ve bu da diğer bir irtibat sorunudur. Bireyler kendini tabir etmeye çalışırken eleştirel ya da suçlayıcı bir lisan kullanırsa, karşı taraf kendini savunmaya ve geri çekilmeye başlayabilir. Eleştirildiğini ya da suçlandığını hisseden kişi, savunmacı tavır sergilerken karşısındaki kişiyi anlamaktan da uzaklaşır. Bunun akabinde faal dinleme ögesi iki taraf için de uygulanamayabilir. Karşısındaki kişiyi dinlerken aslında kendi vereceği yanıta odaklanarak, karşısındaki kişiyi anlamak için efor göstermez bir hale gelir. Empati eksikliği baş gösterir ve karşılıklı anlayışın kaybolmasına yol açabilir. Kişi, karşısındaki kişinin his ve fikirlerini anlamakta zorlandığında sorunlar de artışa geçer.
Bu sorunları aşmak isteyen bireyler için tahlil yolları da vardır. Karşınızdaki kişiyi nitekim dinlemek, ne söylediğini anlamak ve anlaşıldığını hissettirmek çok değerlidir. Faal dinleme, karşınızdaki kişinin söylediklerine odaklanmanın yanında, birebir vakitte dinlerken vücut lisanıyla de karşılık vermeyi içerir. Göz teması kurmak ve dinlerken anladığınızı tabir etmek için baş sallamak, karşınızdaki kişi için kendini söz etmeyi kolaylaştırabilir. Bunları yapmak, karşımızdaki şahsa dinlendiğini ve anlaşıldığını hissettirir. Destekleyici ve tahlil odaklı bir bağlantıya evrilebilir. Kendinizi tabir ederken ise “ben” lisanını kullanmaya dikkat etmek, kendi hisleriniz ve niyetlerinizi daha şeffaf aktarmanıza yarayabilir. Karşınızdaki şahsa karşı “sen” lisanıyla kendinizi söz ederken, ona kendini suçlanmış hissettirebilirsiniz. Örneğin; “Sen daima bu türlü yapıyorsun” demek yerine, “ben” lisanını kullanarak “Ben bu durum yaşandığında kendimi üzgün hissediyorum” demek, karşı tarafın sizi daha âlâ anlamasını sağlayabilir.
Açık irtibat kurabilmek, ikili bağlantılarda epey kıymetlidir. Bir sıkıntıyla karşılaştığınızda görmezden gelmek, sorunun ileride daha fazla büyümesine yol açabilir. Çözülmeyip halının altına süpürülen sorunlar kesinlikle ortaya tekrar çıkacaktır ve bunu ertelemek irtibatı daha güç hale getirebilir. Hislerinizi, niyetlerinizi ve gereksinimlerinizi net bir halde tabir etmek, ortak bir tahlil yoluna ulaşmayı kolaylaştırır. Bağınızda ne hissettiğinizi açıkça paylaşmak, bağlantının daha sağlıklı bir formda sürdürülebilmesine yardımcı olur.
İkili bağlantılarda iletişim sorunları kaçınılmazdır, lakin bu sorunlarla nasıl başa çıkılacağı, münasebetin sıhhati ve sürdürülebilirliği açısından kritik bir ehemmiyete sahiptir. Başa çıkmak için tahlil yolları öğrenildiği vakit daha tesirli ve derin bağ kurulur. Sağlıklı bir bağlantı için etkin dinleme, empati ve açık bir halde kendini söz edebilme hünerleri geliştirilmelidir. Böylelikle, şahıslar ortasındaki anlayış ve sevgi artar, bağlantı daha sağlam ve tatmin edici hale gelir.
Uzm. Klinik Psiokolog Damla Kankaya Sünteroğlu
Yazan psikoloji öğrencisi Sude Kor
