Türkiye iktisadında imalat göstergelerinde daralma sinyalleri Eylül ayında da devam etti.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan satın alma yöneticileri endeksi (PMI) 44,3 kıymetini aldı. Bir evvelki ay endeks 47,8 olarak kaydedilmişti.
Eylül ayında anket iştirakçilerinin talep zayıflığına ait geri dönüşleri dikkat çekti.
Söz konusu zayıflık, yeni siparişlerde yaklaşık son dört buçuk yılın en sert düşüşüne yol açtı. Yeni ihracat siparişlerinin yine yavaşlamaya geçmesi, dış talepte de sakinliğe işaret etti.
Yeni siparişlerin zayıf seyrine bağlı olarak üretim de üst üste altıncı kere, aylık bazda yavaşlama kaydetti. Üretimdeki daralma tıpkı vakitte Mayıs 2020’den bu yana en yüksek oranda gerçekleşti.
Siparişlerde yavaşlama devam ediyor
Türkiye Sektörel PMI raporu, Eylül ayında yeni siparişler ve üretim ihtiyaçlarındaki zayıflığa bağlı olarak imalatçıların istihdam azalttığına işaret etti.
Kasım 2018’den bu yana birinci sefer, takip edilen dalların tamamında istihdam hacmi daraldı.
Fiyatlar genel olarak artış eğilimini sürdürdü; lakin girdi talebindeki sakinliğe bağlı olarak kesimlerin birçoklarında tedarik zincirleri düzgünleşme kaydetti.
Eylül ayında, takip edilen on dalın tamamında üst üste üçüncü ay yeni siparişler yavaşladı.
En besbelli ivme kaybı giysi ve deri eserlerinde görülürken, en hafif yavaşlama besin eserlerinde gerçekleşti.
Dış talep açısından nispeten olumlu bir görünüm ortaya çıktı ve başta besin eserleri olmak üzere on daldan üçünde artış kaydedildi.
Takip edilen 10 bölümde istihdam geriledi
Toplam yeni siparişlerdeki tabloyla uyumlu olarak, üretimde de genel bir düşüş yaşandı. En sert daralma, makine ve metal eserleri kesiminde gözlendi.
Üretimdeki gerilemeye karşın, yeni sipariş girişlerindeki sakinlik, birikmiş işlerdeki genel azalma eğiliminin sürmesine neden oldu. İmalatçılar, düşük iş yüklerine bağlı olarak Eylül ayında istihdam hacmini daralttı.
Yaklaşık altı yıldır birinci kere, takip edilen on dalda de istihdam gerileme kaydetti. İstihdamda en bariz azalış, dokuma kesiminde gerçekleşti.
Satın alma faaliyetlerinde de yaygın bir zayıflama gözlendi. Girdilere yönelik talebin genel olarak dingin seyretmesi, Eylül’de tedarik zincirleri üzerindeki baskıyı bir ölçü hafifletti. Bunun sonucunda, birçok dalda tedarikçilerin teslimat mühletleri kısaldı. Tedarikçi performansında en bariz güzelleşme, teslim müddetlerinin anket tarihindeki en yüksek oranda azaldığı ağaç ve kağıt eserlerinde gerçekleşti.
Girdi maliyetleri, on kesimin tamamında bariz biçimde arttı. En yüksek oranlı artış kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri bölümünde gerçekleşirken, en zayıf artış ana metallerde kaydedildi. Girdi maliyetlerindeki yükselişe bağlı olarak tüm kesimlerde firmalar sonuncu eser fiyatlarını artırdı.
Elektrikli ve elektronik eserlerde sonuncu eser fiyatları enflasyonu bariz bir formda hızlanarak son yedi ayın en yüksek seviyesine çıktı. Dokuma dalında ise artış epey ölçülü seyretti.
