Cumhuriyet Savcısı Asım Ekren, çocukların medya ve internet kullanımıyla ilgili yasa ve haklar konusunda bilgilendirmelerde bulundu. İnternetle ilgili kanunlara değinen Ekren, ticari emelle toplu kullanım sağlayıcıların, ailenin ve çocukların korunmasıyla konusu cürüm oluşturan içeriklere erişimi önleyici önlemleri almak maksadıyla içerik filtreleme sistemini ve inançlı internet hizmetini kullanmakla yükümlü olduğunu belirtti.
“HER MECRANIN BAŞKA DÜZENLEMESİ VAR”
Yasada çocuk, daha erken yaşta ergin olsa bile, 18 yaşını doldurmamış kişiyi söz ederek kelamlarına başlayan Cumhuriyet Savcısı Asım Ekren, medya ile ilgili mevzuatta çocuklar nasıl korunduğu ve çocukların korunmasına dair yasal kararlara alışılmamış hareket edilmesi halinde ebeveynlerin ne yapabileceği hakkında bilgilendirmelerde bulundu.
Asım Ekren, “Medya ile ilgili kanunlara nazaran çocuklar maddede mevcut mevzuatın medya tipine nazaran ele almak gerektiğini söyledi. Öteki bir deyişle yayın yapan gazete, mecmua radyo-televizyon yahut internet, toplumsal medya mı? Bunların farklı kanunları olduğu için düzenlemeler de kısmen farklıdır.” dedi.
Basın ile ilgili kanunda çocuklara hem yayın sahibi olabilme hakkı hem de çocukların korunmasınpa dair karar içerdiği hatırlatan Cumhuriyet Savcısı, “Süreli yayın sahibi olabilenler ve bu hedefle beyanname verenler ortasında kanunî temsilcisi aracılığıyla olmak kuralıyla 18 yaşından küçük bireyler de sayılmıştır. Yani gerektiğinde çocuğun bir gazete sahibi olabileceğini söz ediyor. Bunun yanında vadeli yayınlarda 18 yaşından küçük olan hata faili yahut mağdurlarının kimliklerini açıklayacak yahut tanınmalarına yol açacak biçimde yayın yapmak hata sayılmıştır.” sözlerini kullandı.
“MAĞDUR OLAN ÇOCUĞUN İSMİNİ AÇIKÇA VERMEK SUÇTUR”
Örneklendirmeyle mevzuyu özetleyen Ekren, cinsel istismar aksiyonuna karışan ya da bu aksiyonun mağduru olan bir çocuğun tanınacak halde fotoğrafını vermek, adını-soyadını açıkça yazmak üzere hareketler kabahat olup isimli para cezasıyla cezalandırıldığını söyledi.
İnternet ile ilgili kanuna değinen Asım Ekren “Ticari hedefle toplu kullanım sağlayıcılar, yani şahıslara aşikâr bir yerde ve aşikâr bir mühlet internet ortamı kullanım imkanı sağlayanlar, ailenin ve çocukların korunması ile konusu kabahat oluşturan içeriklere erişimi önleyici önlemleri almak hedefiyle içerik filtreleme sistemini ve inançlı internet hizmetini kullanmakla yükümlüdür.” unsurundan bahsederek “Örnek vermek gerekirse çocukları makus alışkanlık-alkol-uyuşturucuya özendirebilen bir yayın bu kapsamda kıymetlendirilebilir. Buna terslik halinde yani yükümlülüğün yerine getirilmemesi açısından ihlalin yüküne nazaran uyarma, idari para cezası verme yahut üç güne kadar ticari faaliyetlerini durdurma müeyyidelerinden biri mahalli mülki amir tarafından verilir.” sözlerini kullandı.
“ERİŞİM ENGELLENEBİLİR”
İnternet ortamında yapılan ve içeriği çocukların cinsel istismarı kabahatini oluşturduğu konusunda kâfi kuşku sebebi bulunan bir yayının rastgele bir müddet hududu olmadan yasaklanabileceğini anlatan Ekren,”Kanundaki tabirle içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine kararı verilebilir. Buna nazaran cumhuriyet savcısı, hâkim ve Bilgi Teknolojileri Kurumu Lideri tarafından karar verilir. Bu karar, ilgili içerik ve yer sağlayıcılar ile erişim sağlayıcısına bildirilerek gereği derhal ve en geç bildirim anından itibaren dört saat içinde yerine getirilir. Karara CMK kararlarına nazaran ilgililerince itiraz edilebilir. (6)Örneğin çocuklarla ilgili her türlü cinsel içerikli yayınlar bu çerçevede ele alınabilir.” dedi.
Karar bulunmasına karşın tıpkı yayın diğer internet sitelerinde yer alırsa ne yapmak gerektiği sorusunu yanıtlayan Ekren, birebir kararın diğer internet siteleri için de geçerli olduğunu vurgulayarak yeni bir müracaat yapmaya gerek olmadığını söyledi. Ekren, ilgili kişinin Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne müracaat ederse mevcut karar bu adresler için de uygulanacağını ekledi.
KARARIN UYGULANMAMASI DURUMUNDA PARA CEZASI UYGULANIR
Kararın uygulanmaması durumunda yetkili makamlarca verilen kararı maddedeki koşullara uygun olarak ve müddetinde yerine getirmeyen sorumlu kişinin, fiil daha ağır cezayı gerektiren öbür bir cürmü oluşturmadığı takdirde, yani yalnızca karara uyulmaması nedeniyle isimli para cezası ile cezalandırılacağının altını çizen Cumhuriyet Savcısı, (7) “Eğer bu yayın ayrıyeten bir öbür cürmü oluşturuyorsa örneğin insan (çocuk) ticareti, istismarı, göçmen kaçakçılığı, çocuğu dilencilikte, fuhuşta kullanma cürümlerinin işlendiği izlenimi varsa ayrıyeten yasal süreç yapılır.” dedi.
Radyo ve Televizyon Üst Konseyi’nin (RTÜK’ün) yasal vazife ve yetkileri ortasında; Yayın hizmetlerinde ailenin ve çocukların korunması unsurunu gözeterek ailenin bütünlüğü ve sürekliliği ile çocuk ve gençlerin fizikî, zihinsel ve ahlaki gelişimlerini destekleyecek nitelikteki aile ve çocuk dostu üretim ve dizileri, Üst Heyetçe, … Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile birlikte belirlenecek yol ve asıllara nazaran teşvik etmek.(8)Radyo ve televizyon yayını yapanlar çocuk, genç ve aile ile ilgili olarak belirlenen prensiplere uygun hareket etmek olduğunu söz eden Ekren aksi halde yaptırım ile karşı karşıya kalınacağını söyledi.
Ebeveynlere, çocuklarını muhafazaya yönelik kanunlara ve haklarına dair tavsiyelerde bulunan Ekren, ebeveynlerin dikkatli, ihtimamlı ve şuurlu olmalarının çok kıymetli olduğunu, genelde maddelere ve özelde de çocukların korunmasına ters yayınları kesinlikle ilgili makamlara bildirmek gerektiğini belirterek fakat bu sayede çocuklar için daha inançlı yarınların oluşturulmasında pahalı katkı sağlanabileceğini tabir etti.
